Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Obowiązki pracodawcy związane z wypadkiem w miejscu pracy

Obowiązki pracodawcy związane z wypadkiem w miejscu pracy określa Kodeks Pracy.

Zgodnie z nim pracodawca jest zobowiązany:

  • powołać zespół powypadkowy;

  • niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy;

  • prowadzić rejestr wypadków przy pracy;

  • przechowywać przez 10 lat protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową;

  • ponosić koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.

Skład zespołu powypadkowego

W świetle obowiązujących przepisów Kodeksu Pracy i Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy okoliczności i przyczyny wypadków ustala zespół dwuosobowy powołany przez pracodawcę. Skład zespołu powypadkowego zależy od wielkości zakładu pracy i obowiązku tworzenia służby BHP (więcej o tym, kiedy pracodawca musi utworzyć służbę BHP, można dowiedzieć się z Kodeksu Pracy – Rozdział X art. 237).

W skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. W zakładzie pracy, w którym nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy wejdzie pracodawca lub pracownik, któremu pracodawca dodatkowo powierzył wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy albo specjalista spoza zakładu pracy.

Natomiast u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego, jako członek zespołu powypadkowego, wejdzie pracownik posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli pracodawca zatrudnia małą liczbę pracowników i nie może dopełnić obowiązku tworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym, zespół taki tworzą pracodawca i specjalista spoza zakładu pracy.

Dokumentacja powypadkowa

Ważnym elementem jest poprawnie wypełniona dokumentacja powypadkowa. Jakie dokumenty powinny się znaleźć w dokumentacji powypadkowej. Kto i w jakim czasie powinien je wypełnić, opisuje poniższa tabela.

1
Dokumentacja powypadkowa

Nazwa dokumentu obowiązkowego w postępowaniu powypadkowym 

Osoba/osoby odpowiedzialna za wypełnienie dokumentu

Kiedy należy wypełnić dokument

Kolejność wypełniania dokumentów

Zgłoszenie wypadku przy pracy pracownika

poszkodowany pracownik

Bez zbędnej zwłoki po wystąpieniu wypadku.

1

Zgłoszenie wypadku przy pracy osoby nie będącej pracownikiem

poszkodowany zleceniobiorca

Bez zbędnej zwłoki po wystąpieniu wypadku.

1

Zgłoszenie wypadku w drodze do pracy i z pracy

poszkodowany pracownik

Bez zbędnej zwłoki po wystąpieniu wypadku.

1

Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy

zespół powypadkowy

Do 14 dni od zgłoszenia wypadku.

2

Karta wypadku

płatnik składek ZUS

Po sporządzeniu i zatwierdzeniu karty wypadku wraz z załącznikami.

3

Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy

płatnik składek ZUS

Po sporządzeniu i zatwierdzeniu karty wypadku w drodze do pracy i z pracy.

3

Statystyczna karta wypadku GUS

pracodawca

Część I karty powinna być przekazana w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca, następującego po miesiącu zatwierdzenia protokołu powypadkowego. Część II (uzupełniająca) powinna być przekazana w terminie do 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu.

4

Wzory aktualnych dokumentów można pobrać również ze strony Państwowej Inspekcji Pracy (dostęp: 13.05.2021).

Zgłoszenie wypadku

Druki zgłoszenia wypadku przy pracy zawierają te same treści, zarówno w przypadku gdy mamy do czynienia z pracownikami zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę, jak i w przypadku gdy sprawa dotyczy pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Wskazane dokumenty powinna wypełnić i podpisać osoba poszkodowana.

Zgłoszenia powinny zawierać:

  • miejscowość i datę sporządzanego zgłoszenia;

  • imię i nazwisko osoby poszkodowanej;

  • nazwę i adres zakładu pracy, gdzie doszło do wypadku przy pracy;

  • informację, w którym dniu (dokładna data – dzień‑miesiąc‑rok) doszło do wypadku;

  • szczegółowy opis, w jakich okolicznościach doszło do zdarzenia, z podaniem przyczyny i miejsca wypadku;

  • informację, kto był świadkiem wypadku przy pracy – należy podać imiona i nazwiska oraz adresy zamieszkania świadków zdarzenia;

  • załączniki w postaci dokumentacji medycznej potwierdzające uraz.

1
Formularz zgłoszenia wypadku przy pracy pracownika
RiiUkWQ1crTUa
Zgłoszenie wypadku przy pracy pracownika
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Formularz zgłoszenia wypadku przy pracy osoby niebędącej pracownikiem
ROMJzkhC7cHN5
Zgłoszenie wypadku przy pracy osoby niebędącej pracownikiem
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Formularz zgłoszenia wypadku w drodze do pracy i z pracy
R1WQmZFn4ZXPA
Zgłoszenie wypadku w drodze do pracy i z pracy
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy

Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy to jeden z ważniejszych dokumentów w postępowaniu powypadkowym. Jest to dokument, który zawiera ustalone przyczyny i okoliczności wypadku.

W dokumencie należy wskazać:

  • skutki wypadku dla poszkodowanego (rodzaj i umiejscowienie urazu);

  • kwalifikację prawną wypadku (wypadek przy pracy, wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy) wraz z uzasadnieniem;

  • rodzaj wypadku: indywidualny, zbiorowy, śmiertelny, ciężki, powodujący czasową niezdolność do pracy;

  • wnioski i zalecane środki profilaktyczne.

Protokół musi być podpisany przez zespół powypadkowy oraz poszkodowanego pracownika lub członka rodziny.

Załącznikami do protokołu są między innymi:

  • wyjaśnienia poszkodowanego;

  • informacja uzyskana od świadka wypadku zgodnie z Rozp. Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;

  • opinie lekarzy lub innych specjalistów, czyli dokumentacja medyczna;

  • szkice lub fotografie miejsca wypadku.

Dokumentacja medyczna musi zawierać co najmniej:

  • nazwisko i imię (imiona) osoby poszkodowanej;

  • datę urodzenia;

  • oznaczenie płci;

  • adres zamieszkania;

  • nr PESEL (osoby, które nie posiadają nr PESEL, podają nr dokumentu tożsamości);

  • oznaczenie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, ze wskazaniem komórki organizacyjnej, w której tych świadczeń udzielono;

  • opis stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu świadczeń zdrowotnych;

  • datę sporządzenia dokumentacji medycznej.

Zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek udostępnić dokumentację medyczną: pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, osobie upoważnionej przez pacjenta oraz upoważnionym organom.

1
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
R1KXtDSwakeo1
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, str. 1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RgT36CGe9SQAq
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, str. 2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R2FOqnvlrPDEI
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. str. 3
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Karty wypadku

Karta wypadku to dokument sporządzany przez płatnika składek. Wypełniany jest dla osób, które zostały poszkodowane i wykonują prace na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie, umowy o świadczenie usług.

Karta podzielona jest na sekcje:

  • dane identyfikacyjne płatnika (m.in.: NIP, REGON, PESEL);

  • dane poszkodowanego (m.in.: imię nazwisko, data i miejsce urodzenia, tytuł ubezpieczania);

  • informacje o wypadku (m.in.: data i godzina wypadku, opis wypadku, informacja o długości zwolnienia lekarskiego, z uwzględnieniem daty jego rozpoczęcia i zakończenia, świadkowie);

  • pozostałe informacje (m.in.: informacja, kiedy i gdzie sporządzono kartę wypadku, załączniki).

Prawidłowo wypełniona karta wypadku jest podstawą do wypłacenia świadczenia chorobowego i/lub ewentualnej renty.

1
Formularz karty wypadku
ROBI4QN9QGn6N
Karta wypadku, str. 1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R4Zfp2WpU2nYe
Karta wypadku, str. 2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Formularz karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy
RTnSJvCdpDhN0
Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy, str. 1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RYkdzvpCnbR0e
Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy, str. 2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Statystyczna karta wypadku

Statystyczna karta wypadku jest przekazywana przez pracodawcę do Głównego Urzędu Statystycznego. Jest sporządzana na podstawie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

1
Formularz statystycznej karty wypadku
Ruam7SoFzsARA
Statystyczna karta wypadku
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R6GOJ3BrlZy7F
Statystyczna karta wypadku
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Zadania zespołu powypadkowego

Do zadań zespołu powypadkowego należy między innymi:

  • dokonanie oględzin miejsca wypadku;

  • zbadanie warunków i innych okoliczności, które mogły doprowadzić do wypadku;

  • sporządzenie dokumentacji fotograficznej i rysunkowej z miejsca wypadku;

  • wysłuchanie zeznań poszkodowanego (jeśli stan zdrowa na to pozwala);

  • wysłuchanie zeznań świadków wypadku;

  • zgromadzenie innych dowodów wypadku;

  • zasięgniecie opinii lekarza oraz innych specjalistów;

  • dokonanie klasyfikacji wypadków;

  • określenie działań i środków zapobiegawczych przed kolejnymi wypadkami przy pracy.

Badanie przyczyn wypadku

Ustalając przyczyny wypadku, należy określić czynniki techniczne (T), organizacyjne (O) lub ludzkie (L), które były przyczyną zdarzenia.

Metoda ustalania tego, co zawiodło w technice, organizacji i na ile zawiódł człowiek należy do najpopularniejszych metod badania wypadków przy pracy. Aby nie pomylić się w określaniu przyczyn wypadku, warto przyjrzeć się poniższym schematom.

RU8a3DPixhqcI
Badanie przyczyn wypadków TOL
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RRhYDVddmlqU2
Badanie przyczyn wypadków TOL na stanowisku sprzątaczki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R19Uj6Yb9S8Cy
Badanie przyczyn wypadków TOL na stanowisku fryzjerki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RAwklN2vU9DOV
Badanie przyczyn wypadków TOL na stanowisku administracyjnym
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Kolejną metodą do ustalenia przyczyn wypadków może być drzewo przyczyn. Tworzenie drzewa przyczyn rozpoczynamy od zdarzenia wypadkowego (urazu) i przesuwamy się w prawą stronę, definiując przyczyny, łącząc fakty, tworząc logiczny ciąg zdarzeń. Drzewo przyczyn obrazują poniższe schematy.

R1IBZdv5yiOXm
Badanie przyczyn - drzewo przyczyn
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RqoCihWqFhYcJ1
Badanie przyczyn - drzewo przyczyn na stanowisku sprzątaczki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
RNFVqUUooENjd1
Badanie przyczyn - drzewo przyczyn na stanowisku fryzjerki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R4EgYtks9rMqN
Badanie przyczyn - drzewo przyczyn na stanowisku administracyjnym
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Schematy te za każdym razem dostosowujemy do wypadków, dla których chcemy określić przyczyny.

Formułowanie zaleceń powypadkowych

Każdy wypadek przy pracy wymaga dogłębnej analizy ze strony zespołu powypadkowego, a także właściwego określenia działań profilaktycznych, które zapewnią, że podobne wydarzenia nie powtórzą się w przyszłości. Bardzo ważne pytanie przy formułowaniu działań profilaktycznych, na które zespół powypadkowy musi umieć odpowiedzieć brzmi: „Jakie działania profilaktyczne są potrzebne?”. Należy ustalić, czy podobne zagrożenie lub sytuacja mogą wystąpić w innych miejscach w zakładzie pracy, w którym doszło do wypadku. Następnie należy przeanalizować podobne wypadki lub zdarzenia potencjalnie wypadkowe, jakie miały miejsce w zakładzie pracy. Działania profilaktyczne należy ustalić w kolejności, rozpoczynając od tych działań, które muszą być wdrożone w krótkim czasie, a następnie wskazać na te, które wymagają więcej czasu lub nakładu środków.

Przekazanie dokumentacji powypadkowej

Ostateczną wersję dokumentacji powypadkowej, zaakceptowaną przez pracodawcę, należy przekazać do ZUS (Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) oraz towarzystwa ubezpieczeniowego.

Jeżeli chodzi o dokumenty, które należy przekazać do ubezpieczyciela, to mogą się one różnić w zależności od tego, w którym towarzystwie ubezpieczeniowym była wykupiona polisa. Podstawą do wypłacenia odszkodowania będzie wniosek o wypłatę odszkodowania i dokumentacja medyczna. Ubezpieczyciel może poprosić o informację o kosztach leczenia, rehabilitacji, utraconych zarobków itp. Każde towarzystwo ubezpieczeniowe indywidualnie podchodzi do spraw osób ubezpieczonych od nieszczęśliwych wypadków.

Powrót do spisu treściDG7lzLDXVPowrót do spisu treści