W gruncie rzeczy najbardziej żenujące dla mnie w tym wszystkim jest to, że mówi się tylko o pieniądzach, że zjednoczenie dokonuje się w gruncie rzeczy tylko na bazie pieniądza. To, że narzucono NRD markę zachodnią, jest błędem. Nie można z dnia na dzień rozkładającej się gospodarki planowej zastąpić gospodarką rynkową. Jest to aberracja ekonomiczna! Trzeba było przygotować teren, zacząć od ulepszenia infrastruktury NRD, a dopiero potem ustanawiać unię gospodarczą i celną.

Günter Grass, fragment wywiadu dla francuskiej gazety „Le Figaro” z 29 IX 1990 r.

Geografia pozostawia historii niemieckiej możliwości wyboru i Niemcy są tego dobrym przykładem. W XIX wieku podzielone Niemcy doprowadziły do zjednoczenia kraju. Później zrodziła się bismarckowska idea wielkich Niemiec, a w 1913 r. pojawiły się w Europie Wielkie Niemcy, czego skutki nie kazały długo na siebie czekać. W latach trzydziestych Niemcy próbują jeszcze znaleźć swoje miejsce w szeregu potężnych państw. W 1945 r. zostają podzielone a dziś, w 1989 r. znów są silne gospodarczo i mają plan oraz wolę jednoczenia i stania się potęgą. A ponieważ silna gospodarka ma tendencję do zdominowania słabszych, byłoby celowe – dla uniknięcia kolonizacji Europy przez niemiecki biznes – by inne kraje RWPG, romańskie państwa Europy, Wielka Brytania i kraje skandynawskie na przykład, stworzyły cztery czy pięć silnych ugrupowań ekonomicznych.

Odtąd bowiem nie będzie już wojen religijnych, ideologicznych czy politycznych, ale wyłącznie wojny o supremację ekonomiczną i rynkową. To, o czym mówię, to wcale nie fantastyka, to już rzeczywistość. Niemcy już od lat stoją za kulisami tego, co dzieje się w Europie Wschodniej. Kupiły Węgry, Czechosłowację, a przede wszystkim radziecką zgodę na nowy kurs. Po prostu za pieniądze. Weźmy na przykład Polskę, która potrzebuje 10 miliardów dolarów. W końcu to Niemcy je dadzą, a w zamian będą żądały tej części regionu Wrocławia, w której przemysł już teraz zarządzany jest przez Niemców. Ale to będzie dotyczyło nie tylko krajów Europy Wschodniej, ale całej Europy. W najbliższych latach Niemcy kupią nieruchomości we Francji, Hiszpanii, Włoszech, wszędzie.

Josif Brodski w wywiadzie dla „La Repubblica” z dnia 20 II 1989; Niemcy w opinii własnej i świata, zebrał i opracował Joachim Glensk, Poznań 1994, s. 481.

Zjednoczenie Niemiec to logika historii. Byłoby rzeczą daremną, w ostatecznym rachunku głupią i szkodliwą, przeciwstawiać się temu procesowi.

François Mitterrand, prezydent Francji w latach 1981–1995. Słowa wypowiedziane podczas wywiadu telewizyjnego 14 II 1990; Niemcy w opinii własnej i świata, zebrał i opracował Joachim Glensk, Poznań 1994, s. 480.

Premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher w rozmowie z Michaiłem Gorbaczowem 23 września 1989 r.:

Zjednoczenie Niemiec nie leży w interesie Wielkiej Brytanii i Europy Zachodniej. Może co innego słychać w publicznych oświadczeniach i oficjalnych komunikatach z posiedzeń NATO, ale nie warto zwracać na nie uwagi. Nie chcemy zjednoczonych Niemiec. Zjednoczenie prowadziłoby do zmian powojennych granic w Europie. Nie możemy na to pozwolić, gdyż taki rozwój zdarzeń podkopały stabilność całej sytuacji międzynarodowej i zagroził naszemu bezpieczeństwu.

Nie leży w naszym interesie destabilizacja Europy Wschodniej i upadek Układu Warszawskiego. Oczywiście, zmiany wewnętrzne zachodzą we wszystkich krajach wschodnioeuropejskich. W niektórych są głębsze niż w innych. Wolelibyśmy jednak, by miały one charakter całkowicie wewnętrzny. Nie będziemy w nie ingerować ani naciskać na dekomunizację Europy Wschodniej.

„The Times” z 11 września 2009 na podstawie dokumentu Britain & Western Europe are not interested in the unification of Germany znajdującego się w archiwum Fundacji Gorbaczowa oraz w Archiwum Bezpieczeństwa Narodowego w Waszyngtonie.