O autorze

RXrjLWdHd75jn1

Obraz przedstawia twarz młodego mężczyzny. Ma lekko zmierzwione, średniej długości włosy. Jego pociągłą twarz ozdabia zarost – niewielka broda i wąsy. Mężczyzna jest ubrany w koszulę i marynarkę.

Urodził się w 1869 roku w Krakowie przy ul. Krupniczej jako pierwsze dziecko Franciszka i Marii z Rogowskich. Ojciec Stanisława był rzeźbiarzem, matka pisała wiersze i komponowała, ale tylko na użytek rodziny. Po przedwczesnej śmierci rodziców Staś zamieszkał u wujostwa Stankiewiczów (wuj przyjaźnił się z Janem Matejką).

W 1879 roku Wyspiański rozpoczął naukę w najstarszej polskiej szkole średniej, Gimnazjum św. Anny. Po maturze zapisał się do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych oraz na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ze względu na brak czasu uczestniczył jedynie w zajęciach z historii sztuki. Brał za to udział w burzliwych dyskusjach ideowych, które odbywały się w czytelni akademickiej. Podczas studiów Jan Matejko zaproponował Wyspiańskiemu i Józefowi Mehofferowi pracę przy polichromiipolichromiapolichromii w kościele Mariackim. Za zarobione pieniądze Stanisław wyruszył w podróż po największych muzeach i galeriach zachodniej Europy. Wkrótce otrzymał stypendium w Paryżu, gdzie spędził lata 1891–1894. W stolicy Francji Wyspiański podjął studia w prywatnej Académie Colarossi. W wolnych chwilach podziwiał dzieła współczesnych malarzy, był zafascynowany malarstwem Pierre’a Puvis de Chavannes’a (zwłaszcza jego freskamifreskfreskami w Panteonie), Paula Gauguina, Vincenta van Gogha i Eugène’a Grasseta. Podejmował próby pisania sztuk dramatycznych, z tego okresu pochodzą m.in. Królowa Polskiej Korony oraz trylogia Podzamcze‑Wawel, Fantazja, Idea, która jednak nie zachowała się. Już wcześniej silne wrażenie zrobiły na nim opery Richarda Wagnera i jego koncepcja dramatu muzycznego, łączącego w sobie elementy różnych sztuk. W Paryżu Wyspiański poznał teatr modernistyczny, fascynowały go także inscenizacje dramatów antycznych.

W 1906 roku w uznaniu zasług artysty zaliczono go do grona profesorskiego w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Wyspiański nie mógł jednak podjąć pracy wykładowcy ze względu na zły stan zdrowia. Już na początku XX wieku ciężko chorował. „Przywieziony” z Paryża syfilis stopniowo wyniszczał jego organizm. Pod koniec krótkiego życia (przeżył 38 lat) artysta mógł rysować tylko z przywiązanymi do palców deszczułkami, a ostatnie utwory dyktował. Zmarł w Krakowie pod koniec 1907 roku. Pochowano go w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

Słownik