Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑pink

Etylen

Etylen (inaczej eten) jest organicznym związkiem chemicznym, najprostszym możliwym alkenemalkenalkenem.

Etylen należy do hormonów roślinnych, czyli związków organicznych regulujących wzrost i rozwój roślin. Odpowiada m.in. za stymulowanie opadania liści, dojrzewanie owoców i starzenie się roślin. Powstaje w węzłach łodyg, dojrzewających owocach, a także starzejących się tkankach.

Wytwarzany jest także przez rośliny w reakcji na stres, np. wywołany przegrzaniem.

Ze względu na przyspieszanie dojrzewania owoców etylen wykorzystywany jest w ogrodnictwie.

bg‑pink

Dojrzewanie owoców

bg‑gray1

Substancje występujące w miękiszu owocu na różnych etapach dojrzewania

Pod wpływem etylenu skład miękiszu owocu zmienia się w miarę dojrzewania.

R17mYRC9OnC02
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
bg‑gray1

Fitohormony a dojrzewanie owoców

Istotną rolę w regulacji dojrzewania owoców pełnią fitohormonyfitohormonyfitohormony, a zwłaszcza etylen, ABAkwas abscysynowy (ABA)ABAauksyny,auksynyauksyny, giberelinygiberelinygiberelinycytokininycytokininycytokininy.

R1Xi4j78uSHwu1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Hormony roślinne
    • Elementy należące do kategorii Hormony roślinne
    • Nazwa kategorii: Etylen
      • Elementy należące do kategorii Etylen
      • Nazwa kategorii: przyspiesza dojrzewanie owoców
      • Nazwa kategorii: stymuluje opadanie liści
      • Koniec elementów należących do kategorii Etylen
    • Nazwa kategorii: Auksyny
      • Elementy należące do kategorii Auksyny
      • Nazwa kategorii: regulują wzrost wydłużeniowy
      • Nazwa kategorii: hamują dojrzewanie owoców
      • Koniec elementów należących do kategorii Auksyny
    • Nazwa kategorii: Gibereliny
      • Elementy należące do kategorii Gibereliny
      • Nazwa kategorii: hamują dojrzewanie owoców
      • Nazwa kategorii: stymulują wzrost wydłużeniowy
      • Koniec elementów należących do kategorii Gibereliny
    • Nazwa kategorii: Cytokininy
      • Elementy należące do kategorii Cytokininy
      • Nazwa kategorii: hamują dojrzewanie owoców
      • Nazwa kategorii: stymulują podziały komórkowe
        • Elementy należące do kategorii stymulują podziały komórkowe
        • Nazwa kategorii: pędy
        • Nazwa kategorii: korzenie
        • Koniec elementów należących do kategorii stymulują podziały komórkowe
        Koniec elementów należących do kategorii Cytokininy
    • Nazwa kategorii: Kwas abscysynowy (ABA)
      • Elementy należące do kategorii Kwas abscysynowy (ABA)
      • Nazwa kategorii: hamuje wzrost
      • Nazwa kategorii: stymuluje syntezę etylenu
      • Nazwa kategorii: przyspiesza starzenie się tkanek
      • Koniec elementów należących do kategorii Kwas abscysynowy (ABA)
      Koniec elementów należących do kategorii Hormony roślinne
Wybrane funkcje hormonów roślinnych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ważne!

Auksyny wpływają na powstawanie owoców partenokarpicznych (bez nasion), które formują się bez zapłodnienia kwiatów. Zjawisko to wykorzystywane jest w rolnictwie, np. do produkcji bezpestkowych pomidorów czy bananów.

Więcej o fitohormonach w e‑materiale Regulatory wzrostu i rozwoju roślinDkHG7hI0LRegulatory wzrostu i rozwoju roślin.

bg‑gray1

Etylen

R1GVIlpaWJ6QG1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
bg‑pink
Zapamiętaj!

W przeciwieństwie do etylenu i ABA auksyny, gibereliny i cytokininy opóźniają dojrzewanie owoców.

Etylen a smak owoców

EtylenetylenEtylen, wywołując u roślin klimakteriumklimakterium u roślinklimakterium, jednocześnie stymuluje dojrzewanie owoców i osiąganie przez nie pełnego smaku.

Czym jest klimakteryczny wzrost oddychania?

Klimakteryczny wzrost oddychania występuje na początku dojrzewania owocu. Intensywność wymiany gazowej wzrasta wtedy pięciokrotnie, tak samo jak synteza etylenu. W późniejszym dojrzewaniu i starzeniu się owoców następuje spadek aktywności oddechowej.

Czy są owoce, na które etylen nie ma wpływu?

Niektóre owoce nie wykazują klimakterycznego wzrostu oddychania (mają niewielką, ale stałą aktywność oddechową w całym okresie dojrzewania).

Proces ten nie zachodzi m.in. w owocach cytrusowych, winogronach i truskawkach – ich dojrzewania nie można wywołać etylenem. Jeśli takie owoce zerwie się przed osiągnięciem dojrzałości, oddychają one ze stopniowo malejącym natężeniem.

Znaczenie klimakterium dla dojrzewania owoców

Nie poznano dotychczas ani mechanizmu biochemicznego, ani znaczenia klimakterium dla dojrzewania owoców. Owoce, które przechodzą okres klimakterycznego wzrostu oddychania, cechuje w czasie poprzedzającym dojrzewanie duży poziom oddychania, ale jego rola w tym procesie także pozostaje nieznana.

Przejrzewanie owoców

Zmniejszenie się intensywności oddychania po szczycie klimakterycznym jest już przejawem przejrzewania, czyli starzenia się organu.

bg‑gray2
Przykłady owoców dojrzewających pod wpływem etylenu
bg‑gray2
Przykłady owoców niedojrzewających pod wpływem etylenu
bg‑pink

Jak uniknąć przedwczesnego dojrzewania owoców?

Niepożądanego przedwczesnego dojrzewania owoców podczas ich przechowywania unika się, zmniejszając zawartość tlenu i zwiększając ilość dwutlenku węgla w pomieszczeniach, z których usuwa się też etylen.

RkV9PLKHjXetD
Tlen Zmniejszenie zawartości tlenu do 3‑5% hamuje wytwarzanie etylenu i zmniejsza wrażliwość na jego działanie., Dwutlenek węgla Zwiększenie ilości CO2 kompetycyjnie eliminuje wpływ etylenu., Fitohormony Również fitohormony kontrolują tworzenie się warstwy odcinającej oraz opadanie owoców. W korelacyjnej regulacji biorą udział wszystkie grupy fitohormonów.

Procesy dojrzewania łączą się nierozerwalnie ze starzeniem się owocu i jego opadaniem.

bg‑pink

Etylen a opadanie owoców

Etylen jest bezpośrednim regulatorem indukującym odcinanie owoców. Endogenny etylen ma istotny wpływ na tworzenie się warstwy odcinającej. Zmniejszenie ciśnienia w pomieszczeniu do 0,02 MPa, powodujące ulatnianie się etylenu z tkanek owocu, znacznie opóźnia wytworzenie strefy odcinającej.warstwa odcinającastrefy odcinającej.

R14rtQcwdYOFm1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Słownik

alken
alken

nienasycony węglowodór o cząsteczkach zawierających jedno podwójne wiązanie między atomami węgla

antocyjany
antocyjany

grupa organicznych związków chemicznych, będących barwnikami roślin zaliczanymi do klasy flawonoidów; ich barwa zależy od pH środowiska (poniżej 7 są one czerwone, a w pH równym lub większym od 7 niebieskie); występują w dużych ilościach m.in. w malinach, czarnych porzeczkach, jeżynach i borówkach;  antocyjany przywabiają zwierzęta przenoszące pyłek i rozsiewające nasiona, a także chronią przed promieniowaniem nadfioletowym

auksyny
auksyny

(gr. auxánō „powoduję wzrost”); hormony roślinne (fitohormony) uczestniczące w regulacji wzrostu wydłużeniowego komórek i w ich różnicowaniu

betalainy
betalainy

grupa barwników zawierających azot, występują wyłącznie u goździkowych (Caryophyllidae)

cytokininy
cytokininy

grupa hormonów roślinnych; są niezbędnymi czynnikami podziałów komórkowych u roślin, pobudzają różnicowanie się chloroplastów, rozwój pędów, hamują starzenie się organów roślinnych (zwłaszcza liści)

etylen
etylen

eten, CHIndeks dolny 2=CHIndeks dolny 2, węglowodór nienasycony z grypy olefin, bezbarwny gaz palny o słabym zapachu; działa narkotyzująco; z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe; ważny hormon roślinny

fitohormony
fitohormony

(gr. phytón – roślina, hormán – pobudzać) wytwarzane przez rośliny związki chemiczne regulujące ich wzrost i rozwój przez modyfikację przebiegu procesów metabolicznych

flawonoidy
flawonoidy

grupa organicznych związków chemicznych, będących barwnikami roślin; mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne; przykładem flawonoidu jest kwercetyna, wykorzystywana w lecznictwie ze względu na aktywność przeciwalergiczną; do flawonoidów należą m.in. antocyjany, flawony, katechiny

garbniki roślinne
garbniki roślinne

inaczej taniny; charakteryzują się cierpkim smakiem, stosowane są do garbowania i barwienia skóry, a także w lecznictwie do hamowania drobnych krawień i obrzmień ze względu na działanie ściągające; występują m.in. w korze dębu i liściach orzecha włoskiego

gibereliny
gibereliny

hormony roślinne (fitohormony) uczestniczące m.in. w regulacji wzrostu wydłużeniowego komórek i w ich różnicowaniu, a także w rozwoju pyłku i łagiewki pyłkowej

hydroliza
hydroliza

(gr. hýdōr – woda, lýsis – rozłożenie) rozkład związków chemicznych pod wpływem wody. Reakcje hydrolizy w organizmach żywych zachodzą z udziałem enzymów (hydrolaz)

karotenoidy
karotenoidy

barwniki roślinne występujące w kolorze żółtym, czerwonym, pomarańczowym i różowym o właściwosćiach przewciutleniających; są prekursorami witaminy A - po spożyciu zawierającego je pożywienia w przewodzie pokarmowym powstaje retinal, który następnie przekształcany jest do przekształcany do retinolu

klimakterium u roślin
klimakterium u roślin

zjawisko występujące u roślin; okres wzmożonego wydzielania dwutlenku węgla na początku dojrzewania owoców i nasion

kwas abscysynowy (ABA)
kwas abscysynowy (ABA)

(ang. abscisic acid) hormon roślinny (fitohormon) hamujący wzrost i kiełkowanie, pobudzający opadanie owoców i liści, przyspieszający starzenie się tkanek; uczestniczy w regulacji spoczynku i morfogenezy oraz reakcji roślin na odwodnienie

owoc
owoc

organ roślin okrytozalążkowych złożony z owocni i zawartych w niej nasion; rozwija się z zalążni słupka po zapyleniu kwiatu i zapłodnieniu woreczków zalążkowych; owoce mogą być pojedyncze (powstają z 1 zalążni), tworzyć owoce zbiorowe albo stanowić owocostany

rośliny okrytozalążkowe
rośliny okrytozalążkowe

rośliny okrytozalążkowe ujmowane są w randze podgromady w obrębie gromady roślin telomowych lub oddzielnej gromady (Magnoliophyta); są zróżnicowane na dwie klasy: dwuliścienne i jednoliścienne; okrytozalążkowe wytwarzają kwiaty; w przemianie pokoleń oba gametofity – żeński i męski – zredukowane są do kilkukomórkowych, a nawet kilkujądrowych utworów, sporofit zaś jest fazą całkowicie dominującą; podstawą wydzielenia okrytozalążkowych w randze podgromady lub gromady jest wykształcenie słupka, w którego zalążni znajdują się zalążki, a w nich gametofity żeńskie zwane woreczkami zalążkowymi; męskimi narządami rozrodczymi są pręciki, w których powstają ziarna pyłku

warstwa odcinająca
warstwa odcinająca

pojedyncza lub podwójna specjalna warstwa komórek związana z odpadaniem części rośliny (liści, kwiatów, owoców, pędów bocznych), tworząca się u nasady zrzucanego organu (np. ogonka liściowego); w warstwie tej następuje enzymatyczny rozkład składników ścian komórkowych, zwłaszcza blaszki środkowej zbudowanej z pektynianu wapnia i spajającej z sobą komórki, lub też korkowacenie i zamieranie komórek, które odcina organ od dopływu wody i powoduje jego uschnięcie i zrzucenie