Przeczytaj

Wzór Herona pozwala obliczyć pole trójkąta, gdy znane są długości jego boków.

Wzór ten ma duże znaczenie praktyczne, pozwala obliczyć pole trójkąta bez znajomości jego wysokości. Jest to bardzo przydatne przy wyznaczaniu pola powierzchni gruntów.

Wzór Herona:

P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}

R1BNIl2aUJQce

Ilustracja przedstawia trójkąt ABC. Odcinek AB długość c, odcinek BC długość a, odcinek AC długość b.

gdzie:
$a$ , $b$ , $c$ – długości boków trójkąta, $2 p = a + b + c$ , $P$ - pole trójkąta.

Wyprowadzenie wzoru Herona

Dany jest dowolny trójkąt $A B C$ :

R1cOWY1tfStlQ

Ilustracja przedstawia trójkąt ABC o bokach długości a b c oraz kącie alfa przy wierzchołku A. Z punktu C upuszczono wysokość h tworząc w podstawie punkt D. Odcinek AD ma miarę x.

$|A B| = c$ ,

$|B C| = a$ ,

$|A C| = b$ ,

$|A D| = x$ ,

$|C D| = h$ .

Wykorzystamy wzór na pole trójkąta postaci:

P = \frac{1}{2} c \cdot h

Trójkąt $A D C$ jest prostokątny, zatem:

\frac{x}{b} = \cos α

x = b \cdot \cos α

Z twierdzenia Pitagorasa:

x^{2} + h^{2} = b^{2}

h^{2} = b^{2} - x^{2}

P = \frac{1}{2} c \cdot h

2 P = c \cdot h

4 P^{2} = c^{2} h^{2}

Podstawiając $h^{2} = b^{2} - x^{2}$ do wzoru $4 P^{2} = c^{2} h^{2}$ otrzymujemy:

4 P^{2} = c^{2} (b^{2} - x^{2}) = c^{2} b^{2} - c^{2} x^{2}

Z twierdzenia cosinusówtwierdzenie cosinusówtwierdzenia cosinusów, dla trójkąta $A B C$ :

a^{2} = b^{2} + c^{2} - 2 \cdot b \cdot c \cdot \cos α

Ponieważ $x = b \cdot \cos α$ , to:

a^{2} = b^{2} + c^{2} - 2 c x

2 c x = b^{2} + c^{2} - a^{2}

Podnosimy obie strony tego wyrażenia do kwadratu:

4 c^{2} x^{2} = {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2}

4 P^{2} = c^{2} b^{2} - c^{2} x^{2}

Mnożąc stronami przez $4$ otrzymujemy:

16 P^{2} = 4 c^{2} b^{2} - 4 c^{2} x^{2}

Podstawiając:

4 c^{2} x^{2} = {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2}

otrzymujemy:

16 P^{2} = 4 c^{2} b^{2} - {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2}

Zapiszmy prawą stronę tej równości w postaci różnicy kwadratów:

4 c^{2} b^{2} - {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2} = {(2 c b)}^{2} - {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2}

Korzystając ze wzoru skróconego mnożenia na różnicę kwadratów otrzymujemy:

{(2 c b)}^{2} - {(b^{2} + c^{2} - a^{2})}^{2} = (2 c b - (b^{2} + c^{2} - a^{2})) (2 c b + (b^{2} + c^{2} - a^{2}))

Po podstawieniu:

16 P^{2} = (2 c b - (b^{2} + c^{2} - a^{2})) (2 c b + (b^{2} + c^{2} - a^{2}))

Pierwsze wyrażenie po prawej stronie zapiszemy jako:

2 c b - (b^{2} + c^{2} - a^{2}) = 2 c b - b^{2} - c^{2} + a^{2} =

= a^{2} - (b^{2} - 2 c b + c^{2}) = a^{2} - {(b - c)}^{2}

Drugie wyrażenie po prawej stronie zapiszemy jako:

2 c b + (b^{2} + c^{2} - a^{2}) = 2 c b + b^{2} + c^{2} - a^{2} =

= (b^{2} + 2 b c + c^{2}) - a^{2} = {(b + c)}^{2} - a^{2}

Otrzymujemy zatem:

16 P^{2} = (a^{2} - {(b - c)}^{2}) ({(b + c)}^{2} - a^{2})

Przekształcamy do postaci:

a^{2} - {(b - c)}^{2} = (a - (b - c)) (a + (b - c)) = (a - b + c) (a + b - c)

{(b + c)}^{2} - a^{2} = ((b + c) - a) ((b + c) + a) = (b + c - a) (b + c + a)

Otrzymujemy:

16 P^{2} = (a - b + c) (a + b - c) (b + c - a) (b + c + a)

Ponieważ $2 p = a + b + c$ , zapisujemy wyrażenia w nawiasach następująco:

(a - b + c) = a + b + c - 2 b = 2 p - 2 b = 2 (p - b)

(a + b - c) = a + b + c - 2 c = 2 p - 2 c = 2 (p - c)

(b + c - a) = a + b + c - 2 a = 2 p - 2 a = 2 (p - a)

Po podstawieniu otrzymujemy:

16 P^{2} = 2 (p - b) \cdot 2 (p - c) \cdot 2 (p - a) \cdot 2 p

16 P^{2} = 16 p (p - a) (p - b) (p - c)

P^{2} = p (p - a) (p - b) (p - c)

Otrzymujemy ostateczny wzór:

P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}

Przy wyprowadzeniu wzoru skorzystaliśmy ze wzorów skróconego mnożenia:

v^{2} - z^{2} = (v - z) (v + z)

{(v - z)}^{2} = v^{2} - 2 v z + z^{2}

{(v + z)}^{2} = v^{2} + 2 v z + z^{2}

Przykład 1

Obliczmy pole trójkąta, którego boki mają długości $6$ , $8$ , $12$ .

Rozwiązanie:

Oznaczmy:

$a = 6$ , $b = 8$ , $c = 12$ .

Otrzymujemy:

$a + b + c = 2 p$ ,

$6 + 8 + 12 = 26$ ,

$2 p = 26$ , stąd $p = 13$ .

Podstawiamy do wzoru: $P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}$ ,

$P = \sqrt{13 (13 - 6) (13 - 8) (13 - 12)} = \sqrt{13 \cdot 7 \cdot 5 \cdot 1} = \sqrt{455}$ .

Odpowiedź:

Pole trójkąta wynosi $\sqrt{455}$ .

Przykład 2

Obliczymy długość promienia okręgu wpisanego w trójkąt o bokach długości $a = 15$ , $b = 17$ i $c = 20$ .

Rozwiązanie:

Skorzystamy ze wzoru: $P = p \cdot r$ , gdzie:

$P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}$ – pole trójkąta,

$p$ – połowa obwodu trójkąta, $r$ – długość promienia okręgu wpisanego w ten trójkąt.

Obliczymy najpierw obwód tego trójkąta:

$2 p = 15 + 17 + 20$ ,

$2 p = 52$ ,

$p = 26$ .

Wyznaczamy pole trójkąta:

$P = \sqrt{26 (26 - 15) (26 - 17) (26 - 20)} = \sqrt{26 \cdot 11 \cdot 9 \cdot 6} = 6 \sqrt{429}$ .

Obliczamy długość promienia okręgu:

$r = \frac{P}{p}$ , zatem: $r = \frac{6 \sqrt{429}}{26} = \frac{3 \sqrt{429}}{13}$ .

Przykład 3

Obliczymy długość promienia okręgu opisanego na trójkącie o bokach długości $a = 8$ , $b = 12$ i $c = 16$ .

Rozwiązanie:

Skorzystamy ze wzoru: $P = \frac{a b c}{4 R}$ , gdzie: $P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}$

$P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}$ – pole trójkąta,

$p$ – połowa obwodu trójkąta,

$R$ – długość promienia okręgu opisanego na tym trójkącie.

Obliczymy najpierw obwód tego trójkąta:

$2 p = 8 + 12 + 16$ ,

$2 p = 36$ ,

$p = 18$ .

Wyznaczamy pole trójkąta:

$P = \sqrt{18 (18 - 8) (18 - 12) (18 - 16)} = \sqrt{18 \cdot 10 \cdot 6 \cdot 2} = 12 \sqrt{15}$ .

Obliczamy długość promienia:

$R = \frac{a b c}{4 P}$ , zatem: $R = \frac{8 \cdot 12 \cdot 16}{4 \cdot 12 \sqrt{15}} = \frac{32 \sqrt{15}}{15}$ .

Przykład 4

Długości boków trójkąta tworzą $3$ -wyrazowy ciąg arytmetyczny o różnicy $7$ . Suma dwóch skrajnych wyrazów tego ciągu jest o $16$ większa od wyrazu środkowego. Obliczymy pole trójkąta.

Rozwiązanie:

Oznaczymy wyrazy ciągu przez: $a$ , $a + 7$ , $a + 14$ .

Z warunków zadania: $a + a + 14 = a + 7 + 16$ , zatem: $a = 9$ .

Boki trójkąta mają zatem długości: $a = 9$ , $b = 16$ , $c = 23$ .

Skorzystamy ze wzoru Herona: $P = \sqrt{p (p - a) (p - b) (p - c)}$ .

Obliczymy obwód tego trójkąta:

$2 p = 9 + 16 + 23$ ,

$2 p = 48$ ,

$p = 24$ .

Wyznaczamy pole trójkąta:

$P = \sqrt{24 (24 - 9) (24 - 16) (24 - 23)} = \sqrt{24 \cdot 15 \cdot 8 \cdot 1} = 24 \sqrt{5}$ .

Słownik

twierdzenie cosinusów

jeżeli $a$ , $b$ , $c$ są długościami boków trójkąta, natomiast $α$ , $β$ , $γ$ odpowiednio miarami kątów leżących naprzeciw tych boków, to:

c^{2} = a^{2} + b^{2} - 2 a b \cos γ

a^{2} = b^{2} + c^{2} - 2 b c \cos α

b^{2} = a^{2} + c^{2} - 2 a c \cos β

Wprowadzenie

Animacja

Wyprowadzenie wzoru Herona

Słownik