Przeczytaj
Tło historyczne
Rzeczywistość społeczna średniowiecznej Europy Zachodniej z jednej strony była kształtowana poprzez postępujące rozdrobnienie społeczeństwa i władzy zwierzchniej nad nim, jako skutek rozrastających się zależności feudalnych, z drugiej zaś strony charakteryzowała ją ogromna, pozioma i pionowa gmatwanina władzy.
Człowiek społeczności średniowiecznej wśród licznych panów nie zawsze dokładnie orientował się, od kogo jest zależny politycznie, czy to od Kościoła, notabli administracji państwowej i duchownej, od książąt, królów, cesarza, czy papieża. Podobnie wyglądało to w zakresie władzy administracyjnej i prawnej, gdzie dochodziło do częstych konfliktów jurysdykcyjnych. Szczególnie silne konflikty pojawiły się na styku władzy świeckiej i duchownej, przeradzając się z czasem w spór o inwestyturę.
Tuż po roku tysięcznym w chrześcijańskim świecie kultury zachodniej pojawiło się dwóch przywódców: papież i cesarz. Papież jako głowa Kościoła zaczął uzurpować sobie prawo do sprawowania najwyższej władzy, nie tylko w wymiarze duchownym, lecz również świeckim (papiestwo). Z drugiej strony w Niemczech nastąpił renesans idei uniwersalnego cesarstwa, opartego na silnej władzy monarchy (cesarstwo). Cesarz, wybierany elekcyjnie przez świeckich i duchownych władców niemieckich (książęta, notable i biskupi), gruntował swoją władzę na silnych związkach z Kościołem.
Początki umacniania się władzy cesarskiej sięgają okresu panowania Ottona I, dla którego Kościół stał się ostoją jedności całego państwa. Mianowani w jego imieniu i z jego nadania biskupi stawali się wykonawcami polityki cesarskiej. Taka sytuacja coraz silniej wiązała dostojników Kościoła z autorytetem władzy świeckiej (cesarskiej) — biskupi otrzymywali swoje stanowiska bezpośrednio od cesarza w akcie inwestytury, pozostając tym samym względem niego w pełnej zależności lennej. Ostatecznie udało się Ottonowi utworzyć nowe cesarstwo, obejmujące początkowo obszar Niemiec, później rozciągając swoją władzę na inne tereny, w tym również Italię (cesarstwo). W ten sposób pojawiło się zarzewie konfliktu cesarsko-papieskiego, który w wymiarze formalnym przybrał postać sporu o inwestyturę.
Na podstawie definicji oraz tła historycznego napisz, czym była inwestytura i na czym polegał jej akt nadania.
akt następujący bezpośrednio po przysiędze i hołdzie lennym (feudalizm), skutkiem którego następowała materializacja nadania lenna lub prawa. Senior wręczał klęczącemu przed nim wasalowi symboliczny przedmiot nadania lenna. Przedmiotem tym było najczęściej berło lub rózga, często przekazywano także włócznię, pastorał lub chorągiew.
Przypomnij sobie z lekcji historii, jaka była sytuacja Kościoła przed wstąpieniem na tron papieża Grzegorza VII.
Walka Cesarstwa z PapiestwemUchwały synodu rzymskiego z 1078 r. w sprawie symoniisymonii, celibatucelibatu, inwestytury i wyboru biskupów:
Rycerz lub jakiegokolwiek stanu i zawodu osoba, która by dobra kościelne od króla albo świeckiego księcia wbrew woli biskupów, opatów bądź innych rządców kościołów przyjęła lub zajęła, albo nawet za przewrotną lub błędną zgodą tych rządów trzymała, ma popaść w klątwę, chyba że te dobra Kościołowi zwróci. Ponieważ dowiedzieliśmy się, że inwestytury kościelne wbrew postanowieniom Ojców świętych przez świeckie osoby w wielu stronach bywają nadawane, skąd dla Kościoła wynikają liczne zamieszki, z powodu których religia chrześcijańska doznaje uszczerbku, stanowimy, aby żaden duchowny inwestytury biskupiej, opackiej bądź kościelnej z rąk cesarza, króla lub jakiej innej osoby świeckiej, mężczyzny czy kobiety, nie przyjmował. Jeśli niniejszy zakaz przekroczy, niechaj wie, że inwestytura ta za wolą papieża jest nieważna, a on aż do chwili odpowiedniego zadośćuczynienia podlega klątwie. Gdyby który biskup prebendy, archidiakonaty, prepozytury bądź inne urzędy kościelne sprzedawał lub inaczej, niż postanowienia Ojców świętych nakazują, obsadzał, ma utracić swój urząd. Godzi się bowiem, aby jak darmo otrzymał biskupstwo, tak też i członki tegoż biskupstwa rozdawał darmo. Nadawstwa urzędów, które dochodzą do skutku za wynagrodzeniem, na prośby bądź za świadczone w tym celu wysługi jakiejś osobie, jako też bez wspólnej zgody duchowieństwa i ludu wedle praw kościelnych i bez zatwierdzenia tych, do których należą konsekracje, uznajemy za nieważne. Albowiem ci, którzy w ten sposób osiągają urzędy, nie wchodzą przez drzwi tj. przez Chrystusa, ale jak świadczy sama prawda, są złodziejami i rabusiami. Gdyby który z biskupów przyzwalał na nierząd prezbiterów, diakonów i subdiakonów [...] powodowany prośbą lub nagrodą, lub gdyby spełnionego i wiadomego sobie grzechu nie potępił, ma postradać urząd.Źródło: Walka Cesarstwa z Papiestwem, oprac. W. Semkowicz, Kraków 1923.
Słownik
(łac. caelebs – bez żony, samotny) zakaz zawierania przez osoby duchowne związku małżeńskiego
(z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, od ex - poza, communis - wspólny) oficjalne usunięcie poza społeczność wiernych, wiązała się z utratą wszelkich praw nie tylko kościelnych lecz również społecznych
(gr. ἱepsilonrhoός, hieros - święty i kapparhoάtauomicronς, krátos - władza) pogląd, według którego władca jest zależny od władzy kościelnej
(franc. concordat, od łac. concordare – zgadzać się) umowa prawna, regulująca wzajemne relacje władzy świeckiej duchownej
(od nuiotakappaόlambdaalfaomicronς, Nikólaos – Mikołaj) zrywanie osób piastujących godności kościelne i wyświęconych na kapłanów z celibatem
(łac. simonia, od imienia Szymona Maga) sprzedaż godności i stanowisk kościelnych