RG3n9MS0tu7C3

Na ilustracji znajduje się widok na Rzym. W oddali widać ulice z gęstą zabudową miejską, rozświetlone słońcem. Na pierwszym planie, w centrum, znajduje się kaktus. Roślina wraz z cementową donicą zajmuje całą wysokość kadru, stanowi wyraźną dominację nad całością i jest bardzo ciemna.

Spis treści:

1. Na czym polega perspektywa kulisowa?

2. Perspektywa kulisowa w teatrze

3. Perspektywa kulisowa w malarstwie

4. Już wiesz

5. Potrafisz

6. Słownik

Na czym polega perspektywa kulisowa?

R1J3N918FJHQJ1

Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Lascaux, będące przykładem sztuki europejskiej. Na jasnym, beżowym tle ściany ukazana została grupa zwierząt. Sylwetki namalowano szeroką plamą barwną oraz czarnym konturem o różnej grubości. W dole kompozycji znajdują się małe, czarne, biegnące konie o pękatych brzuchach. W centrum przedstawiony został brązowy, duży koń. Największym elementem sceny jest duża głowa byka o potężnych rogach, namalowana czarnym konturem, która znajduje się jakby w tle za biegnącym stadem. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.

Już człowiek jaskiniowy starał się pokazać swoje otoczenie.
Przedstawiane zwierzęta malowane były w taki sposób, że jedno częściowo zasłaniało drugie. Dzięki temu odnosi się wrażenie, że pierwsze zwierzę znajduje się bliżej nas - na tym polega perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaperspektywa kulisowa - najprostszy sposób ukazania tego, co jest bliżej, a co dalej.

R1NFNE8K9VLA51

Ilustracja interaktywna przedstawia oświetlone okno, na którym zostały przymocowane arkusze brystolu. Papier zasłania dwie trzecie lewej szyby. Na prawym skrzydle brystol odczepił się i wisi, przyczepiony do ramy okna tylko w jednym punkcie. Lewe skrzydło zasłonięte jest czarną, szeroką taśmą, przyklejoną do ściany na zewnątrz okna.

Perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaPerspektywa kulisowa sprawia, że poprzez częściowe zasłanianie elementów dalszych przez elementy bliższe mamy wrażenie głębi.

Na ilustracji obok wnęka okienna jest zabezpieczona czarną listwą. Listwa jest bliżej, a okna za nią - dalej.

W przestrzeni perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaperspektywa kulisowa występuje niemal zawsze: każdy obiekt znajdujący się w pewnej odległości może być zasłonięty przez obiekty, które są bliżej. Aby stworzyć iluzję przestrzeni na płaszczyźnie - stosuje się perspektywę kulisowąperspektywa kulisowaperspektywę kulisową.

Perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaPerspektywa kulisowa ma również zastosowanie w sztuce. Bardzo dobrze widać to w teatrze. Scena teatralna - to umowna rzeczywistość wykreowana przez scenografa, jej częścią są kulisykulisykulisy.
W malarstwie, rysunku, grafice - w celu stworzenia iluzji trójwymiarowości artyści stosują różne sposoby, między innymi - właśnie perspektywę kulisowąperspektywa kulisowaperspektywę kulisową.

wróć do spisu treści

Perspektywa kulisowa w teatrze

R95XOFXJPZQ9Z

Ilustracja przedstawia projekt dekoracji plastycznej do spektaklu „Otello”. Ukazuje pracę malarską, która jest tłem oraz zawieszone na sznurkach elementy przestrzenne. Architektura wykonana jest z lekkich materiałów i pomalowana. Projekt przedstawia zabudowę architektoniczną oraz pływającą na morzu żaglówkę. Niektóre elementy ukazują ruiny.

Na ilustracji powyżej znajduje się wizualizacja sceny do spektaklu „Otello”.
Projekt, w formie przestrzennego modelu, wykonał scenograf Marcel Jambon [czytaj: marsel żą‑bą].
Elementy scenografii ustawione po bokach sceny, częściowo przysłaniają namalowany w tle morski pejzaż: zastosowana jest tutaj perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaperspektywa kulisowa.
Na scenie o głębokości kilku metrów została stworzona iluzja przestrzeni aż po horyzont.

W scenografiiscenografiascenografii poniżej, oprócz perspektywy kulisowej mamy do czynienia jeszcze z innymi elementami, które budują iluzję przestrzeni.
Spróbuj je odnaleźć i nazwać. Możesz je porównać z opisem pod ilustracją.

RNulgDWykTVul

Scena z opery „Rigoletto" przedstawia tłum mężczyzn w dworskich strojach na dziedzińcu pałacowym. Wszyscy zwróceni są w stronę głównej postaci idącej przez środek placu. Za nimi ciemna ściana z łukami, przez które widać oświetlone ściany pałacu i niebo w oddali.

• perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaperspektywa zbieżna, której podporządkowują się ściany pałacu po dwóch stronach sceny;

• perspektywa barwnaperspektywa barwnaperspektywa barwna, ciepłe kolory ziemi i ścian przybliżają rozgrywającą się scenę, daleko widać granatowe niebo;

• ciemna ściana z arkadami oddziela plan bliski od dalszego. Jednocześnie spełnia założenia perspektywy kulisoweperspektywa kulisowaperspektywy kulisowej - częściowo zasłania obiekty znajdujące się dalej.

wróć do spisu treści

Perspektywa kulisowa w malarstwie

R1ASG7MZAOCJE1

Obraz przedstawia martwą naturę. Na stole leżą rozrzucone brzoskwinie, bułki a pośrodku nóż. Za nimi duża pajda chleba postawiona na sztorc, obok rozkrojony melon i ledwie widoczna, pękata butla. Wszystko delikatnie oświetlone.

Artyści nowożytni, odwołując się do dzieł dawnych mistrzów, studiowania natury i własnej obserwacji, coraz częściej wprowadzali sposoby dające iluzję trójwymiarowej rzeczywistości na płaszczyźnie.

Zgodnie z zasadą perspektywy kulisowejperspektywa kulisowaperspektywy kulisowej, obiekty dalsze są częściowo zasłonięte przez obiekty znajdujące się bliżej.
W tej wieloplanowej kompozycji pt.: „Przysłowia niderlandzkie” perspektywa kulisowaperspektywa kulisowaperspektywa kulisowa jest zastosowana wiele razy.

RXF4CT613EP49

Obraz przedstawia codzienne życie w niderlandzkim miasteczku. Widać mężczyzn, kobiety i zwierzęta domowe na ulicy, podwórkach i w oknach domów. Wszystko utrzymane w zabawnym tonie, pokazującym ludzkie przywary. Iluzję przestrzeni uzyskano za pomocą perspektywy kulisowej.

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z reprodukcją obrazu Julie Mehretu [czytaj: dżuli mełre‑tiu] i rozwiąż ćwiczenie.

R1X2CE6K47DEK

Ilustracja przedstawia obraz Julie Mehretu „Pół się unosi a pół opada”. Ukazuje abstrakcję. Na beżowym tle z delikatnymi, cienkimi kreskami, znajdują się czarne, nieregularne plamy, narysowane prawdopodobnie węglem. Na nich narysowane są białe łuki oraz proste linie w kolorach: czerwonym, pomarańczowym, niebieskim. Linie pomarańczowe nie są przecięte innymi, natomiast linie niebieskie są, pozostają jakby pod innymi liniami. Kompozycja obrazu jest otwarta i dynamiczna.

R5NXG1XFAX3KB

Wyjaśnij, na czym polega zasada wykorzystania perspektywy przez zakrycie linią.

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na elementy obrazu: czy są w jednej linii obok siebie, czy część z nich zasłania pozostałe elementy.

Pokaż odpowiedź

jest zastosowana perspektywa kulisowa.

Ćwiczenie 1

R1VDX2QJE7ORR

Wybierz właściwą odpowiedź do zdania:
Pojęcie perspektywy kulisowej ma związek z:

Pokaż podpowiedź

Podpowiedzią jest nazwa „perspektywa kulisowa”, która odnosi się do miejsca, którego nazwa ma z nią związek.

Pokaż odpowiedź

kulisami w teatrze

R19PSZD92C77Q

Ilustracja przedstawia obraz pt.: "Pisząca list", którego autorem jest Jan Vermeer. Tytułowa scena dzieje się we wnętrzu, przy otwartym oknie, którego fragment jest umieszczony z lewej strony. Na obrazie są dwie kobiety: jedna - z prawej strony, siedzi pochylona nad stołem i pisze list. Druga kobieta - stoi przy oknie na tle dużych rozmiarów obrazu, wiszącego na ścianie na wprost. Obie kobiety ubrane są w długie suknie. Z lewej strony jest długa kotara, dotyka posadzki, która jest ułożona ukośnie z kwadratów, naprzemiennie czarnych i białych.

wróć do spisu treści

Już wiesz

• że perspektywa kulisowa jest sposobem ukazywania relacji przestrzennych na płaszczyźnie znanym  już w prehistorii;

• na czym polega perspektywa kulisowa;

• jak rozpoznać perspektywę kulisową w dziełach sztuki dawnej i współczesnej;

• jakie są możliwości zastosowania perspektywy kulisowej w teatrze;

• że w scenografii teatralnej wykorzystuje się perspektywę kulisową;

• jak zastosować perspektywę kulisową w pracy plastycznej;

wróć do spisu treści

Potrafisz

• wyjaśnić, na czym polega perspektywa kulisowa;

• scharakteryzować na wybranych przykładach iluzję przestrzeni w sztuce;

• rozpoznać perspektywę kulisową w dziełach malarskich;

• wskazać perspektywę kulisową w scenografiach teatralnych;

• opisać możliwości zastosowania perspektywy kulisowej w teatrze;

• zastosować perspektywę kulisową w pracy plastycznej;

• podejmować działania twórcze, wykorzystujące wiedzę o perspektywie kulisowej.

wróć do spisu treści

Słownik

wróć do spisu treści

Źródła

• encyklopedia.pwn.pl

• sjp.pwn.

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/przestrzen-na-plaszczyznie-cz-ii/DOJF10tUs

• https://zpe.gov.pl/a/scenografia-teatralna-projektujemy-mape-nieba-do-spektaklu-quotgwiezdna-podrozquot/DFrKFTN83