Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Każda prosta, która nie jest prostą pionową (równoległą do osi Y), daje się opisać tzw. równaniem kierunkowym y=ax+b. Więcej szczegółów znajdziesz w lekcji o temacie “Równanie kierunkowe prostej”. W tej lekcji zajmiemy się szczególnym rodzajem prostych, mianowicie omówimy własności prostych o równaniach postaci y=ax.

Przykład 1

Narysujemy proste o danych niżej równaniach przez podstawienie konkretnych liczb za x.

a)

y=3x

Aby narysować prostą w układzie współrzędnych, stworzymy tabelę, która posłuży nam do wyznaczenia współrzędnych punktów należących do tej prostej. Liczby w pierwszym wierszu tabeli wybieramy uznaniowo, zaś drugi wiersz wypełniamy na podstawie równania opisującego prostą.

x

-2

-1

0

1

2

y=3x

6

3

0

3

6

Otrzymaliśmy współrzędne kilku punktów, które należą do prostej o równaniu y=3x:

-2,-6, -1,-3, 0,0, 1,3, 2,6

R1FmNAPHPkCaB
b) 

y=12x

Ponownie tworzymy tabelę, która ułatwi nam wyznaczenie współrzędnych punktów należących do prostej. Liczby w pierwszym wierszu również wybieramy uznaniowo, ale tym razem wybieramy je tak, aby były podzielne przez 2. Kierujemy się przy tym tylko wygodą obliczeń.

x

-4

-2

0

2

4

y=12x

2

1

0

1

2

Otrzymaliśmy współrzędne kilku punktów które należą do prostej o równaniu y=12x:

-4,-2, -2,-1, 0,0, 2,1, 4,2

R4C32vhkkppye
c)

y=43x

Podobnie jak w poprzednich przykładach tworzymy tabelkę.

x

-6

-3

0

3

6

y=43x

-8

-4

0

4

8

Zatem do prostej o równaniu y=43x należą między innymi punkty o współrzędnych:-6,-8, -3,-4, 0,0, 3,4, 6,8.

R1eJdUiLtpWJP
d)

y=34x

Tworzymy tabelę:

x

-4

-2

0

2

4

y=34x

-3

-32

0

32

3

Zatem do prostej o równaniu y=34x należą między innymi punkty o współrzędnych: -4,-3, -2,-32, 0,0, 2,32, 4,3.

RxJYA3TAlR2NK
e)

y=-3x

Tworzymy tabelę:

x

-2

-1

0

1

2

y=-3x

6

3

0

-3

-6

Zatem do prostej o równaniu y=-3x należą między innymi punkty o współrzędnych: -2,6, -1,3, 0,0, 1,-3, 2,-6.

R17e8CIYsxoMV
f)

y=-12x

Tworzymy tabelę:

x

-4

-2

0

2

4

y=-12x

2

1

0

-1

-2

Zatem do prostej o równaniu y=-12x należą między innymi punkty o współrzędnych: -4,2, -2,1, 0,0, 2,-1, 4,-2.

R1gG8s7MfdQmz
g)

y=-43x

Tworzymy tabelę:

x

-6

-3

0

3

6

y=43x

8

4

0

-4

-8

Zatem do prostej o równaniu y=-43x należą między innymi punkty o współrzędnych: -6,8, -3,4, 0,0, 3,-4, 6,-8.

R6p21xiq9bayY
h)

y=-34x

Tworzymy tabelę:

x

-4

-2

0

2

4

y=-34x

3

32

0

-32

-3

Zatem do prostej o równaniu y=-34x należą między innymi punkty o współrzędnych: -4,3, -2,32, 0,0, 2,-32, 4,-3.

RyihlfDCOQtAP
Polecenie 1
RpsxWgIPSwxko
Na podstawie powyższych przykładów uzupełnij luki tak, aby otrzymać zdanie prawdziwe: Każda prosta, której równanie ma postać igrek równa się a iks przechodzi przez punkt o współrzędnych (Tu uzupełnij).
Polecenie 2
RoCWD2A4gjRKT
Również z przytoczonych wyżej przykładów możemy wyciągnąć wnioski dotyczące położenia w prostokątnym układzie współrzędnych prostej o równaniu igrek równa się a iks w zależności od wartości współczynnika a. Wybierz właściwe słowa, aby je uzyskać. Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest dodatni, to prosta przechodzi przez ćwiartki. Możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą. Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest ujemny, to prosta przechodzi przez ćwiartki: możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą. Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest równy zero, to prosta pokrywa się z osią: Możliwe odpowiedzi: rzędnych | odciętych.

Poniższą interpretację współczynnika kierunkowego można wykorzystać do sprawnego szkicowania prostych na podstawie ich równań oraz do podawania równań prostych na podstawie ich wykresu.

Przykład 2

Przeanalizujemy kilka przykładów za każdym razem badając punkty kratowepunkt kratowypunkty kratowe (punkty o współrzędnych całkowitych) znajdujące się na danej prostej.

a)

y=2x

Zwróć uwagę na punkty kratowe.

Aby przemieścić się od punktu -2,-4 do punktu -1,-2 wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i jedną jednostkę w prawo.

Aby przemieścić się od punktu -1,-2 do punktu 0,0 ponownie wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i jedną jednostkę w prawo.

Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.

RgChoikfYRixS
b)

y=23x

Aby przemieścić się od punktu -3,-2 do punktu 0,0 wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i trzy jednostki w prawo.

Aby przemieścić się od punktu 0,0 do punktu 3,2 ponownie wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i trzy jednostki w prawo.

Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.

RMOti5iRoXN4p
c)

y=-3x

Aby przemieścić się od punktu 1,-3 do punktu 0,0 wystarczy “przejść” trzy jednostki w dół i jedną jednostkę w prawo.

Aby przemieścić się od punktu 0,0 do punktu 1,-3 ponownie wystarczy “przejść” trzy jednostki w dół i jedną jednostkę w prawo.

Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.

R2JkCjEbeLE3K
d)

y=-43x

Aby przemieścić się od punktu 0,0 do punktu 3,-4 wystarczy “przejść” cztery jednostki w dół i trzy jednostki w prawo.

Aby przemieścić się od punktu 3,-4 do punktu 6,-8 ponownie wystarczy “przejść” cztery jednostki w dół i trzy jednostki w prawo.

Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.

RNcIPt1XpVEKH
Polecenie 3
R1498KQVB67xr
Aby “przejść” od jednego punktu należącego do prostej do innego, wystarczy przemieścić się o ku jednostek w prawo i pe jednostek: - w: możliwe odpowiedzi:dół / górę dla pe mniejsze od zera - w: możliwe odpowiedzi: dół / górę dla pe większe od zera

Słownik

punkt kratowy
punkt kratowy

punkt o współrzędnych będących liczbami całkowitymi