Przeczytaj
Aby dowiedzieć się więcej na temat nowożytnej filozofii polityki, zapoznaj się z poniższymi materiałami:
Nowożytna myśl polityczna: rys historycznyNowożytna myśl polityczna: rys historyczny
Nowożytna myśl polityczna: problemy i wyzwaniaNowożytna myśl polityczna: problemy i wyzwania
Wolność. Prekursorzy liberalizmuWolność. Prekursorzy liberalizmu
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1HeZJCOu
Nagranie dźwiękowe lekcji pod tytułem Nowożytna myśl polityczna: recepcja i dyskusja.
Recepcja i dyskusja
Filozofia politykiFilozofia polityki to zdecydowanie jeden z najsilniej oddziałujących i najszerzej dyskutowanych aspektów filozofii nowożytnej. Jej wpływ widzimy w otaczającym nas świecie. Współczesne debaty polityczne toczone są za pomocą pojęć i na gruncie teorii wypracowanych przez nowożytnych myślicieli. Ich wizje wpłynęły nie tylko na język i kierunki dzisiejszej polityki, lecz także na bieg historii XX w. Kształt współczesnego świata, w szczególności zachodnich demokracjidemokracji liberalnych, jest skutkiem wcielenia w życie nowożytnych idei politycznych. Dyskutując z przedstawionymi w tym rozdziale myślicielami, dyskutujemy więc o sprawach, które w zasadniczy sposób wpływają na naszą egzystencję, na to, kim dzisiaj jesteśmy. Szczegółowy opis recepcji nowożytnej myśli politycznej i jej oddziaływania w różnorakich dziedzinach życia ludzkiego (nie tylko w filozofii, lecz także chociażby w historii czy literaturze) wymagałby osobnego rozdziału, stąd ograniczymy się do stwierdzenia: kwestie takie jak wolność, równość, sprawiedliwość, prawa mniejszości, tyraniatyrania większości, feminizmfeminizm, tradycja, państwo opiekuńcze, wolność słowa i wiele, wiele innych są niekwestionowaną spuścizną po nowożytnych myślicielach.
Trudno też ze względu na różnorodność rozwiązań przedstawić spójną krytykę poglądów omawianych w tym rozdziale myślicieli. Jeśli pominąć poglądy Jeana‑Jacques’a Rousseau i Josepha de Maistre’a, to z perspektywy myśli XX w. można zarzucać wcześniejszym trzem stuleciom przesadną wiarę w rozum i wynikający z tego optymizm dziejowy. W epoce nowożytnej wierzono, że dzięki mniej lub bardziej radykalnym reformom społecznym można podnieść poziom sprawiedliwości społecznej i szczęścia. Wiek XX, po kilku spektakularnych porażkach w tym względzie (chodzi w szczególności o wojny światowe i systemy totalitarne), nie jest już tak optymistyczny. Dwudziestowieczni myśliciele dekonstruują więc często samą ideę szczęścia. Ludzkość, zdaniem niektórych, nie może osiągnąć stanu szczęśliwości, a wizje „raju” ziemskiego są wręcz najpewniejszą drogą prowadzącą nas do nieszczęścia i absurdu.
Słownik
(łac. alienus – obcy) proces, w którym pewne wytwory działalności ludzkiej odrywają się od swych twórców i podporządkowują ich sobie
(gr. demos — lud i krateo — władam) ustrój polityczny, w którym władza sprawowana jest przez ogół obywateli; powstała w starożytności i była zestawiana z arystokracją (władza sprawowana przez grupę ludzi) i monarchią (władza w rękach jednostki); w ramach filozofii polityki przedstawiane są różne formy demokracji i odmienne wytyczne, jakie należy spełniać, by mówić o ustroju demokratycznym
(łac. femina — kobieta) ruch na rzecz prawnego i społecznego równouprawnienia kobiet, ideologia leżąca u podstaw tego ruchu
zwana też filozofią państwa; zajmuje się filozoficznym namysłem nad zagadnieniami szeroko rozumianej polityki, rozważa legalność, pochodzenie, sprawowanie, zastosowanie i przejmowanie władzy, możliwe ustroje polityczne i społeczno‑polityczne, w kontekście politycznym operuje pojęciami wolności, sprawiedliwości, ustroju, postępu itp.; rozważa faktyczny stan rzeczy w polityce (jak jest) i tworzy postulaty roszczeniowe (ocenia, jak być powinno); bywa łączona z filozofią prawa, a wtedy ujmuje się ją jako filozofię państwa i prawa
(łac. rei – rzecz + ficatio od facere – robić, czynić, działać) traktowanie istoty żywej lub abstrakcji jak rzeczy
(gr. tyranía) model struktury społecznej, w której władca (król) używa władzy dla własnego pożytku, a nie dla dobra ogółu