Podsumowanie analizy Prologosu

Warstwa językowa

Ukształtowanie tekstu głównego wyznacza sposób wypowiadania kwestii – regularne metrum wiersza (w oryginale w dialogach postaci – trymetr jambicznytrymetr jambicznytrymetr jambiczny). Tekst główny dostarcza także informacji na temat miejsca akcji (wypowiedzi Edypa i Kapłana). W Prologosie występuje dialog sytuacyjny i dyskusyjny, rozmowy bohaterów dostarczają informacji na temat:

• sytuacji panującej w Tebach (miasto pustoszy zaraza),

• środków zaradczych, podjętych przez Edypa (wysłanie Kreona do wyroczni),

• wieści, którą Kreon przynosi z Delf (przyczyną zarazy jest zmaza – zbrodnia popełniona na Lajosie).

Dialog dyskusyjny posuwa akcję naprzód – rozmowa Kreona z Edypem jest rozpoczęciem „śledztwa”, czyli poszukiwania zabójcy Lajosa i stanowi ważny moment akcji (jej zawiązanie). Brak didaskaliów określających miejsce akcji i wygląd postaci wynika z obowiązujących konwencji teatralnych.

Postacie

RJFksXmiHHf6g1

Obraz przedstawia scenę rodzajową. Na pierwszym planie obrazu znajduje się Sfinks. Autor przedstawił Sfinksa jako kobietę z łapami i ogonem lwa, oraz rozpostartymi białymi skrzydłami orła. Na głowie Sfinksa jest korona. Sfinks siedzi na łóżku, obok niego są ludzkie zwłoki. Edyp to postać znajdująca się po lewej stronie obrazu. Jest on przepasany zieloną szatą, stoi oparty o laskę, ze spuszczoną głową. Pomiędzy Sfinksem a Edypem jest wysoka kolumna na szczycie której znajduje się puchar. Na drugim planie znajduje się zarys groty, po prawej stronie w tle jest zmierzchające się niebo.

Głównym bohaterem utworu jest Edyp – władca Teb. Informacji na jego temat dostarczają:

• wypowiedzi samego bohatera (autocharakterystyka – cieszy się sławą wśród swych poddanych, martwi się losem poddanych i stara się zrobić wszystko, by uwolnić miasto od zarazy, uczyni wszystko, co rozkażą bogowie),

• wypowiedź Kapłana, przypominającego zasługi Edypa dla Teb (uwolnił miasto od Sfinksa).

Dialogi Edypa z Kapłanem i Kreonem ukazują Edypa jako dobrego władcę, bohatera – pogromcę Sfinksa, człowieka stanowczego, rozsądnego i pobożnego.

Wyznaczniki gatunku

W Prologosie można wyraźnie dostrzec elementy charakterystyczne dla tragedii greckiej jako gatunku: przestrzeganie zasady decorum – głównym bohaterem jest król, bohaterowie mówią językiem podniosłym, a ich wypowiedzi są ukształtowane zgodnie z określonymi wzorcami metrycznymi. Zachowana została tutaj także zasada jedności miejsca – Kreon relacjonuje swoją wizytę w Delfach (nie jest ona ukazana na scenie). Fabuła utworu została zaczerpnięta z mitu o Labdakidach.

Podsumowanie analizy Epejsodionu I

Warstwa językowa

Rozmowa Edypa z Tyrezjaszem została ukształtowana jako dialog dyskusyjny, jednak dialog ten pełni tu wiele funkcji:

• wzbogaca portret psychologiczny Edypa o cechy negatywne (porywczość, pycha, zbytnia pewność siebie, podejrzliwość),

• wprowadza filozoficzne sensy utworu (problem prawdziwego poznania),

• posuwa akcję do przodu.

Postacie

Epejsodion I ukazuje Edypa i Tyrezjasza. Działania Edypa wynikają z pozycji społecznej, jaką zajmuje, i cech jego charakteru (motywacja psychologiczna). Bohater kieruje się rozsądkiem i ocenia sytuację z pozycji władcy, dlatego też interpretuje zachowanie Tyrezjasza jako przejaw spisku, przygotowanego przez Kreona, w którym widzi człowieka pragnącego przejąć władzę w Tebach i wykorzystującego w tym celu przepowiednię. Edyp kilkakrotnie podważa prawdziwość przepowiedni w rozmowie z Tyrezjaszem – cechy charakteru króla wpływają na rozwój zdarzeń (motywacja psychologiczna). Ważną rolę odgrywa motyw ślepoty, wiążący się z problemem prawdziwego poznania – Edyp ufa rozumowi, uznając wieszczą sztukę Tyrezjasza
za kuglarstwo (Tyrezjasz nie był w stanie rozwiązać zagadki Sfinksa ani znaleźć mordercy Lajosa). Fizyczna ślepota Tyrezjasza to symbol wieszczych zdolności i prawdziwej wiedzy, obejmującej przeznaczenie. Chór reprezentuje tebańską starszyznę, jednak posiada cechy jednostkowe, jest traktowany przez postacie dramatu, jako jedna zbiorowa postać. Chór komentuje wydarzenia (starając się załagodzić spór między Edypem i Kreonem) oraz uczestniczy w dialogu,
ale nie pełni funkcji dramatycznej (nie wpływa na rozwój akcji).

Wyznaczniki gatunku

W początkowym fragmencie Epejsodionu I wyraźnie manifestuje się ironia tragiczna – nieświadomy prawdy Edyp rzuca klątwę na mordercę Lajosa, czyli samego siebie, mówiąc przy tym o zamordowanym jako człowieku, którego chciałby traktować jak swojego ojca.

RTyGbdHrkNZRP

Zdjęcie przedstawia dwie postacie: mężczyznę i kobietę. Mężczyzna: ubrany w jasną, długą szatę, w pasie ozdobny szeroki pasek. Na głowie ma koronę. Na szyi ozdobny łańcuch. Kobieta znajduje się po lewej stronie zdjęcia. Ubrana jest ona w długą suknię oraz pelerynę. Głowa kobiety zwrócona jest w lewo - w stronę mężczyzny. Prawa ręka kobiety jest zgięta w łokciu. Za kobietą stoi fotel w kształcie litery x, bez oparcia z tyłu.

Podsumowanie analizy Epejsodionu II

Postacie

W Epejsodionie II ważną rolę odgrywa Jokasta. Podobnie jak Edyp, jest postacią pogłębioną psychologicznie. Jej działaniami kierują:

• przekonanie o omylności wyroczni (jest przekonana, że wróżba dotycząca Lajosa nie spełniła się – nie zginął on z ręki syna, lecz według wersji sługi, który zdołał uciec został zabity przez rozbójników),

• miłość do Edypa (łączą ich bliskie związki uczuciowe i wzajemne zaufanie).

Wyznaczniki gatunku

Ironia tragiczna przejawia się w Epejsodionie II w dwóch postaciach:

• jako dwuznaczna wypowiedź postaci, nieświadomej jej ukrytego sensu,
  który jest znany czytelnikowi (widzowi) lub ujawni się w toku wydarzeń,

• jako zasada rządząca kompozycją akcji – kolejne zdarzenia, które mają uspokoić Edypa i przekonać go, że przypuszczenia dotyczące jego winy są błędne, wywołują u niego niepokój, prowokując do wyjaśnienia prawdy.

R13iKJ1H8x2Qj

Zdjęcie przedstawia dwójkę aktorów: kobietę i mężczyznę. Aktorka Martha Lipton to kobieta w średnim wieku, o dłuższych, ciemnych i kręconych włosach. Na jej głowie znajduje się ozdobna korona. W uszach są duże, wiszące kolczyki. Ubrana w teatralny kostium, z naszytymi od góry metalowymi ozdobami. Na lewej dłoni ma ozdobną bransoletkę i dwa ozdobne pierścienie. Na prawej dłoni ma również dwa ozdobne pierścienie i bransoletkę. Kobieta obejmuje mężczyznę za szyję. Franklin Lusk to mężczyzna w średnim wieku, o ciemnych krótkich włosach i ciemnych oczach. Na jego głowie znajduje się korona. Ubrany w teatralny kostium, ozdobny na górze. Na lewej dłoni mężczyzny na serdecznym palcu znajduje się obrączka. Mężczyzna ma otwarte usta, wytrzeszczone oczy i uniesione brwi.

Słownik