Przeczytaj

bg‑azure

Tlenki

R1dTCPc36LDVo

tlenki kwasowe

zbudowane są z atomu tlenu i atomu innego niemetalu lub atomów metali bloku $d$ , które znajdują się na najwyższych stopniach utlenienia;
reagują z zasadami;
nie reagują z kwasami;
przykłady: tlenek węgla( $IV$ ) ${CO}_{2}$ , tlenek siarki( $IV$ ) ${SO}_{2}$ , tlenek siarki( $VI$ ) ${SO}_{3}$ , tlenek azotu( $V$ ) $N_{2} O_{5}$ , tlenek fosforu( $V$ ) $P_{4} O_{10}$ .

zbudowane są z atomu tlenu i atomu metalu $I$ , $II$ grupy lub atomów niektórych metali przejściowych;
ogólny wzór tlenków metali $I$ grupy to $X_{2} O$ , natomiast metale $II$ grupy tworzą tlenki o wzorze ogólnym $XO$ ; wzór tlenków metali przejściowych zależy od stopnia utlenienia atomu metalu;
reagują z kwasami;
nie reagują z zasadami;
przykłady: tlenek sodu ${Na}_{2} O$ , tlenek potasu $K_{2} O$ , tlenek magnezu $MgO$ , tlenek wapnia $CaO$ , tlenek manganu( $II$ ) $MnO$ , tlenek chromu( $II$ ) $CrO$ .

zbudowane są z atomu tlenu i atomu metalu;
charakter amfoteryczny mają tlenki, które znajdują się w układzie okresowym na przekątnej od berylu do polonu (na granicy między metalami a niemetalami);
reagują zarówno z kwasami, jak i wodnymi roztworami wodorotlenków;
przykłady: tlenek glinu ${Al}_{2} O_{3}$ oraz tlenek cynku $ZnO$ .

tlenki kwasowe

zbudowane są z atomu tlenu i atomu innego niemetalu lub atomów metali bloku $d$ , które znajdują się na najwyższych stopniach utlenienia;
reagują z zasadami;
nie reagują z kwasami;
przykłady: tlenek węgla(IV) ${CO}_{2}$ , tlenek siarki(IV) ${SO}_{2}$ , tlenek siarki(VI) ${SO}_{3}$ , tlenek azotu(V) $N_{2} O_{5}$ , tlenek fosforu(V) $P_{4} O_{10}$ .

tlenki zasadowe

zbudowane są z atomu tlenu i atomu metalu I, II grupy lub atomów niektórych metali przejściowych;
ogólny wzór tlenków metali I grupy to $X_{2} O$ , natomiast metale II grupy tworzą tlenki o wzorze ogólnym $XO$ ; wzór tlenków metali przejściowych zależy od stopnia utlenienia atomu metalu;
reagują z kwasami;
nie reagują z zasadami;
przykłady: tlenek sodu ${Na}_{2} O$ , tlenek potasu $K_{2} O$ , tlenek magnezu $MgO$ , tlenek wapnia $CaO$ , tlenek manganu(II) $MnO$ , tlenek chromu(II) $CrO$ .

tlenki amfoteryczne

zbudowane są z atomu tlenu i atomu metalu;
charakter amfoteryczny mają tlenki, które znajdują się w układzie okresowym na przekątnej od berylu do polonu (na granicy między metalami a niemetalami);
reagują zarówno z kwasami, jak i wodnymi roztworami wodorotlenków;
przykłady: tlenek glinu ${Al}_{2} O_{3}$ oraz tlenek cynku $ZnO$ .

bg‑azure

Otrzymywanie soli w wyniku reakcji pomiędzy tlenkami

W wyniku reakcji tlenku zasadowego lub amfoterycznegoamfoterycznośćamfoterycznego z tlenkiem kwasowym otrzymuje się sól kwasu tlenowego.

tlenek zasadowy lub tlenek amfoteryczny + tlenek kwasowy \to sól kwasu tlenowego

bg‑azure

Reakcja tlenku metalu z tlenkiem niemetalu

W celu sprawdzenia, w jaki sposób przebiega reakcja pomiędzy tlenkami, zaprojektowano poniższe doświadczenia.

Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym doświadczeniem, uzupełnij brakujące pola w dzienniku laboratoryjnym.

Doświadczenie $1$

RwpLbkTaaVrk9

Problem badawczy:

Hipoteza:
Tlenek sodu będzie reagował z tlenkiem siarki(VI), tworząc sól.

Sprzęt i odczynniki laboratoryjne:
– probówka z ciekłym

{SO}_{3}

;
– tlenek sodu;
– łyżeczka, palnik.

Instrukcja wykonania doświadczenia:
1. Za pomocą łyżeczki, umieść tlenek sodu w probówce z tlenkiem siarki(VI).
2. Probówkę z tlenkami ogrzewaj.
3. Obserwuj zachodzące zmiany.

Wnioski:

Schemat doświadczenia:

R7SCo4ZlQsrev

Schemat otrzymywania siarczanu(sześć) sodu. Ilustracja przedstawia probówkę szklaną w której znajduje się stały N a indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego, O i ciekły S O indeks dolny, trzy, koniec indeksu dolnego. Probówka znajduje się nad płomieniem palnika gazowego. Obok znajduje się strzałka w prawo, po prawej stronie jest probówka, w której znajduje się osad opisany N a indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego, S O indeks dolny, cztery, koniec indeksu dolnego. — Schemat reakcji otrzymywania siarczanu( $VI$ ) sodu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obserwacje:

Po dodaniu ciała stałego do cieczy, obserwujemy powstanie jednolitej białej masy, która po ostygnięciu staje się białym proszkiem.

Równania reakcji:

tlenek sodu + tlenek siarki (VI) \to siarczan (VI) sodu

Zapis cząsteczkowy równania reakcji:

{Na}_{2} O + {SO}_{3} \to {Na}_{2} {SO}_{4}

Problem badawczy:

Czy tlenek sodu będzie reagował z tlenkiem siarki( $VI$ ) tworząc sól?

Wnioski:

1. Po ogrzaniu w wysokiej temperaturze, tlenek sodu reaguje z tlenkiem siarki( $VI$ ). Powstaje sól – siarczan( $VI$ ) sodu.

2. Doświadczenie wykazało, że tlenek zasadowy reaguje z tlenkiem kwasowym. W wyniku tej reakcji powstaje sól kwasu tlenowego.

Słownik

amfoteryczność

zdolność związku chemicznego do reakcji zarówno z kwasami, jak i z zasadami

Bibliografia

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa $2010$ .

Jelińska–Kazimierczuk M., Megiel E., Teraz matura. Chemia. Vademecum, Warszawa $2018$ .

Litwin M., Styska–Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia $1$ . Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa $2012$ .

Wprowadzenie

Film samouczek

Tlenki

Otrzymywanie soli w wyniku reakcji pomiędzy tlenkami

Reakcja tlenku metalu z tlenkiem niemetalu

Słownik

Bibliografia