Przeczytaj
Różnice między ruchami wzrostowymi a turgorowymi
Ruchy organów roślinRuchy organów roślin niezależne od kierunku działania bodźca noszą nazwę nastiinastii. Ruchy te następują często w efekcie zmiany natężenia bodźca (np. temperatury, światła).
Zachodzą one w organach o budowie grzbietobrzusznej i są wywołane niejednakowym wzrostem lub zmianami turgoruturgoru w komórkach górnej i dolnej części organu. Istnieją więc dwa rodzaje reakcji nastycznych: ruchy wzrostowe i ruchy turgorowe.
W każdym przypadku reakcja nastyczna nie zależy od kierunku działania bodźca, lecz uwarunkowana jest pewnymi cechami morfologicznymi i fizjologicznymi reagującego organu.
Rola aparatów szparkowych w ruchach turgorowych
Najbardziej poznanymi nastycznymi ruchami turgorowymi są ruchy komórek szparkowychszparkowych.
Otwieranie się szparek – wzrost ciśnienia turgorowego
Otwieranie się szparek na świetle jest spowodowane wzrostem ciśnienia turgorowego w komórkach szparkowych, do których wnika woda, a więc jest przykładem ruchu turgorowego.
Etapy otwierania się szparek pod wpływem światła niebieskiego
Zamykanie się szparek – spadek ciśnienia turgorowego
Zamykanie się szparek jest wywoływane zmniejszeniem turgoru w komórkach szparkowych spowodowanym utratą wody do atmosfery (zamykanie hydropasywne) lub reakcjami metabolicznymi (zamykanie hydroaktywne), indukowanymi przez odwodnienie całego liścia i/lub zwiększoną podaż kwasu abscysynowego (ABA)kwasu abscysynowego (ABA).
Rodzaje nastii
Nastie, podobnie jak tropizmy, określa się według wyzwalających je bodźców.
Sejsmonastie to ruchy organów wywołane działaniem bodźców mechanicznych (np. wstrząs, dotyk). Ruchy sejsmonastyczne są spowodowane nagłą zmianą turgoru komórek motorycznych i w konsekwensji zmianami ich objętości.
Do najbardziej znanych gatunków wykazujących ruchy sejsmonastyczne liścia należą: mimoza wstydliwa (Mimosa pudica), strączyniec (Cassia fasciculata), Neptunia plena, Biophytum sensitivum.
Ruchy sejsmonastyczne u tych roślin charakteryzują się tym, że w wyniku przejścia fali potencjału czynnościowego (wytworzonego wskutek zadziałania bodźca mechanicznego) zmianie ulega przepuszczalność błon komórkowych (m.in. dla jonów KIndeks górny ++ i ClIndeks górny --) komórek motorycznych w poduszeczkach liściowych. Ułatwione przemieszczanie jonów prowadzi do wytworzenia gradientu potencjału wody. Woda przemieszcza się z miejsc o potencjale wyższym do miejsc o potencjale niższym. Dzięki zmianie turgoru komórek, ogonki liściowe pierwszego rzędu opuszczają się w dół, zaś ogonki liściowe drugiego rzędu, normalnie szeroko rozstawione, zbliżają się do siebie, co powoduje, że siedzące na nich listki liści pierzastych składają się parami do góry.
Reakcja mimozy (Mimosa pudica) zaczyna się po upływie ułamka sekundy od zadziałania bodźca, cały liść reaguje w ciągu kilku sekund. Po zakończeniu reakcji następuje powrót liścia do położenia wyjściowego, trwający 15–30 minut. Przyczyną ruchu organu są zmiany turgoru komórek motorycznych.
To reakcje liści (czasem pręcików) wywołane działaniem czynników endogennych, które regulowane są dobowymi zmianami warunków oświetlenia, temperatury i wilgotności, np. liście robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia) składają się wieczorem, a podnoszą w godzinach porannych. Nyktinastie zaliczane są turgorowych do ruchów autonomicznnychruchów autonomicznnych.
Słownik
struktura występująca w skórce organów pędowych roślin, złożona ze specjalnych komórek szparkowych (niekiedy też dodatkowych komórek przyszparkowych), między którymi znajduje się przestwór międzykomórkowy, zwany szparką. Pod wpływem zmian turgoru, dzięki nierównomiernym zgrubieniom ścian, komórki szparkowe mogą zmieniać kształt. Powoduje to otwieranie lub zamykanie się szparek, stanowiące ważny mechanizm regulacji wymiany gazowej (zwłaszcza transpiracji) między rośliną i otoczeniem
hormon roślinny (fitohormon) hamujący wzrost i kiełkowanie, pobudzający opadanie owoców i liści, przyspieszający starzenie się tkanek, a także uczestniczący w regulacji spoczynku i morfogenezy oraz reakcji roślin na odwodnienie
(gr. nastós – mocno dociśnięty) ruchy organów roślin (niezależne od kierunków działania bodźca, często następujące w efekcie zmiany jego natężenia) oraz niektórych zwierząt
zgrubienie ogonka liściowego lub osadki liścia złożonego u jego nasady lub u nasady blaszki liścia lub listka; może się wyginać na skutek zmiany turgoru, zmieniając położenie liścia lub listka
zmiany położenia całego organizmu roślinnego lub jego części; wyróżnia się ruchy zachodzące pod wpływem bodźca wewnętrznego lub środowiskowego, a także ruchy częściowo bądź całkowicie niezależne od bodźca (ruchy autonomiczne)
ruchy o mechanizmie zarówno wzrostowym, jak i turgorowym, mniej lub bardziej niezależne od zmian środowiskowych w cyklu dobowym
( trópos – zwrot, obrót) ruchy wzrostowe organów roślin wywołane przez zewnętrzne bodźce i zależne od kierunku działania bodźców. Tropizmy mogą być dodatnie (w kierunku do źródła bodźca) lub ujemne (w kierunku przeciwnym). W zależności od rodzaju bodźca wyróżnia się fototropizm, grawitropizm, chemotropizm oraz tigmotropizm
stan wysycenia komórek i tkanek roślinnych wodą, umożliwiający utrzymanie kształtu i określonej pozycji przez roślinę lub niektóre jej organy, niemające dobrze wykształconej podtrzymującej tkanki mechanicznej