Prezentacja multimedialna
Zapoznaj się z prezentacją multimedialną, a następnie scharakteryzuj sztukę epoki oświecenia.
Wybierz z prezentacji jednego przedstawiciela sztuki lub architektury epoki oświecenia i przygotuj referat na temat jego stylu i dzieł.
Sztuka oświeceniowa
Sztuka oświeceniowa była bardzo zróżnicowana i trudno wskazać w niej nurt dominujący. Zmieniał się zarówno sposób funkcjonowania sztuki (jej większa dostępność dzięki otwieraniu muzeów i organizowaniu publicznych wystaw), jak i artystów, którzy stawali się coraz bardziej profesjonalistami w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, kształconymi w akademiach sztuk, mniej zależnymi od mecenatu kościelnego, częściej otrzymującymi zamówienia prywatne i publiczne. Zaczęła się rozwijać estetyka – początkowo jako nauka o pięknie, a z czasem historia sztuki i krytyka artystyczna. Nurtem najbliższym oświeceniowemu racjonalizmowi w sztuce był klasycyzm, starający się twórczość artystyczną ująć w gorset przejrzystych i powszechnie obowiązujących zasad i reguł.
Wybitni malarze oświecenia:
Jacques Louis David (1748–1825)
Główny przedstawiciel francuskiego klasycyzmu w malarstwie, uczestnik rewolucji francuskiej, a później nadworny malarz Napoleona, po jego klęsce wygnany z kraju. Malował przede wszystkim pełne patosu i teatralnych gestów obrazy o tematyce antycznej i współczesnej. Był także portrecistą, twórcą m.in. obrazu Stanisław Kostka Potocki na koniu. Dzieła Davida miały duży wpływ na sztukę epoki. Do jego uczniów należał J.A.D. Ingres. Najbardziej znane płótna to: Przysięga Horacjuszów, Śmierć Marata, Koronacja Napoleona.
Wybitni malarze oświecenia:
Marcello Bacciarelli (1731–1818)
Malarz włoski, działający w Dreźnie i Wiedniu, w 1766 r. osiadł w Polsce, gdzie został malarzem nadwornym Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jest reprezentantem sztuki dworskiej, pozostającej pod wpływem baroku i rokoka, z elementami klasycyzmu. Znany przede wszystkim z reprezentacyjnych portretów króla oraz osób z jego otoczenia. Zdobił także sale Zamku Królewskiego (jest autorem pocztu królów polskich, zamówionego do Sali Marmurowej) i pałacu w Łazienkach.
Wybitni malarze oświecenia:
Bernardo Bellotto (Canaletto, 1721–1780)
Malarz włoski, działający początkowo głównie w Wenecji, a od 1748 r. jako malarz nadworny Augusta III w Dreźnie. Od 1767 r. aż do śmierci przebywał w Warszawie, tworząc na zamówienie Stanisława Augusta Poniatowskiego, dzięki czemu został nazwany malarzem Warszawy. Interesowały go zawsze głównie miejskie widoki, panoramy, ze świetnie zaznaczoną perspektywą, malowane z wielkim wyczuciem barwy i światła. Jest także autorem fresków w Zamku Ujazdowskim i obrazów historycznych, m.in. Elekcji Stanisława Augusta. Obrazy Canaletta odznaczały się realizmem i dbałością o szczegół, co pozwoliło na wykorzystanie ich przy odbudowie zabytkowego centrum Warszawy po II wojnie światowej.
Architekci i rzeźbiarze oświecenia:
Dominik Merlini (1730–1797)
Działający w Polsce architekt pochodzenia włoskiego, twórca zespołu pałacowego w Łazienkach. Pracował również przy zmianie wystroju wnętrz Zamku Królewskiego w Warszawie, projektował i odnawiał pałace arystokracji i budynki użyteczności publicznej (np. Trybunał w Lublinie). Jego dzieła są charakterystyczne na tle innych budowli z epoki. Stworzył także własny styl wystroju wnętrz reprezentacyjnych, zwany stylem Stanisława Augusta.
Architekci i rzeźbiarze oświecenia:
Antonio Canova (1757–1822)
Włoski rzeźbiarz, jeden z głównych przedstawicieli rzeźbiarskiego klasycyzmu. Tworzył głównie w Rzymie posągi i grupy mitologiczne, także rzeźby nagrobkowe. Jego dzieła cechuje wyraźne nawiązanie do sztuki antycznej, doskonałość techniczna i liryzm przedstawienia. Najbardziej znane realizacje to: Trzy Gracje, Perseusz, Paulina Borghese jako Wenus. W Łańcucie znajduje się Henryk Lubomirski jako Amor.
Architekci i rzeźbiarze oświecenia:
Bertel Thorvaldsen (ok. 1770–1884)
Duński rzeźbiarz, przedstawiciel klasycyzmu, tworzący rzeźby o tematyce mitologicznej, np. Ganimedes i orzeł, oraz historycznej i religijnej. W Polsce znany jest jako autor pomników – księcia J. Poniatowskiego i M. Kopernika w Warszawie – oraz grobowca W. Potockiego w katedrze na Wawelu w Krakowie. Jego dzieła charakteryzuje starannie wystudiowana i statyczna kompozycja oraz doskonałość formy.
Na podstawie prezentacji wskaż tematy, jakie podejmowali w swojej twórczości malarze i rzeźbiarze oświecenia.
Zwróć uwagę na tytuły prac.
Do chętnie podejmowanych przez malarzy i rzeźbiarzy czasu oświecenia tematów należały: mitologia, historia, współczesne wydarzenia i osoby.
Wymień przedstawionych w prezentacji artystów, którzy tworzyli na zlecenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Odpowiedz na pytanie, co ich łączy?
Jakiej narodowości byli ci twórcy? Wpływ jakich nurtów artystycznych widać w ich pracach?
Dominik Merlini, Bernardo Bellotto (Canaletto) i Marcello Bacciarelli byli z pochodzenia Włochami. W ich twórczości widoczny jest wpływ baroku, rokoka, a przede wszystkim klasycyzmu.