Schemat czynników grupotwórczych. Dzielą się one na: 1. Odpowiednio duża liczba osób. Przy braku absolutnej zgody co do minimalnej liczby osób niezbędnych do „założenia” grupy społecznej, większość socjologów uznaje, że są to trzy, a nie dwie osoby. Zbiór trzech osób z natury rzeczy tworzy bardziej skomplikowaną i dynamiczną całość niż dwie osoby. Każda bowiem z trzech osób ustosunkować się może nie tylko do każdej z pozostałych dwóch, ale również do tego, co dzieje się między nimi, do tego, co je łączy bądź dzieli. Wśród trzech osób mogą też powstawać zmienne sojusze dwóch osób przeciwstawiający się trzeciej. Źródło: Barbara Szacka, „Wprowadzenie do socjologii”, Warszawa 2003, s. 186. 2. Podobieństwo wewnątrzgrupowe. Do powstania grupy może dojść wówczas, gdy między jej członkami występują jakieś podobieństwa. Mają one charakter funkcjonalny: pozwalają osiągać wspólne cele, oraz aksjologiczny: pozwalają realizować wspólne wartości. Realizacja celów i wyznawanie tych samych wartości tworzy więź między członkami grupy. Wzmacnia tym samym jej spoistość. Podobieństwa są także bazą do budowania tożsamości grupowej jednostek. Określają się one, przynajmniej częściowo, poprzez przynależność do grupy., 3. Odrębność. Jest awersem podobieństw. W wymiarze funkcjonalnym podobieństwa wewnątrzgrupowe i odrębność od innych grup wzajemnie wzmacniają spoistość grupy i tożsamość grupową jednostek. W zasadzie odrębności mieszczą się kryteria naboru członków. Zapewniają one grupie jednorodność (to znaczy, że jej członkowie są pod pewnym – istotnym dla grupy – względem podobni do siebie). Odrębność to także czynniki warunkujące identyfikację grupy przez innych uczestników życia społecznego (np. emblematy, nazwisko, ubiór). Mieszczą się w niej także: wzór fizyczny i wzorzec moralny członka. Służą solidarność członków oraz budują świadomość „my”., 4. Więź. Definiowana w socjologii jako względnie trwały, zorganizowany układ stosunków społecznych, instytucji i środków kontroli społecznej, skupiający jednostki i podgrupy składowe w całość zdolną do trwania i rozwoju. Poza tym obiektywnym charakterem ma także, bardzo ważny dla istnienia grupy, charakter subiektywny: świadomość wspólnoty, poczucie przynależności, poczucie bycia członkiem grupy. Pozytywnie oddziałuje na spoistość grupy oraz tożsamość grupową jednostek. Na wzmocnienie więzi wpływa realizacja wspólnych zadań – szczególnie jeśli wymaga działań interakcyjnych, opartych na pomocy wzajemnej, respektujących regułę wzajemności i wzmacniających zaufanie (tak do jednostek, jak i do całej grupy)., 5. Interakcje .To wzajemne oddziaływania jednostek. Wynikają one z aktywności podejmowanych wewnątrz grupy lub aktywności członków grupy wobec innych osób i grup społecznych. Interakcją może być na przykład opinia, jaką jeden członek grupy wyraża wobec innego. Jest nią także wspólne działanie, które podejmują. Interakcje są oparte na stycznościach przestrzennych, ale nie tylko. Przestrzeń należy rozumieć w szerokim znaczeniu – jako przestrzeń społeczną, a więc nie tylko fizyczną, ale również wirtualną. Obecnie w socjologii mówi się, że grupę społeczną tworzy „zagęszczenie” interakcji między jednostkami, co znaczy, że do tych interakcji musi dochodzić pomiędzy wszystkimi członkami grupy., 6. Organizacja i struktura. Grupa nie jest bytem amorficznym. Interakcje między jej członkami nie są przypadkowe. Grupa jest układem ról społecznych, wzajemnie powiązanych funkcjonalnie. Sama rola grupowa ma charakter ustrukturyzowany. Jej pełnienie jest sposobem funkcjonowania jednostki w grupie. Polega ono na podejmowaniu działań zgodnych z normami postępowania przypisanymi do roli, nastawionych na realizację wspólnych działań i respektowanie wspólnych wartości. Interakcje przebiegają według ustalonych wzorów. Czasami nawet ich przebieg określają ścisłe procedury. Można zatem powiedzieć, że jednym z czynników grupotwórczych jest, według określenia Antony'ego Giddensa (socjologa brytyjskiego), strukturacja zbiorowości. Struktury wewnątrzgrupowe opisują nie tylko budowę grupy, ale także sposób jej funkcjonowania (struktura socjometryczna, struktura przywództwa, struktura komunikacji)., 7. Ośrodki skupienia . Są to miejsca aktywności całej grupy, wraz ze środkami niezbędnymi do realizacji celów. Środki te mają charakter rzeczowy (np. pomieszczenia, pieniądze, znajomości) oraz niematerialny (np. wartości, idee, symbole przynależności grupowej). W przypadku gdy zmienia się skład członkowski grupy, to właśnie ośrodki skupienia zapewniają grupie trwanie w czasie. Ośrodki skupienia mają wymiar obiektywny.