Narządy lub inne struktury, które mimo różnego pochodzenia pełnią zbliżone funkcje, często wykazując także wspólne cechy budowy zewnętrznej. Podobieństwa te nie wynikają jednak ze wspólnego pochodzenia, ale z konwergencji (ewolucji zbieżnej), czyli niezależnego pojawienia się podobnych cech u przedstawicieli daleko spokrewnionych ze sobą grup systematycznych w wyniku działania doboru naturalnego, m.in. przystosowania do czynników środowiska albo trybu życia. Na przykład opływowy kształt ciała ryb, waleni i wymarłych ichtiozaurów (gadów) powstał w wyniku przystosowania się do aktywnego życia w wodzie. Inne przykłady ze świata zwierząt to skrzydło bociana i skrzydło ważki, oko ośmiornicy i oko konia czy odnóże owada i kończyna ssaka. Narządy analogiczne występują także u roślin - jest to np. wąs czepny grochu (będący przekształconym liściem) oraz kolec róży (również przekształcony liść).

RbGIkfAcdviOp

Rycina przedstawia porównanie kształtu ciała rekina, ichtiozaura oraz delfina. Wszystkie te gatunki mają podłużne ciało, pojedynczą płetwę grzbietową oraz dwie płetwy piersiowe. Ponadto u rekina oraz ichtiozaura występują płetwy brzuszne. Gatunki te różnią się wielkością płetw ogonowych. U rekina jest ona największa, u ichtiozaura średnia, natomiast u delfina dość drobna. Ponadto różnią się one budową głowy. U rekina jest ona prosta, z wysuniętym do przodu pyskiem. Pysk ichtiozaura jest długi i spłaszczony, natomiast u delfina jest on krótki, ale również spłaszczony.

Narządy lub struktury, które obecnie występują w formie szczątkowej, a u przodków były znacznie bardziej rozwinięte i funkcjonalne. U człowieka jest to m.in. wyrostek robaczkowy, mięśnie poruszające małżowiną uszną i szczątkowe owłosienie ciała, natomiast w świecie roślin przykładem narządu szczątkowego są zredukowane liście skrzypu (Equisetum).

RTVHNijRaSU1w

Rycina przedstawia małżowinę uszną oraz poruszające nią mięśnie. Zarówno elementy budowy małżowiny jak i mięśnie są opisane po łacinie.

Cechy, które były obecne u przodków, a obecnie w zasadzie nie występują, choć mogą się czasem pojawiać u niektórych osobników, np. ogon u człowieka.

RAIqM91Of0NpI

Grafika przedstawia obręcz kończyny dolnej, między innymi kość miedniczą, kości biodrowe oraz dolną część kręgosłupa, zakończoną przez podłużną, przypominającą trójkąt kość ogonową. Jest ona oznaczona kolorem czerwonym.

Jego wczesne stadia mają podobny przebieg u wszystkich kręgowców. Występują w nim niektóre cechy, które były obecne u przodków, np. u człowieka pojawiają się struna grzbietowa, łuki i szczeliny skrzelowe. W 1866 r. Ernst Haeckel sformułował tzw. prawo biogenetyczne (rekapitulacji), według którego rozwój osobnika (ontogeneza) miał odzwierciedlać historię ewolucyjną (filogenezę) gatunku. Teoria ta była jednak zbytnim uogólnieniem.

R1825fXfRSZHW

Grafika przedstawia porównanie etapów rozwoju zarodkowego u ryb, płazów, gadów, ptaków oraz ssaków. Wszystkie wymienione podgatunki kręgowców wyglądają niemal identycznie na etapie rozwoju zarodkowego. Mają one formę przypominającą konika morskiego z podkręconym ogonem. Dopiero na kolejnych etapach zaczynają się między sobą różnić. U zarodka ryby pojawiają się skrzela i płetwy. U zarodka płaza ciało się wydłuża, pojawiają się dwie pary kończyn. U zarodka gada wydłuża się ogon, pojawiają się dwie pary kończyn, głowa się powiększa. U zarodka ptaka głowa się powiększa, jej część przypomina kształtem dziób, pojawiają się skrzydła i długie, cienkie nogi. U zarodka ssaka pojawiają się ręce i nogi, głowa znacznie się powiększa.

Znaczenie kodonówkodonkodonów jest u wszystkich organizmów, poza nielicznymi wyjątkami, takie samo. Świadczy to o pochodzeniu wszystkich obecnie żyjących organizmów od jednego przodka.

Jest u wszystkich organizmów semikonserwatywnareplikacja semikonserwatywnasemikonserwatywna.

R17iLq9LciQRu

Na grafice znajduje się cząsteczka DNA w trakcie replikacji. Helikalna struktura ulega rozpleceniu na dwie nici — nić opóźnioną oraz nić wiodąc dzięki enzymowi helikazie. Do obydwu nici przyłączone są białka wiążące jednoniciowy DNA. Nierozpleciony jeszcze fragment DNA obejmowany jest enzymem topoizomerazą. Do nici opóźnionej przyłączane są primer‑RNA (iRNA) w kierunku przeciwnym do kierunku rozplatania DNA. W miejscu przyłączania się iRNA z nicią opóźnioną związana jest prymaza DNA. Fragmenty przyłączonych iRNA stanowią fragmenty Okazaki. Do nowopowstającego na podstawie tej nici dwuniciowego DNA przyłączone są również enzymy ligaza DNA oraz polimeraza DNA (alfa). Do nici wiodącej przy pomocy polimerazy DNA (delta) przyłączane są iRNA zgodnie z kierunkiem rozplatania DNA.

Organizmy bliżej spokrewnione mają zwykle bardziej podobne chromosomy (pod względem ich budowy i liczby) niż te mniej spokrewnione.

R1LkEeUvg3n9W

Na grafice przedstawiony jest zestaw chromosomów kobiety wyizolowany z limfocytu. Są to 23 pary chromosomów, chromosomy w poszczególnych parach mają podobny rozmiar i budowę. Dwudziesta trzecia para to dwa chromosomy X. Rozmiar chromosomów od pierwszej do dwudziestej drugiej pary stopniowo zmniejsza się.

U wielu organizmów możemy znaleźć białka o podobnej budowie, a jednak różniące się składem aminokwasów (np. cytochrom ccytochrom ccytochrom c), przy czym na ogół u dalej spokrewnionych organizmów różnice te są większe niż u bliżej spokrewnionych. Podobne zależności obserwuje się także na poziomie sekwencji DNA.

Blisko spokrewnione ze sobą gatunki żyją zazwyczaj w nieodległych geograficznie rejonach. Odizolowane od siebie lądy mają swoistą florę i faunę i co ciekawe, często obserwuje się niezależne od siebie powstanie podobnych (pod względem wyglądu, trybu życia itd.) form (np. wilk w Europie i wilk workowaty w Australii).