Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Szczęśliwy Hiob

R1F2tmF9qSua51
Andreas Neumann‑Nochten, Hiob – z głębi wołam do Ciebie, 2015
Źródło: Andreas Neumann-Nochten, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Powstanie starotestamentowej Księgi Hioba datuje się na kilkaset lat przed narodzinami Chrystusa, V–III w. p.n.e. Tytułowy bohater stał się uosobieniem cierpienia. Spotkało go wiele zła: stracił dzieci, dom i majątek, dotknął go trąd - choroba wykluczająca ze społeczeństwa.

Jednak biblijny poematpoematpoemat kończy się szczęśliwie. Ostatni z 42 rozdziałów tego dydaktycznego dzieła pokazuje Hioba, którego Bóg wynagrodził za wierność. Dzięki temu kompozycję Księgi Hioba można określić jako klamrową: pierwsze i kończące całość wersetywersetwersety opisują szczęśliwego człowieka. Początek brzmi:

Hi 1, 1–3

1 Żył w ziemi Us człowiek imieniem Hiob. Był to mąż sprawiedliwy, prawy, bogobojny i unikający zła. 2 Miał siedmiu synów i trzy córki. 3 Majętność jego stanowiło siedem tysięcy owiec, trzy tysiące wielbłądów, pięćset jarzm wołów, pięćset oślic oraz wielka liczba służby. Był najwybitniejszym człowiekiem spośród wszystkich ludzi Wschodu.

bib Źródło: Hi 1, 1–3, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, Poznań 1980, s. 538.

Zakończenie zawiera następujący opis:

Hi 42, 10–16

10 I Pan przywrócił Hioba do dawnego stanu, gdyż modlił się on za swych przyjaciół. Pan oddał mu całą majętność w dwójnasób. 11 Przyszli do niego wszyscy bracia, siostry i dawni znajomi, jedli z nim chleb w jego domu i ubolewali nad nim, i pocieszali go z powodu nieszczęścia, jakie na niego zesłał Pan. Każdy mu dał jeden srebrny pieniądz i jedną złotą obrączkę. 12 A teraz Pan błogosławił Hiobowi, tak że miał czternaście tysięcy owiec, sześć tysięcy wielbłądów, tysiąc jarzm wołów i tysiąc oślic. 13 Miał jeszcze siedmiu synów i trzy córki. 14 Pierwszą nazwał Gołębicą, drugą Kasją, a trzecią Rogiem Antymonu. 15 Nie było w całym kraju kobiet tak pięknych jak córki Hioba. Dał im też ojciec dziedzictwo między braćmi. 16 I żył jeszcze Hiob sto czterdzieści lat, i widział swych potomków – w całości cztery pokolenia. 17 Umarł Hiob stary i pełen lat.

bibi Źródło: Hi 42, 10–16, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, Poznań 1980, s. 567.

XX‑wieczny Hiob

Dramat tytułowego bohatera nie jest jednostkowy – każde niezawinione cierpienie może kojarzyć się z historią tej biblijnej postaci. Ze względu na uniwersalność podejmowanego tematu, Księga Hioba jest inspiracją dla wielu twórców, również współczesnych. Stanowi ważny kontekst w rozważaniach dotyczących obecności zła w świecie oraz szukaniu odpowiedzi na pytanie, czy za cierpliwość i pokorę można oczekiwać nagrody. Anna Kamieńska w poemacie Drugie szczęście Hioba posłużyła się ponadczasową postacią Hioba, aby opisać współczesnych ludzi.

Marek Bernacki Anny Kamieńskiej pytania stawiane Hiobowi

Poemat Kamieńskiej składa się z dziesięciu osobnych wierszy a swoją mocno udramatyzowaną strukturą kompozycyjną i poruszaną tematyką wpisuje się w konwencję średniowiecznego miraklumiraklmiraklu. Lejtmotywemlejtmotyw (leitmotiv)Lejtmotywem całego cyklu jest tytułowe „drugie szczęście Hioba”, na które można popatrzyć jak na „życie cudem odzyskane”, „życie cudem przywrócone”. Bohater – który nieustannie milczy – znajduje się w centrum zainteresowania gawiedzi. Stojąc niejako w samym środku sceny jest dotykany, oglądany, wydany na pastwę ludzkiej ciekawości i pazerności. Hiob w poemacie Kamieńskiej to prawdziwe wyzwanie, które nie daje spokoju gapiom. Przychodzą więc do niego, by go pytać i prowokować, zmuszać do odpowiedzi na przeróżne tematy, szkalować, obrażać a nawet podjudzać. Przychodzą do Hioba, jak przychodzili do Chrystusa: uczeni i mędrkowie, pochlebcy i kusiciele, przychodzi też młodzieniec, a nawet kobieta lekkich obyczajów. Przybywają w grupie i w pojedynkę. Przychodzą. Pytają. Nękają. A Hiob, nie zważając na nic, robi swoje: milczy lub mamrocze pod nosem „Panie, Panie”...

3 Źródło: Marek Bernacki, Anny Kamieńskiej pytania stawiane Hiobowi, „Slavica LitterariaLiterárněvědná slavistika”, Studia Minora Fakultatis Philosophicae Universitatis Brunensis” 2007, nr 10, s. 71.
lejtmotyw (leitmotiv)
R1JiCpy0KyYLw
Anna Kamieńska (1920–1986) to polska poetka, autorka prozy, tłumaczka (m.in. z języka hebrajskiego), redaktorka. Napisała niemal 100 książek, w tym ponad 20 tomików poezji, opowiadania i powieści oraz wiele dzieł (wierszy, utworów epickich) dla dzieci i młodzieży. Duże znaczenie ma jej twórczość związana z Biblią: przetłumaczyła psalmy, a swoje refleksje na temat Pisma Świętego zamieściła w formie esejów, m.in. w Twarzach Księgi oraz w Książce nad książkami. Do jej istotnych dokonań lirycznych należy wydany w 1974 r. poemat Drugie szczęście Hioba, który wszedł w skład tomu poezji pod takim samym tytułem
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Poetka w swoich wierszach rozważa, czy można być naprawdę szczęśliwym, mając za sobą hiobowe doświadczenie. Odnosi się do przeżyć ludzi XX wieku – uczestników dwóch wojen światowych, świadków totalitaryzmów, które doprowadziły do zbudowania faszystowskich i komunistycznych obozów śmierci.

Słownik

mirakl
mirakl

(fr. miracle - cud) - średniowieczny gatunek dramatu ukazujący cudowne, niezwykłe wydarzenia, służący głównie pokrzepieniu

podmiot liryczny
podmiot liryczny

osoba mówiąca w utworach poetyckich

poemat
poemat

obszerny utwór wierszowany, zawierający fabułę lub refleksje osoby mówiącej

werset
werset

(łac. versus – wiersz) – wyodrębniony graficznie fragment tekstu obejmujący kilka zestawionych podrzędnie lub współrzędnie zdań, spoisty wewnętrznie, zwykle numerowany. Podział na wersety występuje w Biblii i tekstach na nią stylizowanych, jak również w Koranie. Wersety pełnią w prozie rytmicznej rolę zbliżoną do tej, jaką pełnią wersy lub zwrotki w poezji