Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Przykład 1

Na poniższym rysunku przedstawiona jest waga szalkowa przechylona na lewą stronę. Wynika z tego, że masa przedmiotów umieszczonych na lewej szalce jest większa od masy przedmiotów znajdujących się na prawej szalce.

RrouGMKxLxMEE
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jeżeli opakowanie cukierków waży x kilogramów, to sytuację możemy opisać za pomocą nierówności:

3x+0,5>x+3·0,5

Na pewno zauważysz, że jeżeli z obu szalek zdejmiemy odważnik 50 dag waga nadal pozostanie w tym samym położeniu.

RRDXNcu5Gp5gr
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Tę sytuację opisuje nierówność:

3x>x+2·0,5

Z obu stron wagi zdejmujemy jedno opakowanie cukierków.

R1B25lCXor8Cw
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Tę sytuację opisuje nierówność:

2x>2·0,5

Teraz podzielimy obie strony nierówności przez liczbę 2, czyli zdejmiemy z lewej szalki jedno opakowanie cukierków, a z prawej szalki jeden odważnik 0,5 kg. Na lewej szalce zostanie jedno opakowanie cukierków, a na prawej jeden odważnik 0,5 kg.

Otrzymaliśmy rozwiązanie nierówności: x>0,5.

Zatem opakowanie cukierków waży więcej niż 50 dag.

W ten sposób zapisując odpowiednie nierówności równoważnenierówności równoważnenierówności równoważne rozwiązaliśmy nierówność.

Nierówności równoważne
Definicja: Nierówności równoważne

Nierówności z tymi samymi niewiadomymi nazywamy równoważnymi, gdy posiadają taki sam zbiór rozwiązań.

Jeżeli do obu stron nierówności dodamy lub od obu stron nierówności odejmiemy tę samą liczbę, to otrzymamy nierówność równoważną danej.

Przykład 2

Dana jest nierówność: 2>6.

RjLMiZV7w9MUv
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Do obu stron nierówności dodajemy liczbę 1.

2+1>6+1
R1AdLpvcptjij
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
3>7

Otrzymane sumy mają takie same uporządkowanie na osi liczbowej.

Przykład 3

Dana jest nierówność: -5<2.

R1FmZ0on1nO9a
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Od obydwu stron nierówności odejmujemy liczbę 2.

-5-2<2-2
R7VCK7QjQ2Cgv
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
-7<0

Otrzymane sumy mają takie same uporządkowanie na osi liczbowej.

Jeżeli obydwie strony nierówności pomnożymy przez dowolną liczbę dodatnią, to otrzymamy nierówność równoważną.

Przykład 4

Dana jest nierówność: 1<3.

R1BOsSu9uKkfL
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obydwie strony nierówności mnożymy przez liczbę 2.

1·2<3·2
RCt6yn7Ctk3HA
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2<6

Otrzymane iloczyny mają takie same uporządkowanie na osi liczbowej.

Przykład 5

Dana jest nierówność: 1<3.

RQhfTA5OhtHWX
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obydwie strony nierówności mnożymy przez liczbę -1. Podczas mnożenia liczby przez -1 otrzymamy liczbę przeciwną do początkowej. Liczby przeciwne są symetryczne względem punktu 0. Po wykonaniu działania liczby zmienią kolejność występowania na osi liczbowej.

RTvJkYSALkplN
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1·-1>3·-1
-1>-3

Zatem podczas mnożenia obydwu stron nierówności przez liczbę ujemną trzeba zmienić zwrot nierówności na przeciwny.

Znak nierówności zmienimy na przeciwny również podczas dzielenia przez liczbę ujemną,  ponieważ dzielenie możemy zastąpić mnożeniem przez odwrotność dzielnika.

Ważne!

Aby rozwiązać nierówność zapisujemy nierówności równoważne danej, pamiętając o tym, że:

  • do obu stron nierówności możemy dodać lub odjąć tę samą liczbę lub wyrażenie algebraiczne,

  • obie strony nierówności możemy pomnożyć lub podzielić przez tę samą liczbę dodatnią, pozostawiając zwrot nierówności bez zmiany,

  • obie strony nierówności możemy pomnożyć lub podzielić przez tę samą liczbę ujemną, zmieniając jednocześnie zwrot nierówności na przeciwny.

Słownik

nierówności równoważne
nierówności równoważne

nierówności z tymi samymi niewiadomymi, które posiadają taki sam zbiór rozwiązań