E‑BOOK

Spis treści

• Kamienie i minerały stosowane w jubilerstwieD14osim7MKamienie i minerały stosowane w jubilerstwie

• Barwa kamieni jubilerskichD1AFP9Lj6Barwa kamieni jubilerskich

• Skala Mohsa twardości minerałów/kamieni jubilerskichD9rahBMmlSkala Mohsa twardości minerałów/kamieni jubilerskich

• Oprawianie kamieni jubilerskich

• BibliografiaD1FHy5yTlBibliografia

Wyroby jubilerskie to biżuteria ozdobna, użytkowo‑ozdobna oraz inne wyroby zdobnicze przeznaczone do użytku osobistego i ogólnego, wytwarzane ze stopów metali szlachetnych i kamieni jubilerskich. Najbardziej popularne wyroby to pierścienie (obrączki, pierścionki i sygnety), łańcuszki i zawieszki do łańcuszków, wisiory, naszyjniki, kolczyki i klipsy, broszki i zapinki oraz bransolety.

Rodzaje opraw kamieni jubilerskich

W zależności od rodzaju kamienia i przeznaczenia wyrobu jubilerskiego kamienie jubilerskie osadza się w różne typy opraw, we wszystkich rodzajach wyrobów jubilerskich (pierścieniach, kolczykach, naszyjnikach, wisiorach, broszkach, bransoletach i innych). W miejscu, w którym ma zostać osadzony kamień, przygotowuje się dopasowane do dolnej części kamienia gniazdo oraz elementy mocujące kamień. Elementy mocujące dociska się do kamienia przeznaczonymi do tego narzędziami jubilerskimi w celu zaciągnięcia na kamień metalu mocującego. Oprawy mogą być jednokamieniowe i wielokamieniowe. Czynność osadzania kamieni w metalu nazywamy wysadzaniem biżuterii lub kameryzowaniem. Najbardziej popularne oprawki kamieni jubilerskich to:

1. Oprawa punktowa (w łapki, krapki, pazurki)

Oprawa punktowa, inaczej nazywana ażurową, charakteryzuje się tym, że kamień jest w niej widoczny ze wszystkich stron. Uchwycony jedynie w kilku punktach za pomocą wystających z korony łapek kamień jest wolny i z każdej strony dociera do niego światło. Łapki, krapy lub pazurki utrzymają kamień szlifowany fasetowo w wyrobie. Przy tym sposobie osadzania kamień jest najlepiej wyeksponowany i najbardziej efektownie prezentuje pełnię swoich barw i blasku. Tradycyjna oprawa ażurowa zakuwa kamień w $8$ łapek – oprawa szatonowa. Ale można stabilnie zakuć kamień nawet w $6$, $4$ lub $3$ łapki. Mogą być one pojedyncze lub podwójne, okrągłe, płaskie lub wydłużone. Czasem mogą trzymać nawet więcej niż jeden kamień. Zaletą tej oprawy jest optyczne powiększenie kamienia, wadą możliwość haczenia ubrań przez wystający kaścik. Tę oprawę stosuje się najczęściej do kamieni o wysokim współczynniku załamania światła.

R19iliqO2H8NV

Ilustracja przedstawia cztery widoki oprawy punktowej kamienia o szlifie fasetowym w łapy. W każdym przypadku kamień jest koloru czerwonego. Pierwszy to widok z góry. Następne trzy grafiki przedstawiają różne łapy, w których kamień został zamieszczony, pierwszy przedstawia w oprawę w koszyczku, drugi w łapy a trzeci także w koszyczku.

2. Oprawa pełna (kasetowa, obwodowa, w cargę, w lustro)

Oprawa pełna, czyli obwodowa (kasetowa, w cargę, w lustro) charakteryzuje się tym, że kamień jest zakuty po swoją górną płaszczyznę, rondystę. W oprawie kasetowej kamień zakuwany jest w specjalnie do niego dopasowanej kasecie/dołku/gnieździe i wraz z zakuciem tworzy pod palcami jedną płaszczyznę (metalu i kamienia). Zaletą tej oprawy jest to, że okrywając od dołu i boków cały kamień, zabezpiecza go przed uszkodzeniami mechanicznymi lub wypadnięciem. Ponadto nie posiada wystających elementów, co powoduje, że nie haczy ubrań. Wadą zaś oprawy pełnej jest to, że zasłania dużą powierzchnię kamienia, co negatywnie wpływa na odbijanie/przepuszczanie przez kamień światła i ogranicza jego połysk. Stosowana jest najczęściej przy kamieniach o niższym współczynniku załamania światła. Mogą być w niej osadzone zarówno kamienie o szlifie kaboszon, jak i fasetowym, diamentowym i każdym innym.

R1JB5NSerVaxg

Ilustracja przedstawia dwa widoki oprawy pełnej kasetowej, obwodowej kamienia o szlifie fasetowym. Pierwszy widok jest to widok z góry, drugi z boku. Na obu ilustracjach czerwony kamień zakuwany jest w pierścionku (oprawie).

Oprawa typu carga to rodzaj oprawy pełnej, w której kamień osadzony jest w specjalnie dopasowanej do niego blaszce z obręczą (rantem). Rant zakuwa się na całym obwodzie kamienia. Jest to stabilne umocowanie, które jednak nie przepuszcza światła, dlatego najlepiej stosować ją do kamieni o szlifie kaboszon, takich jak koral, onyks czy turkus.

R1JcZTIc2GVIL

Ilustracja przedstawia trzy widoki oprawy pełnej kamienia o szlifie kaboszon w cargę, pierwszy jest to widok z góry a następne dwa to widoki z boku. Na każdym widoku kamień ma kolor czerwony. Kamień zakuwany jest w oprawie, która została zakuta w pierścieniu. Oprawa typu carga to rodzaj oprawy pełnej, w której kamień osadzony jest w specjalnie dopasowanej do niego blaszce z obręczą (rantem). Rant zakuwa się na całym obwodzie kamienia. Jest to stabilne umocowanie, które jednak nie przepuszcza światła, dlatego najlepiej stosować ją do kamieni o szlifie kaboszon, takich jak koral, onyks czy turkus.

Kamień może być również oprawiony w półcargę, gdzie kamień zakuty jest w dwa odcinki obręczy cargi. Do kamienia dociera wtedy z boku nieco więcej światła.

R10yfvavdd7Um

Ilustracja przedstawia dwa widoki oprawy kamienia o szlifie fasetowym w półcargę. Pierwszy to widok z góry, drugi to widok z boku. Niewielka część kamienia jest tylko wkuta w pierścień. Kamień może być również oprawiony w półcargę, gdzie kamień zakuty jest w dwa odcinki obręczy cargi. Do kamienia dociera wtedy z boku nieco więcej światła.

Oprawa w lustro (reflektor) polega na zakuciu kamienia na całym jego obwodzie w wywierconym w metalu otworze. Kamień osadzony jest w metalu nieco niżej, a na obwodzie kamienia szlifuje się tzw. lustro, które optycznie dodaje mu blasku. Zaletą tej oprawy jest gładka i równa powierzchnia metalu i kamienia/kamieni. Wadą jest możliwość wypadnięcia kamienia lub jego ukruszenie.

R1Gyd8vvpOhdZ

Ilustracja przedstawia 3 widoki oprawy pełnej w lustro kamienia o szlifie fasetowym oraz kaboszon. Pierwszy to widok z góry a dwa pozostałe to widoki boczne. Na każdym widoku widoczny jest czerwony kamień. Oprawa w lustro (reflektor) polega na zakuciu kamienia na całym jego obwodzie w wywierconym w metalu otworze. Kamień osadzony jest w metalu nieco niżej, a na obwodzie kamienia szlifuje się tzw. lustro, które optycznie dodaje mu blasku. Zaletą tej oprawy jest gładka i równa powierzchnia metalu i kamienia lub kamieni. Wadą jest możliwość wypadnięcia kamienia lub jego ukruszenie.

3. Oprawa w korny (kulkowa)

W oprawie w korny, nazywanej kulkową, kamień uchwycony jest za pomocą odciętych rylcem kawałków metalu, które nasuwa się na kamień i przy pomocy korneisenów nadaje im kształt półkolisty. Kuleczki mogą być w całym obwodzie kamienia i tworzyć coś na kształt korony lub mogą być rozmieszczone punktowo symetrycznie. Zaletą tej oprawy jest dobra ochrona oraz eleganckie wyeksponowanie kamienia. Wadą zaś szybkie ścieranie się kulek. Stosuje się ją najczęściej do kamieni o średnim lub wysokim współczynniku załamania światła.

RMHjM0oqxq5AV

Ilustracja przedstawia 3 widoki oprawy pełnej w lustro kamienia o szlifie fasetowym i kaboszonu. Pierwszy i drugi to widok z góry a trzeci to widok boczny. Na każdym widoku widoczny jest czerwony kamień. W oprawie w korny, nazywanej kulkową, kamień uchwycony jest za pomocą odciętych rylcem kawałków metalu, które nasuwa się na kamień i przy pomocy korneisenów nadaje im kształt półkolisty. Kuleczki mogą być w całym obwodzie kamienia i tworzyć coś na kształt korony lub mogą być rozmieszczone punktowo symetrycznie. Zaletą tej oprawy jest dobra ochrona oraz eleganckie wyeksponowanie kamienia. Wadą zaś szybkie ścieranie się kulek. Stosuje się ją najczęściej do kamieni o średnim lub wysokim współczynniku załamania światła.

4. Oprawa kanałowa

Oprawa kanałowa (channel setting) stosowana jest przy wysadzaniu kilku kamieni, umieszczanych w tzw. kanale pomiędzy dwoma fragmentami metalu, wypełniając najczęściej górną część obrączki. Oprawa ta wymaga użycia kalibrowanych kamieni, o dokładnie takim samym rozmiarze. Na miejscu przytrzymuje je niewielka siła, z jaką są przyciśnięte od boków. Światło dociera do kamieni od góry i od dołu, co sprawia, że kamienie dobrze prezentują swój naturalny blask. Zaletą tej oprawy jest dobre zabezpieczenie kamieni przed uszkodzeniem mechanicznym lub wypadnięciem. Nie posiada wystających elementów i jest gładka w dotyku, ponadto dobrze eksponuje kamienie, nie zaburzając za bardzo ich blasku. Wadą zaś fakt, że w szczelinie gromadzi się brud, który trudno usunąć.

Rq0xxyw6k0Uuk

Ilustracja przedstawia dwa widoki oprawy kanałowej kamieni o szlifie fasetowym. Pierwszy widok jest to widok przekroju, drugi to widok boczny. Oprawa kanałowa (channel setting) stosowana jest przy wysadzaniu kilku kamieni, umieszczanych w tzw. kanale pomiędzy dwoma fragmentami metalu, wypełniając najczęściej górną część obrączki. Oprawa ta wymaga użycia kalibrowanych kamieni, o dokładnie takim samym rozmiarze. Na miejscu przytrzymuje je niewielka siła, z jaką są przyciśnięte od boków. Światło dociera do kamieni od góry i od dołu, co sprawia, że kamienie dobrze prezentują swój naturalny blask. Zaletą tej oprawy jest dobre zabezpieczenie kamieni przed uszkodzeniem mechanicznym lub wypadnięciem. Nie posiada wystających elementów i jest gładka w dotyku, ponadto dobrze eksponuje kamienie, nie zaburzając za bardzo ich blasku. Wadą zaś fakt, że w szczelinie gromadzi się brud, który trudno usunąć.

5. Oprawa segmentowa (odcinkowa)

W oprawie segmentowej kamień uchwycony jest tylko w dwóch płaszczyznach za pomocą cienkich blaszek metalu. Zaletą tej oprawy jest dobre wyeksponowanie kamienia i poprzez odsłonięcie jego powierzchni wydobycie barwy i blasku. Wadą zaś jest stosunkowo słaba stabilność osadzenia kamienia w wyrobie.

RTFFzYWyxz9Ti

Pierwsza ilustracja przedstawia dwa widoki: z góry oraz z boku oprawy segmentowej odcinkowej kamienia o szlifie fasetowym. W oprawie segmentowej kamień uchwycony jest tylko w dwóch płaszczyznach za pomocą cienkich blaszek metalu. Zaletą tej oprawy jest dobre wyeksponowanie kamienia i poprzez odsłonięcie jego powierzchni wydobycie barwy i blasku. Wadą zaś jest stosunkowo słaba stabilność osadzenia kamienia w wyrobie.

6. Oprawa na bolcu

Oprawa na bolcu najczęściej stosowana jest przy osadzaniu pereł. Po wywierceniu w kamieniu otworu nasadza się go na niewielki posmarowany spoiwem bolec. Zaletą tej oprawy jest wyeksponowanie kamienia z każdej strony.

R1FmFpogdcR3m

Ilustracja przedstawia oprawę na bolcu perły w widoku bocznym. Oprawa na bolcu najczęściej stosowana jest przy osadzaniu pereł. Po wywierceniu w kamieniu otworu nasadza się go na niewielki posmarowany spoiwem bolec. Zaletą tej oprawy jest wyeksponowanie kamienia z każdej strony.

7. Oprawa wielokamieniowa typu micro pave

Jest to rodzaj oprawy większej liczby kamieni ułożonych obok siebie w idealnie mieniącą się powierzchnię. Kamienie osadzone są na tym samym poziomie, dzięki czemu odbicia światła nakładają się na siebie i kamienie lśnią zwielokrotnionym blaskiem. Wadą tej oprawy jest możliwość zgubienia niektórych kamieni. Zakucie może być tutaj zarówno w korny, jak i w łapy.

R1IhTq1ShhTCv

Ilustracja przedstawia plansze, na której znajduję się osiemdziesiąt jeden czerwonych kółek w szarych kwadratach. Na bokach kwadratów widnieją czarne krzyżyki. Jest to rodzaj oprawy większej liczby kamieni ułożonych obok siebie w idealnie mieniącą się powierzchnię. Kamienie osadzone są na tym samym poziomie, dzięki czemu odbicia światła nakładają się na siebie i kamienie lśnią zwielokrotnionym blaskiem. Wadą tej oprawy jest możliwość zgubienia niektórych kamieni. Zakucie może być tutaj zarówno w korny, jak i w łapy.

8. Oprawa wielokamieniowa typu karmazycja

Karmazycja to typ oprawy wielokamieniowej polegający na umiejscowieniu mniejszych kamieni blisko wokół centralnego większego kamienia. To niezwykle widowiskowa oprawa, sprawiająca, ze kamień centralny jest szczególnie eksponowany i lśni zwielokrotnionym blaskiem otaczających go kamieni. Podobnie jak w oprawie typu micro pave wadą jest możliwość zgubienia niektórych kamieni. Kamieni mogą być zakute zarówno w korny, jak i w łapy.

R1BGKv9u2UV13

Pierwsza ilustracja przedstawia oprawę wielokamieniową typu karmazycja- ośmiokąt foremny w którego kątach znajdują się czarne kółka, wokół ośmiokąta znajduję się wiele mniejszych ośmiokątów foremnych.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

• Oprawki do kamieni jubilerskichDMW1KkFsROprawki do kamieni jubilerskich

• Kamienie i  minerały stosowane w jubilerstwieDx7fYVWueKamienie i  minerały stosowane w jubilerstwie