Pojęciem systemu partyjnegosystem partyjnysystemu partyjnego określamy mechanizm współdziałania lub rywalizacji wszystkich partii politycznychrywalizacja politycznarywalizacji wszystkich partii politycznych działających legalnie w państwie oraz ich próby zdobycia wpływu na podejmowane w nim decyzje politycznedecyzja politycznadecyzje polityczne. Wchodzące w skład systemu partyjnego ugrupowania polityczne muszą akceptować zasady jego funkcjonowania, wynikające z systemu politycznego, gwarantowanego ustawą zasadniczą. Nie muszą ich jednak afirmować.

Istotą systemu partyjnego jest:

Charakteryzując system partyjny, trzeba również wziąć pod uwagę jego format, czyli liczbę partii relewantnychrelewancja partii politycznejrelewantnych wchodzących w skład systemu. Relewantność partii określana jest przez poziom poparcia wyborczego, potencjał koalicyjny (możliwość wchodzenia w koalicje rządowe) oraz potencjał szantażu politycznego (możliwość blokowania decyzji partii lub koalicji rządzącej). Mechanizm systemu partyjnego to natomiast wszelkie relacje wpływające na sposób jego działania, np. rywalizacja lub kooperacjakooperacjakooperacja partii wchodzących w skład systemu. W ukształtowanych systemach partyjnych interakcje zachodzące między ugrupowaniami powinny być utrwalone. Podział na lewicę, prawicę i centrum powinien być klarowny. Wyborca również musi mieć jasność, które z partii systemu mogą wejść ze sobą w koalicje rządowe na zasadzie wspólnego programu lub z przyczyn pragmatycznych. System partyjny może być też rozpatrywany na płaszczyźnie rządowej. Oznacza to, że partie rywalizujące ze sobą w wyborach mogą współpracować w parlamencie, realizując pozytywne i właściwe z punktu widzenia interesów państwa i obywateli zadania. Współczesne systemy partyjne charakteryzują się następującymi cechami:

Podobnie jak zinstytucjonalizowane partie polityczne są elementem koniecznym do funkcjonowania systemu politycznego, tak zinstytucjonalizowany system partyjny jest gwarantem stabilności systemu politycznego. O zinstytucjonalizowanym systemie partyjnym mówimy wtedy, gdy partie wchodzące w skład systemu współpracują ze sobą w sposób określony i ustrukturyzowany. Oznacza to rutynowe, przewidywalne i stabilne relacje między partiami politycznymi. Instytucjonalizację systemu partyjnego charakteryzują cztery aspekty.

Słownik