Przeczytaj
Szczęśliwy Hiob
Powstanie starotestamentowej Księgi Hioba datuje się na kilkaset lat przed narodzinami Chrystusa, V–III w. p.n.e. Tytułowy bohater stał się uosobieniem cierpienia. Spotkało go wiele zła: stracił dzieci, dom i majątek, dotknął go trąd - choroba wykluczająca ze społeczeństwa.
Jednak biblijny poematpoemat kończy się szczęśliwie. Ostatni z 42 rozdziałów tego dydaktycznego dzieła pokazuje Hioba, którego Bóg wynagrodził za wierność. Dzięki temu kompozycję Księgi Hioba można określić jako klamrową: pierwsze i kończące całość wersetywersety opisują szczęśliwego człowieka. Początek brzmi:
Hi 1, 1–31 Żył w ziemi Us człowiek imieniem Hiob. Był to mąż sprawiedliwy, prawy, bogobojny i unikający zła. 2 Miał siedmiu synów i trzy córki. 3 Majętność jego stanowiło siedem tysięcy owiec, trzy tysiące wielbłądów, pięćset jarzm wołów, pięćset oślic oraz wielka liczba służby. Był najwybitniejszym człowiekiem spośród wszystkich ludzi Wschodu.
Zakończenie zawiera następujący opis:
Hi 42, 10–1610 I Pan przywrócił Hioba do dawnego stanu, gdyż modlił się on za swych przyjaciół. Pan oddał mu całą majętność w dwójnasób. 11 Przyszli do niego wszyscy bracia, siostry i dawni znajomi, jedli z nim chleb w jego domu i ubolewali nad nim, i pocieszali go z powodu nieszczęścia, jakie na niego zesłał Pan. Każdy mu dał jeden srebrny pieniądz i jedną złotą obrączkę. 12 A teraz Pan błogosławił Hiobowi, tak że miał czternaście tysięcy owiec, sześć tysięcy wielbłądów, tysiąc jarzm wołów i tysiąc oślic. 13 Miał jeszcze siedmiu synów i trzy córki. 14 Pierwszą nazwał Gołębicą, drugą Kasją, a trzecią Rogiem Antymonu. 15 Nie było w całym kraju kobiet tak pięknych jak córki Hioba. Dał im też ojciec dziedzictwo między braćmi. 16 I żył jeszcze Hiob sto czterdzieści lat, i widział swych potomków – w całości cztery pokolenia. 17 Umarł Hiob stary i pełen lat.
XX‑wieczny Hiob
Dramat tytułowego bohatera nie jest jednostkowy – każde niezawinione cierpienie może kojarzyć się z historią tej biblijnej postaci. Ze względu na uniwersalność podejmowanego tematu, Księga Hioba jest inspiracją dla wielu twórców, również współczesnych. Stanowi ważny kontekst w rozważaniach dotyczących obecności zła w świecie oraz szukaniu odpowiedzi na pytanie, czy za cierpliwość i pokorę można oczekiwać nagrody. Anna Kamieńska w poemacie Drugie szczęście Hioba posłużyła się ponadczasową postacią Hioba, aby opisać współczesnych ludzi.
Anny Kamieńskiej pytania stawiane HiobowiPoemat Kamieńskiej składa się z dziesięciu osobnych wierszy a swoją mocno udramatyzowaną strukturą kompozycyjną i poruszaną tematyką wpisuje się w konwencję średniowiecznego miraklumiraklu. LejtmotywemLejtmotywem całego cyklu jest tytułowe „drugie szczęście Hioba”, na które można popatrzyć jak na „życie cudem odzyskane”, „życie cudem przywrócone”. Bohater – który nieustannie milczy – znajduje się w centrum zainteresowania gawiedzi. Stojąc niejako w samym środku sceny jest dotykany, oglądany, wydany na pastwę ludzkiej ciekawości i pazerności. Hiob w poemacie Kamieńskiej to prawdziwe wyzwanie, które nie daje spokoju gapiom. Przychodzą więc do niego, by go pytać i prowokować, zmuszać do odpowiedzi na przeróżne tematy, szkalować, obrażać a nawet podjudzać. Przychodzą do Hioba, jak przychodzili do Chrystusa: uczeni i mędrkowie, pochlebcy i kusiciele, przychodzi też młodzieniec, a nawet kobieta lekkich obyczajów. Przybywają w grupie i w pojedynkę. Przychodzą. Pytają. Nękają. A Hiob, nie zważając na nic, robi swoje: milczy lub mamrocze pod nosem „Panie, Panie”...
Poetka w swoich wierszach rozważa, czy można być naprawdę szczęśliwym, mając za sobą hiobowe doświadczenie. Odnosi się do przeżyć ludzi XX wieku – uczestników dwóch wojen światowych, świadków totalitaryzmów, które doprowadziły do zbudowania faszystowskich i komunistycznych obozów śmierci.
Słownik
(fr. miracle - cud) - średniowieczny gatunek dramatu ukazujący cudowne, niezwykłe wydarzenia, służący głównie pokrzepieniu
osoba mówiąca w utworach poetyckich
obszerny utwór wierszowany, zawierający fabułę lub refleksje osoby mówiącej
(łac. versus – wiersz) – wyodrębniony graficznie fragment tekstu obejmujący kilka zestawionych podrzędnie lub współrzędnie zdań, spoisty wewnętrznie, zwykle numerowany. Podział na wersety występuje w Biblii i tekstach na nią stylizowanych, jak również w Koranie. Wersety pełnią w prozie rytmicznej rolę zbliżoną do tej, jaką pełnią wersy lub zwrotki w poezji