Przeczytaj
Rodzaje wyrobów ceramicznych
Wyroby ceramiczneceramiczne to tworzywa otrzymane na skutek wypalenia uprzednio uformowanej masy plastycznej, której głównym składnikiem są gliny. Są to mieszaniny minerałów ilastych (kaolinit, haloizyt, montmorylonit, illit i endelit), które są zbudowane z tlenku krzemu() (), tlenku glinu () oraz wody w różnych stosunkach wagowych.
Wyroby ceramiczne to obszerna grupa tworzyw, wśród których wymienić można: ceramikę właściwą (wyroby z glin), emalie, szkło, materiały wiążące (tj. gips, wapno, cement), materiały ścierne oraz tworzywa szklano‑krystaliczne. Obecnie produkowane są przeróżne rzeczy z ceramiki właściwej, stosowane w wielu wyspecjalizowanych dziedzinach. Są to m.in. naczynia, płytki ceramiczne, cegły, dachówki, armatura łazienkowa, narzędzia skrawające, czujniki, przekaźniki, filtry chemiczne, panewki stawu biodrowego, protezy zębowe. Ze względu na tak dużą rozbieżność użytkową oraz szereg cech i właściwości, istnieje kilka różnych klasyfikacji wyrobów ceramicznych.
W jaki sposób klasyfikuje się wyroby ceramiczne?
Wyroby ceramiczne klasyfikujemy ze względu na ich porowatość, z jakiego rodzaju tworzywa powstały oraz ze względu na ich zastosowanie. Najpopularniejszą spośród wspomnianych jest klasyfikacja wyrobów ceramicznych w oparciu o ich porowatość.
Klasyfikacja wyrobów ceramicznych ze względu na ich porowatość
Nazwa wyrobów | Wyroby o czerepieczerepie | |||
Porowatym | Spieczonym | |||
CzerepCzerep | ||||
Jasny | Barwny | Jasny | Barwny | |
Ceramika budowlana | cegły, pustaki, dachówki, sączki itp. | klinkier budowlany, klinkier drogowy | ||
Wyroby kaflarskie i garncarskie | kafle, garnki, doniczki itp. | |||
Wyroby kamionkowe i fajansowe | fajansowe płytki okładzinowe, sanitaria budowlane, fajans stołowy | kamionkowe płytki budowlane (terakota), naczynia, rury, sanitaria budowlane, wyroby dla przemysłu chemicznego, elektrotechnicznego i in. | ||
Wyroby porcelanoweporcelanowe i porcelitowe | porcelana techniczna (chemiczna, elektrotechniczna i in.), porcelana stołowa, porcelana artystyczna i in., porcelit |
Klasyfikacja wyrobów ceramicznych ze względu na rodzaj tworzywa
- biała barwa;
- połysk i gładka powierzchnia;
- bardzo wysoka twardość;
- odporność termiczna;
- odporność na działanie kwasów;
- formy cienkościenne;
- nieprzepuszczalność dla gazów i cieczy;
- niskie przewodnictwo elektryczne;
- odporność chemiczna;
- duża kruchość;
- przeświecalność.
Właściwości:
- barwa biała do jasnokremowej (mogą być również bawione);
- połysk i gładka powierzchnia;
- duża twardość;
- duża kruchość;
- formy grubościenne;
- nieprzepuszczalność dla gazów i cieczy;
- niskie przewodnictwo elektryczne;
- odporność chemiczna;
- nieprzeświecalny.
Zdjęcie przedstawia małe naczynie z dwoma uchwytami i niebieskim zdobieniem.
Właściwości:
- barwa biała lub szara;
- połysk;
- odporność na działanie kwasów;
- nieprzepuszczalność dla gazów i cieczy;
- niskie przewodnictwo elektryczne;
- odporność chemiczna;
- minimalna nasiąkliwość wodna;
- nieprzezroczystość.
Właściwości:
- barwa biała do szaro-kremowej;
- połysk;
- nieprzezroczystość;
- duża nasiąkliwość;
- niska wytrzymałość;
- bardzo duża kruchość.
Klasyfikacja wyrobów ceramicznych ze względu na zastosowanie
wyroby do budowy ścian (np. cegły budowlane);
wyroby do budowy przewodów kominowych i kominów (np. pustaki, cegły kominówki);
kształtki do różnych konkretnych zastosowań (np. do belek, do skrzynek na rolety);
wyroby do pokryć dachów (np. dachówki, gąsiory);
sączki drenarskie;
płyty chodnikowe;
płytki okładzinowe i wykładzinowe (np. fajansowe, klinkierowe);
parapety zewnętrznych i zwieńczenia murów;
kafle;
wyroby ogniotrwałe;
wyroby o przeznaczeniu kanalizacyjnym;
wyroby sanitarne (np. zlewy, umywalki, bidety, pisuary);
wyroby ceramiczne w protetyce.
Produkcja cegły budowlanej
Cegłę budowlaną wytwarza się z iłów metodą plastyczną. Początkowo następuje ujednorodnienie surowca za pomocą maszyn rozdrabniających (zębate i gładkie walce). Następnie otrzymuje się masę poprzez odpowiednie nawilżenie rozdrobnionego surowca. Gotowa już plastyczna masa jest formowana przy użyciu pras pasmowych, które przerabiają ją pod ciśnieniem (-). Uzyskane w taki sposób pasmo masy przechodzi przez tzw. ustnik, gdzie uzyskuje odpowiedni kształt. Dalej jest ono cięte ręcznie lub mechanicznie na cegły. Potem suszy się je w specjalnych suszarniach, ponieważ w naszym klimacie zajęłoby to ok. dni. Wysuszone cegły poddawane są wypalaniu przy użyciu pieców kręgowych lub tunelowych, co odbywa się w temperaturze . Właściwie wykonana cegła budowlana posiada ściśle określony kształt, ceglastą barwę, wytrzymałość, odporność na czynniki atmosferyczne i wydaje dźwięczny odgłos przy uderzeniu.
![Ilustracja przedstawia etapy produkcji cegieł. Pierwszy etap. WYDOBYCIE SUROWCA. Cegłę wytwarza się z iłów metodą plastyczną. Poniżej przedstawiono koparkę na tle hałdy. Drugi etap. ROZDRABNIANIE MECHANICZNE. Początkowo następuje ujednorodnienie surowca, za pomocą maszyn rozdrabniających (zębate i gładkie walce). Poniżej przedstawiono taśmę transportującą i dwa obracające się wały. Trzeci etap. MIESZANIE. Następnie otrzymywana jest masa poprzez odpowiednie nawilżenie rozdrobionego surowca. Pod spodem przedstawiono taśmę, na którą wysypują się dwa rodzaje iłów. Czwarty etap. FORMOWANIE CEGIEŁ. Odpowiednio plastyczna masa jest formowana przy użyciu pras pasmowych, które przerabiają je pod ciśnieniem dwóch do pięciu megapaskali. Uzyskane w taki sposób pasmo masy przechodzi następnie przez tak zwany ustnik, gdzie uzyskuje odpowiedni kształt. Następnie jest ona cięta ręcznie lub mechanicznie. Poniżej przedstawiono uproszczoną maszynę do formowania cegieł. Z jednej strony pasmo, które zostaje dalej pocięte na mniejsze fragmenty. Piąty etap. SUSZENIE. Otrzymane cegły są suszone w specjalnych suszarniach, ponieważ w naszym klimacie zajęłoby to około dwudziestu dni. Poniżej przedstawino stos cegieł ułożonych na palecie. Szósty etap. WYPALANIE W PIECU. Wysuszone cegły poddawane są wypalaniu przy użyciu pieców kręgowych lub tunelowych. Odbywa się to w temperaturze od dziewięciuset do tysiąca stu stopni Celsjusza. Poniżej przedstawiono stosy cegieł na taśmie przesuwające się w piecu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RpiY6QAASRLrE/1642513677/22AlX4PEPDDUVLqT5DyTPiTLgLPVpahj.png)
Słownik
skorupa ceramiczna, powierzchnia wyrobu ceramicznego
(gr. kéramos „ziemia” „glina”; kerameoús „wykonany z gliny”) materiały nieorganiczne i niemetaliczne, które otrzymywane są w wyniku procesu ceramicznego, polegającego na wypalaniu uformowanej masy plastycznej w wysokich temperaturach
wyrób ceramiczny, posiadający gęsty, biały i nieprzepuszczalny dla gazów oraz wody czerep
Bibliografia
Ceramika, online: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/ceramika;3884269.html], dostęp: 05.07.2021.
Bolewski A., Budkiewicz M., Wyszomirski P., Surowce ceramiczne, Warszawa 1991, online: ttp://home.agh.edu.pl/%7Epwysz/surowce.pdf, dostęp: 05.07.2021.
Gaczek M., Podstawowe materiały i wyroby budowlane, online: http://www.ikb.poznan.pl/mariusz.gaczek/pb04_v00.pdf, dostęp: 05.07.2021.