Każda prosta, która nie jest prostą pionową (równoległą do osi ), daje się opisać tzw. równaniem kierunkowym . Więcej szczegółów znajdziesz w lekcji o temacie “Równanie kierunkowe prostej”. W tej lekcji zajmiemy się szczególnym rodzajem prostych, mianowicie omówimy własności prostych o równaniach postaci .
Przykład 1
Narysujemy proste o danych niżej równaniach przez podstawienie konkretnych liczb za .
a)
a)
Aby narysować prostą w układzie współrzędnych, stworzymy tabelę, która posłuży nam do wyznaczenia współrzędnych punktów należących do tej prostej. Liczby w pierwszym wierszu tabeli wybieramy uznaniowo, zaś drugi wiersz wypełniamy na podstawie równania opisującego prostą.
Otrzymaliśmy współrzędne kilku punktów, które należą do prostej o równaniu :
, , , ,
R1FmNAPHPkCaB
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma została oznaczona jako X, znajdują się na niej liczby od -8 do osiem. Oś pionowa została oznaczona jako Y, liczby na niej są z zakresu od -6 do sześć. Zaznaczono kolejno pięć punktów na układzie współrzędnych: , , , oraz . Poprowadzono prostą przechodzącą przez wszystkie te punkty.
b)
b)
Ponownie tworzymy tabelę, która ułatwi nam wyznaczenie współrzędnych punktów należących do prostej. Liczby w pierwszym wierszu również wybieramy uznaniowo, ale tym razem wybieramy je tak, aby były podzielne przez . Kierujemy się przy tym tylko wygodą obliczeń.
Otrzymaliśmy współrzędne kilku punktów które należą do prostej o równaniu :
, , , ,
R4C32vhkkppye
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma liczby z zakresu od -8 do 8, natomiast pionowa oś Y od -4 do cztery. Na układzie współrzędnych zaznaczono kolejno pięć punktów: , , , oraz . Poprowadzono prostą, która przechodzi przez wszystkie te punkty.
c)
c)
Podobnie jak w poprzednich przykładach tworzymy tabelkę.
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych:, , , , .
R1eJdUiLtpWJP
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma liczby z zakresu od -8 do osiem. Oś pionowa Y ma liczby z zakresu od -8 do osiem. Na układzie współrzędnych zaznaczono kolejno pięć punktów: , , , oraz . Poprowadzono prostą, która przechodzi przez wszystkie zaznaczone punkty.
d)
d)
Tworzymy tabelę:
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych: , , , , .
RxJYA3TAlR2NK
Ilustracja przedstawia dwuwymiarowy układ współrzędnych. Na poziomej osi X zaznaczono liczby od -8 do 8, a na pionowej osi Y zaznaczono liczby od -6 do sześć. Zaznaczono punkty: , , , oraz . Narysowano prostą przechodzącą przez te punkty.
e)
e)
Tworzymy tabelę:
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych: , , , , .
R17e8CIYsxoMV
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią poziomą X oraz osią pionową Y. Na osi X znajdują się liczby od -8 do osiem. Na osi Y liczby są z zakresu od -6 do sześć. Zaznaczono kolejno pięć punktów: , , , oraz . Poprowadzono prostą przechodzącą przez wszystkie te punkty.
f)
f)
Tworzymy tabelę:
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych: , , , , .
R1gG8s7MfdQmz
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma liczby z zakresu od -8 do 8, natomiast pionowa oś Y od -4 do cztery. Na układzie współrzędnych zaznaczono pięć punktów: , , , oraz . Poprowadzono prostą, która przechodzi przez wszystkie narysowane punkty.
g)
g)
Tworzymy tabelę:
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych: , , , , .
R6p21xiq9bayY
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma liczby z zakresu od -8 do osiem. Oś pionowa Y ma liczby z zakresu od -8 do osiem. Na układzie współrzędnych zaznaczono kolejno pięć punktów: , , , oraz . Poprowadzono prostą, która przechodzi przez wszystkie zaznaczone punkty.
h)
h)
Tworzymy tabelę:
Zatem do prostej o równaniu należą między innymi punkty o współrzędnych: , , , , .
RyihlfDCOQtAP
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma liczby od -8 do osiem. Oś pionowa Y ma liczby od -4 do cztery. Zaznaczono punkty: , , , oraz . Przez wszystkie punkty poprowadzono ukośną prostą.
Polecenie 1
RpsxWgIPSwxko
Na podstawie powyższych przykładów uzupełnij luki tak, aby otrzymać zdanie prawdziwe: Każda prosta, której równanie ma postać igrek równa się a iks przechodzi przez punkt o współrzędnych (Tu uzupełnij).
Na podstawie powyższych przykładów uzupełnij luki tak, aby otrzymać zdanie prawdziwe: Każda prosta, której równanie ma postać igrek równa się a iks przechodzi przez punkt o współrzędnych (Tu uzupełnij).
Polecenie 2
RoCWD2A4gjRKT
Również z przytoczonych wyżej przykładów możemy wyciągnąć wnioski dotyczące położenia w prostokątnym układzie współrzędnych prostej o równaniu igrek równa się a iks w zależności od wartości współczynnika a. Wybierz właściwe słowa, aby je uzyskać. Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest dodatni, to prosta przechodzi przez ćwiartki. Możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą.
Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest ujemny, to prosta przechodzi przez ćwiartki: możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą.
Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest równy zero, to prosta pokrywa się z osią: Możliwe odpowiedzi: rzędnych | odciętych.
Również z przytoczonych wyżej przykładów możemy wyciągnąć wnioski dotyczące położenia w prostokątnym układzie współrzędnych prostej o równaniu igrek równa się a iks w zależności od wartości współczynnika a. Wybierz właściwe słowa, aby je uzyskać. Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest dodatni, to prosta przechodzi przez ćwiartki. Możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą.
Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest ujemny, to prosta przechodzi przez ćwiartki: możliwe odpowiedzi: pierwszą | drugą | trzecią | czwartą.
Jeżeli współczynnik a w równaniu prostej igrek równa się a iks jest równy zero, to prosta pokrywa się z osią: Możliwe odpowiedzi: rzędnych | odciętych.
Poniższą interpretację współczynnika kierunkowego można wykorzystać do sprawnego szkicowania prostych na podstawie ich równań oraz do podawania równań prostych na podstawie ich wykresu.
Przykład 2
Przeanalizujemy kilka przykładów za każdym razem badając punkty kratowepunkt kratowypunkty kratowe (punkty o współrzędnych całkowitych) znajdujące się na danej prostej.
a)
a)
Zwróć uwagę na punkty kratowe.
Aby przemieścić się od punktu do punktu wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i jedną jednostkę w prawo.
Aby przemieścić się od punktu do punktu ponownie wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i jedną jednostkę w prawo.
Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.
RgChoikfYRixS
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś poziomą oznaczono jako X, ma ona liczby od -8 do osiem, natomiast oś pionowa Y ma liczby od -4 do cztery. Zaznaczono pięć punktów, dwoma kolorami: Punkty Pomarańczowe. , , . Punkty Niebieskie. , . Przez wszystkie punkty poprowadzono ukośną prostą.
b)
b)
Aby przemieścić się od punktu do punktu wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i trzy jednostki w prawo.
Aby przemieścić się od punktu do punktu ponownie wystarczy “przejść” dwie jednostki do góry i trzy jednostki w prawo.
Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.
RMOti5iRoXN4p
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś pozioma X ma ona liczby od -8 do osiem, oś pionowa Y ma liczby od -4 do cztery. Zaznaczono pięć punktów, dwoma kolorami: Punkty Pomarańczowe. , , . Punkty Niebieskie. , . Przez wszystkie punkty poprowadzono ukośną prostą.
c)
c)
Aby przemieścić się od punktu do punktu wystarczy “przejść” trzy jednostki w dół i jedną jednostkę w prawo.
Aby przemieścić się od punktu do punktu ponownie wystarczy “przejść” trzy jednostki w dół i jedną jednostkę w prawo.
Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.
R2JkCjEbeLE3K
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Oś poziomą oznaczono jako X, pionową jako Y. Oś X ma liczby z zakresu od -8 do osiem. Oś pionowa Y ma liczby z zakresu od -6 do sześć. Zaznaczono pięć punktów, dwoma kolorami: Punkty Pomarańczowe. , . Punkty Niebieskie. , , . Przez wszystkie punkty poprowadzono ukośną prostą.
d)
d)
Aby przemieścić się od punktu do punktu wystarczy “przejść” cztery jednostki w dół i trzy jednostki w prawo.
Aby przemieścić się od punktu do punktu ponownie wystarczy “przejść” cztery jednostki w dół i trzy jednostki w prawo.
Podobnie jest między każdymi dwoma kolejnymi punktami kratowymi.
RNcIPt1XpVEKH
Ilustracja przedstawia dwuwymiarowy układ współrzędnych. Oś pozioma X ma na sobie liczby od -8 do 8, a oś pionowa Y ma na sobie liczby od -8 do osiem. Zaznaczono pięć punktów na układzie współrzędnych, używając dwóch kolorów. Punkty Niebieskie. , . Punkty Pomarańczowe. , , . Poprowadzono prostą. Przechodzi ona przez wszystkie zaznaczone punkty.
Polecenie 3
R1498KQVB67xr
Aby “przejść” od jednego punktu należącego do prostej do innego, wystarczy przemieścić się o ku jednostek w prawo i pe jednostek:
- w: możliwe odpowiedzi:dół / górę dla pe mniejsze od zera
- w: możliwe odpowiedzi: dół / górę dla pe większe od zera
Aby “przejść” od jednego punktu należącego do prostej do innego, wystarczy przemieścić się o ku jednostek w prawo i pe jednostek:
- w: możliwe odpowiedzi:dół / górę dla pe mniejsze od zera
- w: możliwe odpowiedzi: dół / górę dla pe większe od zera
Słownik
punkt kratowy
punkt kratowy
punkt o współrzędnych będących liczbami całkowitymi