Skala Mohsa twardości minerałów/kamieni jubilerskich

bg‑blue

E‑BOOK

Spis treści

Kamienie i minerały stosowane w jubilerstwieD14osim7MKamienie i minerały stosowane w jubilerstwie
Barwa kamieni jubilerskichD1AFP9Lj6Barwa kamieni jubilerskich
Skala Mohsa twardości minerałów/kamieni jubilerskich
Oprawianie kamieni jubilerskichDU9McC4ZOOprawianie kamieni jubilerskich
BibliografiaD1FHy5yTlBibliografia

W jubilerstwie do klasyfikacji kamieni i minerałów powszechnie stosuje się dziesięciostopniową skalę twardości minerałów nazywaną skalą Mohsa. Niemiecki mineralog, chemik i fizyk – Friedrich Mohs – opracował w 1812 roku klasyfikację, która umiejscawia poszczególne minerały względem siebie, określając ich twardość i odporność na zarysowania. W celu zbadania twardości danego minerału, należy sprawdzić, jakimi minerałami wzorcowymi można go zarysować. Skala określa odporność na zarysowania minerałów twardszych przez minerały bardziej miękkie. Badanie twardości polega na delikatnym przyciśnięciu wierzchołka minerału wzorcowego do jednej ze ścian kamienia, który chcemy zbadać. Jeśli oba minerały, badany i wzorcowy, ulegają wzajemnemu zarysowaniu, to mają one taką samą twardość. Jeśli zostanie zarysowany minerał wzorcowy, to badany kamień jest od niego twardszy. Jeśli na badanym kamieniu minerał wzorcowy pozostawi rysę, której nie da się oczyścić palcem, oznacza to, że badany kamień ma niższą twardość niż minerał wzorcowy. Niektóre minerały i kamienie wykazują zróżnicowaną twardość w zależności od kierunku zarysowania i punktu styczności z minerałem wzorcowym.

Przykładowo, jeśli badany kamień zostaje zarysowany kwarcem (twardość $7$ ), ale nie da się go zarysować topazem (twardość $8$ ), oznacza to, że twardość badanego kamienia wynosi pomiędzy $7$ a $8$ .

Nie posiadając minerałów wzorcowych, możemy do badania twardości kamieni używać przedmiotów o znanej twardości w skali Mohsa. Na przykład paznokieć zarysuje minerał o twardości $1$ i $2$ , drut miedziany zarysuje minerały o twardości nie wyższej niż $3$ , stalowy nóż zarysuje minerały o twardości do $5$ , pilniki i profesjonalne scyzoryki zarysują minerały do twardości $6$ , węglik spiekany zarysuje minerały o twardości $9$ i niższej. Minerały o twardości powyżej $5$ rysują szkło.

Tabela 1. Rozpoznawanie twardości kamieniu jubilerskich według skali Mohsa (opracowanie własne)
Twardość wyrażona w skali Mohsa	Minerał wzorcowy	Twardość absolutna	Test przy użyciu przedmiotów o znanej twardości w skali Mohsa	Skala twardości kamieni stosowanych w jubilerstwie	Kamień stosowany w jubilerstwie
$1$	Talk	$1$	Z łatwością można go zarysować paznokciem lub drzewcem zapałki	-	-
$2$	Gips	$2$	Z trudem można go zarysować paznokciem	$2, 25$	Bursztyn
$3$	Kalcyt	$9$	Z łatwością można go zarysować miękkim żelazem lub miedzianym drutem	$3, 5$	Malachit
$4$	Fluoryt	$21$	Z łatwością można go zarysować ostrzem stalowego noża	-	-
$5$	Apatyt	$48$	Z trudem można go zarysować ostrzem stalowego noża; minerał wzorcowy z trudem rysuje szkło	$5, 5$ do $6$	Lapis‑lazuli
				$5, 5$ do $6, 5$	Obsydian, opal
				$5, 75$ do $6, 5$	Nefryt
$6$	Ortoklaz	$72$	Z trudem można go zarysować pilnikiem lub innym profesjonalnym przedmiotem ze stali narzędziowej; minerał wzorcowy z łatwością rysuje szkło	$6$	Adular, epidot, labrador, turkus
$6$	Ortoklaz	$72$		$6, 5$	Agat, chalcedon, chryzolit, kameol
$7$	Kwarc	$100$	Nieznacznie można go zarysować dobrym pilnikiem, z łatwością można go zarysować węglikiem spiekanym lub topazem; minerał wzorcowy z łatwością rysuje szkło	$7$	Ametyst, cytryn, chryzopraz, kwarc
				$7$ do $7, 25$	Turmalin
				$7, 5$	Cyrkon, hiacynt
				$7, 5$ do $7, 75$	Akwamaryn, beryl, szmaragd
$8$	Topaz	$200$	Można go zarysować węglikiem spiekanym i korundem; minerał wzorcowy z łatwością rysuje szkło i kwarc	$8$	Topaz, spinel
$8$	Topaz	$200$		$8, 5$	Chryzoberyl
$9$	Korund	$400$	Z trudem można go zarysować węglikiem spiekanym i diamentem; minerał wzorcowy tnie szkło i rysuje wszystkie kamienie oprócz diamentu	$9$	Rubin, szafir
$10$	Diament	$1600$	Można go zarysować tylko innym diamentem; minerał wzorcowy rysuje wszystkie inne minerały i kamienie	$10$	Diament

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

Oprawki do kamieni jubilerskichDMW1KkFsROprawki do kamieni jubilerskich
Kamienie i minerały stosowane w jubilerstwieDx7fYVWueKamienie i minerały stosowane w jubilerstwie

Barwa kamieni jubilerskich

Oprawianie kamieni jubilerskich

Kamienie i minerały stosowane w jubilerstwie oraz rodzaje opraw jubilerskich