Przeczytaj
Rozmnażanie bezpłciowe grzybów
Grzyby mogą rozmnażać się bezpłciowo przez:
-
podział komórki lub pączkowanie
-
formy jednokomórkowe
-
fragmentację plechy
-
grzyby wielokomórkowe
-
zarodniki (spory)
-
grzyby wielokomórkowe
Więcej informacji na temat rozmnażania się grzybów tutaj.
Różnorodność zarodników grzybów
Ze względu na sposób powstawania wyróżnia się cztery typy zarodników (spor) grzybów: sporangialne, konidialne, workowe i podstawkowe.
Zarodniki określane są również sporami, co ma związek z zamienną nazwą zarodnizarodni – sporangium.
tworzą się w kulistych zarodniach na końcu haploidalnych strzępek. Wytwarzane są przez sprzężniakisprzężniaki (Zygomycota).
powstają z reguły zewnętrznie – przez odcięcie górnej części specjalnej strzępki zwanej konfidorem. Najczęściej są roznoszone przez wiatr. Występują u wszystkich grzybów niedoskonałychgrzybów niedoskonałych, u niektórych workowcówworkowców (Ascomycota ), np. u kropidlaka i pędzlaka, oraz rzadko u podstawczakówpodstawczaków (Basidiomycota).
inaczej askospory, powstają wewnątrz komórek macierzystych, w zarodniach, które przybrały postać workówworków. Występują u workowców.
inaczej bazydiospory, powstają na zewnątrz podstawek u grzybów z typu podstawczaków. Podstawki to szczytowe komórki owocników podstawczaków występujące na hymenoforze.
Zarodniki można podzielić także ze względu na miejsce ich powstawania oraz rodzaj procesu (mejoza lub mitoza), w wyniku którego powstają.
Podział ze względu na miejsce powstawania zarodników
Zarodniki (spory) grzybów mogą powstawać wewnątrz zarodni jako endospory bądź zewnętrznie przez fragmentację szczytowych fragmentów strzępek jako egzospory.
-
Endospory: zarodniki sporangialne zarodniki workowe
-
Egzospory: zarodniki konidialne zarodniki podstawkowe
Typy zarodników ze względu na rodzaj podziału komórkowego, który prowadzi do ich powstawania
Zarodniki, które powstają w wyniku mejozy, to mejospory. Te powstające w wyniku mitozy to mitospory.
Większość zarodników grzybów to mitospory, które powstają po podziale mitotycznym. Nie zawierają zmienionego materiału genetycznego i służą głównie do rozprzestrzeniania się grzyba. Workowce i podstawczaki wytwarzają również mejospory, które powstają po mejozie, mają więc zredukowany i zrekombinowany materiał genetyczny. Wytworzenie mejospor, do których należą zarodniki workowe i zarodniki podstawkowe, jest konsekwencją wcześniejszego procesu płciowego.
-
Mitospory: zarodniki sporangialne zarodniki konidialne
-
Mejospory: zarodniki workowe zarodniki podstawkowe
Rodzajem zarodnika o charakterze mitospory jest zoospora (pływka), występująca u grzybów wodnych. Pływki powstają pojedynczo lub w większej liczbie w zarodniach zwanych zoosporangiami. Mają zwykle dwie lub cztery wici i mogą aktywnie poruszać się w wodzie. Przyjmują różne kształty i przeważnie nie posiadają ściany. Po przytwierdzeniu się do podłoża pływka rozwija się w nową nitkowatą plechęplechę.
U grzybów lądowych zarodniki zawsze reprezentują typ zwany aplanosporami. Są bezwiciowe i nieruchliwe, rozsiewane przez wiatr lub zwierzęta.
Słownik
inaczej grzyby mitosporowe; sztuczna grupa grzybów rozmnażających się tylko wegetatywnie, bezpłciowo, przez podziały mitotyczne, bez podziałów mejotycznych
wielokomórkowe lub komórczakowe ciało występujące u bakterii, sinic, glonów i grzybów o różnym, przeważnie niewielkim, stopniu organizacji morfologicznej i anatomicznej; mimo różnych kształtów, rozmiarów i skomplikowania budowy plechy wyróżnia brak wyspecjalizowanych organów (korzeni, łodyg i liści) oraz niewielkie zróżnicowanie tkanek
Basidiomycetes , typ grzybów właściwych; rozmnażają się przez zarodniki podstawkowe (bazydiospory) powstające w wyniku procesu płciowego w warstwie rodzajnej (hymenium) owocników; wiele podstawczaków tworzy mikoryzę z drzewami leśnymi; do podstawczaków należy większość tzw. grzybów kapeluszowych (jadalnych i trujących) oraz grzyby głowniowe i rdzawnikowe
inaczej – sprzężniowe (Zygomycota ); typ grzybów właściwych; mają rozwiniętą komórczakową grzybnię o ścianach zbudowanych z chityny w połączeniu z chitozanem lub z glukozaminą; charakteryzują się brakiem aktywności ruchowej komórek w trakcie rozmnażania płciowego i bezpłciowego; organizmy haploidalne, tylko zygota jest diploidalnym etapem ich cyklu życiowego; rozmnażanie wegetatywne prowadzą przez tzw. sporangiospory lub zarodniki konidialne (konidia), które tworzą się na przekształconych strzępkach grzybni będących trzonkami sporangialnymi lub konidialnymi
specjalny typ zarodni grzybów z klasy workowców, w której powstaje zwykle osiem zarodników workowych
Ascomycota , najliczniejsza gromada grzybów; rozmnażają się przez zarodniki workowe (askospory), wytwarzane w workowatych komórkach powstałych w wyniku procesu płciowego (zwykle gametangiogamii); mogą też rozmnażać się bezpłciowo – dzięki wytwarzaniu zarodników konidialnych, przez pączkowanie lub rozszczepienie grzybni; mają grzybnię wielokomórkową, u większości workowców tworzy ona owocniki; niektóre gatunki (np. drożdże Saccharomyces ) nie wykształcają nitkowatych strzępek ani owocników; workowce wykorzystuje się w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym (np. drożdże, kropidlaki Aspergillus)
inaczej sporangium; organ bezpłciowego rozmnażania się roślin zarodnikowych i grzybów wytwarzający zarodniki; u glonów, śluzowców i grzybów wodnych – ruchliwe pływki; u grzybów wyższych zarodniki są nieruchome