E-materiały do kształcenia zawodowego

E‑book do e‑materiału Wykonywanie form oraz użytkowanie maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów w formach jednorazowych, trwałych i półtrwałych

Eksploatacja maszyn i urządzeń odlewniczych – Operator maszyn i urządzeń odlewniczych , Technik odlewnik

bg‑cyan

Podstawy technologii formowania i odlewania

E‑BOOK

1

Spis treści

Procesy wykonywania odlewów w formach jednorazowych, półtrwałych i trwałych

W zależności od tego, czy dana procedura wykonywania odlewu uwzględnia wykorzystanie formy jednorazowej, półtrwałej bądź trwałej, proces wymaga każdorazowo odmiennego działania, przystosowanego do rodzaju formy, a także warunków oraz maszyn i urządzeń dostępnych w zakładzie. Jednak większość schematów postępowania podczas sporządzania odlewów uwzględnia poniższe czynności, na które składa się szereg procesów technologicznych.

  1. Projektowanie odlewu i sporządzenie dokumentacji technologicznej.

  2. Wykonanie modelu oraz rdzennicy.

  3. Przygotowanie mas formierskich i rdzeniowych.

  4. Sporządzenie form i rdzeni, ich złożenie oraz uszczelnienie.

  5. Przygotowanie ciekłego metalu.

  6. Zalanie formy ciekłym metalem.

  7. Krzepnięcie i krystalizacja odlewu.

  8. Wybijanie formy.

  9. Przeprowadzenie oczyszczania odlewu.

  10. Obróbka odlewu.

  11. Sprawdzenie zgodności gotowego odlewu z WTO (Warunki Techniczne Odbioru).

Warto zwrócić uwagę, jak istotnym elementem całego procesu wykonywania odlewu jest wybór formy oraz materiału formierskiego, ponieważ to właśnie nieprawidłowy ich dobór stanowi główną przyczynę wad finalnego odlewu.

Formy jednorazowe

Spośród wielu metody wytwarzania odlewów w formach jednorazowych, wymienionych na poniższym schemacie, najważniejszą i najbardziej obszerną grupę stanowi sporządzanie odlewów z wykorzystaniem form piaskowych, w tym formowanie w rdzeniach. formowanie na sucho oraz formowanie w gruncie i wzornikami. Stosowanie tego typu rozwiązań prowadzi do konieczności każdorazowego sporządzania nowej formy dla danego odlewu, ponieważ etap wybicia powoduje jej zniszczenie.

R17Y6UJkFIdJt1
Metody wytwarzania odlewów w formach jednorazowych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Poniżej zostały scharakteryzowane etapy formowania w formach piaskowych.

RF4ajtDFeqPbn1
Etapy formowania w formach jednorazowych na przykładzie form piaskowych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Formy trwałe

Wykonywanie odlewów z wykorzystaniem form trwałych obejmuje odlewanie grawitacyjne, ciśnieniowe, niskociśnieniowe, a także odśrodkowe. Tego typu procesy  polegają na wprowadzeniu ciekłego metalu (poprzez wlewanie lub wtryskiwanie) do formy wielorazowej, wykonanej z reguły z metalu modyfikowanego na powierzchni niemetaliczną warstwą, umożliwiającą izolowanie powierzchni formy od wprowadzonej masy. Poza wytwarzaniem odlewów w formach metalowych (kokilach) należy wyróżnić odlewanie ciągłe i półciągłe, obejmujące specjalne metody odlewania oraz technikę wykorzystującą formy trwałe niemetalowe.

RPG6BL1jolQM71
Metody wytwarzania odlewów w formach trwałych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Do najczęściej stosowanych form trwałych należą formy kokilowe, tj. metalowe. Znalazły one szerokie zastosowanie z uwagi na możliwość wielokrotnego wykorzystania ich w procesie odlewniczym, a więc w produkcji seryjnej czy masowej. Zaletą metody jest również krótki czas przebywania odlewu w formie, co wynika z szybkiego schładzania jej zawartości ze względu na właściwości fizykochemiczne metali. Jednak jednocześnie szybkie stygnięcie odlewu może powodować występowanie niepożądanych wad. 

Powiązane materiały multimedialne

RaFUjjEiIiQbZ