Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Urządzenia nawigacyjne

TWO.07. Pełnienie wachty morskiej i portowej – technik nawigator morski 315214

bg‑blue

Pracownia dewiacji magnetycznej i jej wykorzystanie

WIRTUALNE LABORATORIUM

R1WiNwcT7PP8r
Wirtualne laboratorium pod tytułem „Dewiacja magnetyczna”. Ekran początkowy wirtualnego laboratorium jest zatytułowany: Pracownia dewiacji magnetycznej i jej wykorzystanie. Poniżej znajduje się tekst: Na podstawie kursów kardynalnych i interkardynalnych dokonaj obliczeń dewiacji magnetycznej przez porównanie wskazań kompasu magnetycznego ze wskazaniami żyrokompasu lub przez określenie dewiacji w nabieżniku. Poniżej znajduje się przycisk rozpocznij. Dalej znajduje się ekran wyboru parametrów. W opisie alternatywnym zostanie przedstawiona zasada wykreślania wykresu dewiacji na podstawie dwóch przykładów. W laboratorium można wybrać jedną z dwóch metod: przez porównanie wskazań kompasu magnetycznego ze wskazaniami żyrokompasu lub przez określenie dewiacji w nabieżniku. W pierwszej metodzie należy wybrać na kompasie osiem kursów kardynalnych i interkardynalnych. Są to: zero stopni, czterdzieści pięć, dziewięćdziesiąt, sto trzydzieści pięć, sto osiemdziesiąt, dwieście dwadzieścia pięć, dwieście siedemdziesiąt, trzysta piętnaście. Oznaczane są one dużymi literami K K. Poprawka żyroskopowa, oznaczana małymi literami p ż, w tym wypadku wynosi plus jeden, a deklinacja, oznaczana małą literą d, minus dwa. Po wyborze danego kursu na kompasie wartość na żyrokompasie się zmieni. Wartości żyrokompasu, oznaczane dużymi literami K Ż, to odpowiednio: trzysta pięćdziesiąt osiem dla kursu kompasowego wynoszącego zero stopni, czterdzieści jeden i pół dla czterdziestu pięciu stopni kursu kompasowego, osiemdziesiąt trzy i pół dla dziewięćdziesięciu stopni kursu kompasowego, sto dwadzieścia siedem dla stu trzydziestu pięciu stopni kursu kompasowego, sto siedemdziesiąt cztery i pół dla stu osiemdziesięciu stopni kursu kompasowego, dwieście dwadzieścia trzy dla dwustu dwudziestu pięciu stopni kursu kompasowego, dwieście siedemdziesiąt dla dwustu siedemdziesięciu stopni kursu kompasowego i trzysta czternaście dla trzystu piętnastu stopni kursu kompasowego. Następnym krokiem jest obliczenie wartości kompasu magnetycznego, oznaczanego dużymi literami K M, według wzoru. K M równa się K Ż dodać p ż odjąć d. Dla każdej z ośmiu wartości odczytanej z żyrokompasu obliczamy K M. Następnie otrzymane wartości podstawia się pod wzór na dewiację: delta równa się K M odjąć K K. Dla przedstawionego przykładu wartości delta są następujące: dla K K równego zero stopni delta wynosi plus jeden, dla K K równego czterdzieści pięć stopni delta wynosi minus pół, dla K K równego dziewięćdziesiąt stopni delta wynosi minus trzy i pół, dla K K równego sto trzydzieści pięć stopni delta wynosi minus pięć, dla K K równego sto osiemdziesiąt stopni delta wynosi minus dwa i pół, dla K K równego dwieście dwadzieścia pięć stopni delta wynosi jeden, dla K K równego dwieście siedemdziesiąt stopni delta wynosi trzy, dla K K równego trzysta piętnaście stopni delta wynosi dwa. Na podstawie tych wyników wykreślany jest wykres dewiacji, który ma kształt fali. W drugiej metodzie, czyli przy określaniu dewiacji na nabieżniku również należy wybrać na kompasie osiem kursów kardynalnych i interkardynalnych. Są to: zero stopni, czterdzieści pięć, dziewięćdziesiąt, sto trzydzieści pięć, sto osiemdziesiąt, dwieście dwadzieścia pięć, dwieście siedemdziesiąt, trzysta piętnaście. Oznaczane są one dużymi literami K K. Poprawka żyroskopowa p ż wynosi w tym wypadku plus jeden, a deklinacja plus dwa. Nabieżnik tworzą dwa znaki nawigacyjne, których znaki szczytowe wyznaczają ściśle określony kierunek rzeczywisty, czyli namiar rzeczywisty, oznaczany dużymi literami N R. Na statku oblicza się wtedy N K. Dla K K równego zero, N K wynosi czterdzieści sześć, dla K K równego czterdzieści pięć N K wynosi czterdzieści siedem, dla K K równego dziewięćdziesiąt N K wynosi czterdzieści osiem i pół, dla K K równego sto trzydzieści pięć N K wynosi pięćdziesiąt, dla K K równego sto osiemdziesiąt N K wynosi czterdzieści dziewięć, dla K K równego dwieście dwadzieścia pięć N K wynosi czterdzieści siedem, dla K K równego dwieście siedemdziesiąt N K wynosi czterdzieści sześć, dla K K równego trzysta piętnaście N K wynosi czterdzieści pięć. Aby określić dewiację kompasu magnetycznego na nabieżniku, należy obliczyć kierunek magnetyczny, czyli N M ze wzoru: N M równa się N R odjąć d. Otrzymane wartości podstawiamy potem pod kolejny wzór. Delta równa się N M odjąć N K. N M dla każdej wartości wychodzi czterdzieści siedem. Końcowe wyniki to dla K K równego zero delta wynosi plus jeden, dla K K równego czterdzieści pięć delta wynosi zero, dla K K równego dziewięćdziesiąt delta wynosi minus półtora, dla K K równego sto trzydzieści pięć delta wynosi minus trzy, dla K K równego sto osiemdziesiąt delta wynosi minus dwa, dla K K równego dwieście dwadzieścia pięć delta wynosi zero, dla K K równego dwieście siedemdziesiąt delta wynosi plus jeden, dla K K równego trzysta piętnaście delta wynosi plus dwa. Na podstawie wartości delta wykreślany jest wykres dewiacji, ma on kształt fali.
Dewiacja magnetyczna
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Kliknij, aby wyświetlić instrukcję do wirtualnego laboratorium

Na ekranie początkowym naciśnij przycisk „Rozpocznij”. Pojawi się ekran wyboru parametrów.

R1CbiHZS7lnbt
Ekran wyboru parametrów w wirtualnym laboratorium
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na ekranie z parametrami należy zaznaczyć wszystkie osiem kursów kompasowych. Wyboru dokonuje się poprzez kliknięcie na białe pole ponad wartością kursu.

W polach „Przyczyna” i „Sposób wyznaczania” można wybrać z rozwijanych menu przyczynę zmiany dewiacji oraz metodę jej wyznaczania.

RxQsv7qOWxxmP
Ekran wyboru parametrów – czerwone strzałki wskazują pola, które umożliwiają rozwinięcie list z opcjami do wyboru; czerwony prostokąt uwidacznia pola, które należy zaznaczyć
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po zaznaczeniu i wybraniu odpowiednich parametrów należy kliknąć znajdujący się u dołu ekranu przycisk „Rozpocznij”. Wyświetli się wtedy ekran, na którym można zapoznać się z metodą obliczania dewiacji.

RcavCfZhtEA5d
Ekran porównania wskazań
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na poniższej grafice została zaznaczona kolejność działań.

ReIIoqCogH6bK
Ekran laboratorium, na którym zaznaczono czerwonymi cyframi kolejność działań
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
  1. W pierwszej kolejności należy ustawić wartość kursu na kompasie (KK). Odbywa się to poprzez kliknięcie na ekran kompasu i wybrania za pomocą plusa lub minusa odpowiedniej wartości. Po wybraniu wartości zatwierdza się ją polem z ptaszkiem. Wszystkie pola na kompasie są podpisane w celu ułatwienia jego obsługiwania.

RS3TtgERYhUgb
Widok ekranu kompasu
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
  1. Drugim krokiem jest odczytanie wartości z żyrokompasu (KŻ). Wartość ta wyświetla się w okienku podpisanym jako KŻ. Można też kliknąć na obraz żyrokompasu i wyświetlić wartość na pełnym ekranie laboratorium.

  2. Następnie należy wpisać obie watości (KK i KŻ) do tabelki znajdującej się po lewej stronie ekranu. Ułatwi to późniejsze obliczenia.

  3. Kolejne wartości należy podstawić do wzoru na kurs magnetyczny (KM). Obliczeń dokonuje komputer po wpisaniu odpowiednich wartości.

  4. Obliczone KM dla poszczególnych KK należy wpisać do tabelki oznaczonej punktem piątym. Ułatwi to późniejsze obliczenia dewiacji.

  5. Wartości z tabelki z punktu piątego wpisujemy do ostatniej tabelki. Komputer automatycznie wyliczy dewiację dla każdej z nich. Dewiacja oznaczona jest literą delta.

  6. Ostatnim krokiem jest kliknięcie na przycisk „Wyświetl wykres dewiacji”. Gdy paramtery zostały odpowiednio obliczone, wyświetli się ekran z tabelą i wykresem dewiacji.

Powiązane ćwiczenia