R1E6PHBIXqyqK1

Zdjęcie przedstawia twarz młodego mężczyzny. Jest ona pociągła, nos wydatny, brwi wyraziste, oczy głęboko osadzone. Mężczyzna ma krótkie, falujące, zaczesane ku górze włosy.

Tadeusz Różewicz podczas wojny był partyzantem. W wieku 24 lat udało mu się uniknąć śmierci. Twierdził, że te doświadczenia i czas wojny pozostawiły w nim głęboką pustkę. Wybuch II wojny światowej zmusił go do porzucenia marzeń i planów oraz sprawił, że młody Tadeusz musiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Należał do pokolenia ludzi, którzy przelewali krew i ginęli, zanim prawdziwie dorośli. Ci ludzie przeżywali swoją młodość, nie doświadczając zalet życia w pokoju. Przyszło im dojrzewać w zniszczonych miastach lub kryjąc się w lasach. Wojna spowodowała, że zamiast doświadczać radości bycia młodym, uczyli się używać broni i obcować ze śmiercią. Takie doświadczenia sprawiły, że postrzegali świat jako doszczętnie zrujnowany.

Tematem młodzieńczych wierszy Różewicza stały się więc obrazy doświadczeń wojennych. W swoich utworach przedstawiał etyczne konsekwencje wojny, takie jak kryzys wartości i wiary religijnej. Starał się też wskazać na zmianę estetyki w tamtych czasach, twierdząc, że poezja straciła swoją autonomię i jej głównym tematem stało się przedstawianie traumatycznych doświadczeń.

Różewicz opisywał wojnę jako zjawisko straszliwe i niewyobrażalne dla człowieka. Sądził, że jej okropieństw nie da się literacko przedstawić. To założenie stało się podstawą refleksji twórcy, że nawet język poezji nie jest w stanie opisać zdarzeń i doświadczeń, z którymi człowiek mierzy się podczas wojny.

RXo2R2b21l6SG

Zdjęcie przedstawia dwóch mężczyzn, powstańców podczas walki. Mężczyźni ubrani w mundury moro znajdują się na gruzach budynku. Jeden z nich celuje przed siebie z karabinu. Drugi trzyma w prawej dłoni pistolet.

RDDFZj7KO9JH11

Obraz przedstawia dwie stojące podstacie: po lewej znajduje się mężczyzna w garniturze, którego głowy nie widać. Po prawej stronie mały chłopiec w spodenkach. U stóp postaci leży rozczłonkowane ciało mężczyzny w garniturze. Osobno jest tułów, osobno głowa i nogi.

Dlatego też Różewicz w swojej poezji posługiwał się głównie obrazowaniem. Wypowiadał się w sposób, który pozwalał przedstawić wyobrażenia tworzone w umyśle i nadawał im pozytywną lub negatywną wartość. Obrazy, które ukazywał, są często surrealistycznesurrealizm (nadrealizm)surrealistyczne i pozostawiają czytelnikom wiele możliwości interpretacji. Przedstawiają zdarzenia i postaci w sposób obrazowy, żywy i barwny, który przywodzi na myśl malarstwo. Opisywane wydarzenia przypominają marzenia senne lub halucynacje, ponieważ obrazy są niepełne, zdeformowane albo przejaskrawione.  W ten sposób Różewicz tworzył nowy rodzaj poezji, będąc pewnym, że dotychczasowe środki poetyckie zostały zniszczone przez wojnę.

Według teorii filozofa Theodora Adorno wojna i doświadczenia Holokaustu sprawiły, że w sztuce nie da się już stworzyć nic autentycznego, ponieważ cała kultura została naznaczona śmiercią. Tymczasem, jak twierdzą krytycy poglądu Adorno, Różewicz przeciwstawiał się temu twierdzeniu, nadając nowy i autentyczny wyraz poezji, której zadaniem była odbudowanie sensu po wojennych doświadczeniach i przedstawienie perspektywy ocalonych z wojennej zawieruchy. Stanisław Burkot opisał to w następujący sposób:

Tadeusz  Różewicz w swoich utworach przedstawiał kondycję człowieka naznaczonego największą z możliwych tragedii. Jego powojenne wiersze układają się w ciąg pytań o to, czy istnieje możliwość powrotu do ideałów człowieczeństwa.
Czy miłość i zaufanie są uczuciami, które da się odzyskać? Człowiek, który przetrwał wojnę, musi znaleźć na nowo znaczenia, które zostały zniszczone. Henryk Vogler próbuje ten aspekt człowieczeństwa podsumować w następujący sposób:

Słownik