Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z prezentacją, a następnie wykonaj polecenia.

1,1
RFHSpy1SKzP8Q
Nagranie

Królestwo Polskie powstało na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z ziem Księstwa Warszawskiego, pomniejszonych o większość Wielkopolski przyznanej Prusom i Krakowa wraz z przyległymi ziemiami, z których utworzono nadzorowaną przez wszystkich trzech zaborców Rzeczpospolitą Krakowską.

R1al56dPM5Du9
Jean‑Baptiste Isabey, Kongres wiedeński, 1814 rok.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1GvlEoTCoH4J
Mapa Królestwa Polskiego z 1821 r. sporządzona w dwóch językach urzędowych Królestwa – polskim i rosyjskim.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
1,1

Ustrój Królestwa Polskiego regulowała Konstytucja nadana mu przez cara Rosji i króla Polski, Aleksandra I Romanowa.

Ustrój polityczny Królestwa Polskiego, opracowany przez samego Aleksandra we współpracy z księciem Czartoryskim, różnił się zasadniczo od ustroju Rosji. Konstytucja potwierdzała równość obywateli wobec prawa i wolności konstytucyjne.

RDP1jREork5UC
Aleksander Romanow został carem Rosji w 1801 r. jako następca Pawła I Romanowa i zaangażował się w wojny z Napoleonem. Odparł najazd francuski w 1812 r. i wziął udział w kongresie wiedeńskim, który przyznał mu większość terytorium Księstwa Warszawskiego.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RPWZIsilpIBkb
Pierwsza strona Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego z 1815 w językach polskim i francuskim.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RYovw4FXoRvBi
Książę Adam Jerzy Czartoryski po trzecim rozbiorze związał swoją karierę z Rosją. W 1797 r. został adiutantem księcia Aleksandra, a po objęciu przez niego tronu carskiego został jednym z jego najbliższych doradców. Car powierzał mu ważne stanowiska – m.in. pełnił obowiązki ministra spraw zagranicznych. Na kongresie wiedeńskim był głównym doradcą Aleksandra I w sprawie polskiej i doprowadził do utworzenia pod berłem cara — konstytucyjnego Królestwa Polskiego.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
1,1

Królestwo Polskie zostało połączone z Rosją unią personalną. Pierwszym królem został Aleksander I, a po jego śmierci w 1829 roku – Mikołaj I.

Władca Królestwa Polskiego posiadał pełnię władzy wykonawczej, jednak jego decyzje wymagały kontrasygnaty właściwego ministra.

RyAdqGcaXefgg
Aleksander I Romanow.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RoEr5zmF5NX34
Mikołaj I Romanow.
Źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie., domena publiczna.
RRczxqkBDM08X
Antoni Brodowski, Koronacja cesarzowej i królowej Aleksandry przez Mikołaja I w Zamku Królewskim w Warszawie 24 maja 1829 roku.
Źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie., domena publiczna.
1,1

Najwyższym organem władzy ustawodawczej w Królestwie Kongresowym był sejm. Zgodnie z polską tradycją parlamentarną składał się z dwóch izb: senatorskiej i poselskiej.

W senacie zasiadali przedstawiciele Kościoła katolickiego, wojewodowie i kasztelanowie w liczbie nie przekraczającej połowy posłów. Prawo do zasiadania w senacie posiadali również członkowie rodziny królewskiej.

Izba poselska składała się ze 128 posłów, w tym 77 wybieranych na sejmikach i 51 deputowanych gminnych.

RlSghz43xmAjB
Otwarcie pierwszego posiedzenia sejmu Królestwa Polskiego
Marian Zgórniak, Polska w czasach walk o niepodległość (1815‑1864), Wielka historia Polski, tom 7, Kraków 2001, str. 44
Źródło: domena publiczna.
1,1

Król w Warszawie bywał rzadko. Stąd duża rola jego namiestnika.

Namiestnik przewodniczył Radzie Stanu, przedstawiał królowi kandydatów na stanowiska ministrów i wyższych urzędników państwowych oraz senatorów. Jego decyzje wymagały kontrasygnaty odpowiedniego ministra.

RXkWmCasaSSi1
Generał Józef Zajączek był uczestnikiem powstania kościuszkowskiego – między innymi uczestniczył w bitwie pod Racławicami. W czasie Sejmu Czteroletniego opowiedział się za reformami i Konstytucją 3 Maja. W wojnie 1792 roku z Rosją wykazał się męstwem w bitwie pod Zieleńcami. Po upadku powstania musiał uciekać z Polski. Jako generał armii Napoleona walczył w bitwie pod piramidami, organizował Legię Północną oraz uczestniczył w wojnie 1812 roku. W bitwie pod Berezyną stracił prawą nogę i Trafił do niewoli. Do Warszawy wrócił w 1814 roku już jako stronnik cara Aleksandra I. W listopadzie 1815 roku został mianowany przez Aleksandra I jego namiestnikiem i urząd ten sprawował aż do śmierci w 1826 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
1,1

Centralnym organem administracji była Rada Stanu, która dzieliła się na Radę Administracyjną i Zgromadzenie Ogólne.

W skład Rady Administracyjnej wchodzili ministrowie oraz członkowie powoływani przez monarchę. Po śmierci gen Zajączka, gdy nastąpił faktyczny kres funkcji namiestnika, Rada Administracyjna stała się najwyższym organem rządowym.

Kompetencje Rady Stanu:

  • przygotowywanie projektów ustaw sejmowych i dekretów królewskich

  • decydowała o stawianiu przed sądem urzędników publicznych za przestępstwa urzędnicze

  • pełniła rolę sądu kompetencyjnego i administracyjnego

Głośność lektora
Głośność muzyki
Polecenie 2

Rozstrzygnij, czy konstytucja Królestwa Polskiego realizowała zasadę trójpodziału władzy. Swoją odpowiedź uzasadnij.

RqIsxnzZ0AfgL
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Uzasadnij pogląd, że ustrój polityczny Królestwa Polskiego dla Aleksandra I był liberalnym eksperymentem.

R1UhkdRPhLF8T
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).