Filozof niemiecki, wykładający na uniwersytecie w Królewcu, twórca idealizmu transcendentalnego, zwanego też krytycyzmem teoriopoznawczym. Według niego istnieją granice ludzkiego poznania, wyznaczone przez tzw. idee regulatywne rozumu, którymi są: Bóg, dusza i wszechświat. One same nie mogą być przedmiotem poznania. W ten sposób Kant podał w wątpliwość możliwość naukowego uprawiania metafizyki. W kwestiach etycznych był zwolennikiem rygoryzmu moralnego, opartego na przekonaniu, że to człowiek jest twórcą norm, i na sformułowaniu tzw. imperatywu kategorycznego. Jest to bezwarunkowy nakaz moralny, narzucający postępowanie według zasady, którą chciałoby się uczynić prawem powszechnym. Przełomowe dzieła Kanta wywołały wielki wpływ na rozwój europejskiej myśli filozoficznej. Najważniejsze z nich to: Krytyka czystego rozumu (1781), Krytyka praktycznego rozumu (1788) i Krytyka władzy sądzenia (1791).

Angielski filozof i myśliciel polityczny, który za wzór wszelkich nauk uważał geometrię i swój system filozoficzny budował za pomocą jej metod i sposobów rozumowania. Łączył empiryzm z racjonalizmem, był zwolennikiem materializmumaterializmmaterializmu. Sądził, że natura ludzka jest niezmienna i cechuje ją egoizm („człowiek człowiekowi wilkiem”). Państwo jest, według Hobbesa, organizmem społecznym, powstałym „z obawy i rozsądku”, opartym na zasadzie umowy społecznej. Był zwolennikiem silnej władzy królewskiej jako gwaranta spokoju i dostatku. Jego najbardziej znanym dziełem jest Lewiatan (1651).

Pisarz i filozof francuski, także teoretyk muzyki, jeden z twórców Encyklopedii, który jednak zerwał z pozostałymi autorami, poświęcając się obronie człowieka przed zgubnymi wpływami cywilizacji. Wierzył, że człowiek jest z natury dobry, a jego upadek moralny spowodowany jest rozwojem społeczeństwa, m.in. powstaniem własności prywatnej, utratą autentyczności. Lekarstwo widział w ochronie naturalnych uczuć, nowym modelu rodziny i w ucieczce od miejskiego zepsucia, czemu dał wyraz w powieści epistolarnej Nowa Heloiza (1761). Rousseau wysunął także utopijną ideę swobodnego wychowania, którą przedstawił w traktacie‑powieści Emil, czyli o wychowaniu (1762). Teorie polityczne Rousseau wpłynęły na przywódców rewolucji francuskiej, a jego idee wychowawcze stanowiły inspirację dla współczesnej pedagogiki. Jest on także uznawany za prekursora sentymentalizmu i romantyzmu, dzięki głoszonemu kultowi natury i uczucia.

Francuski prawnik, myśliciel i pisarz polityczny, teoretyk monarchii konstytucyjnej. Uważał, że państwo powstało na skutek umowy społecznej zawartej przez ludzi dla ochrony ich bezpieczeństwa i majątku. W państwie powinna obowiązywać wolność obywateli, która polega na tym, aby móc czynić to, czego się powinno chcieć, a przejawia się w wolności myśli, słowa, sumienia i druku. Monteskiusz postulował podział władz na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Ta idea odegrała ogromną rolę w myśli politycznej, stając się podstawą konstytucji amerykańskiej i francuskiej. Sformułowana została w podstawowym dziele Monteskiusza – O duchu praw (1748).

Francuski filozof, historyk i pisarz, encyklopedysta. Był znanym krytykiem religii i instytucji kościelnych, zwolennikiem deizmudeizmdeizmu, za co był więziony i zmuszony do emigracji. Okazał się także płodnym pisarzem, autorem epopei, poematów, tragedii, wierszy okolicznościowych. Uprawiał publicystykę i pozostawił po sobie niezwykle bogatą korespondencję (102 tomy). Duży rozgłos zapewniły mu powiastki filozoficzne: Zadig, albo Przeznaczenie (1747) i Kandyd, czyli Optymizm (1759). Podejmując bezkompromisową walkę z nietolerancją, niesprawiedliwością i fanatyzmem Wolter stał się symbolem epoki oświecenia, a jego nazwisko posłużyło do stworzenia terminu wolterianizm, oznaczającego postawę pełnego zaangażowania w bieżące życie społeczne i polityczne z pozycji wolnomyślicielskich.