Wędrówki zwierząt (inaczej migracje) to czynne przemieszczanie się zwierząt na różne odległości. Zjawisko to występuje u wszystkich kręgowców i u niektórych bezkręgowców, szczególnie owadów. Wędrówki te dzieli się na regularne (cykliczne) i nieregularne. Te pierwsze związane są z cyklami życiowymi (np. rozmnażania) lub powtarzalnymi zmianami w środowisku (np. pory dnia, roku). Wędrówki nieregularne wynikają najczęściej z klęsk żywiołowych lub zbyt dużego zagęszczenia populacji. Regularne wędrówki są instynktowe, a więc zakodowane genetycznie. Ich przyczyny są niejasne. Orientacja przestrzenna zwierząt w czasie wędrówek również nie została ostatecznie wyjaśniona.

Ryby mogą przemieszczać się aktywnie, dzięki pracy mięśni (co wiąże się z wydatkowaniem energii), lub biernie, poddając się ruchom wody. Aktywnie wędrują ryby w postaci dorosłej (zazwyczaj większe gatunki), poruszając się z prądem wody lub pod prąd. Biernie przenoszone są ikra, larwy oraz narybek.

Do przyczyn wędrówek ryb należą rozród, poszukiwanie żerowisk czy zmiany klimatyczne. Ryby, które podczas tych migracji z wód morskich przemieszczają się do wód śródlądowych lub odwrotnie, nazywamy rybami dwuśrodowiskowymi lub diadromicznymi.

Gatunki ryb, które większość życia spędzają w głębinach morskich, a na tarłotarłotarło udają się do rzek, określamy mianem anadromicznychanadromiczny gatunekanadromicznych. Z kolei gatunki katadromicznekatadromiczny gatunekkatadromiczne to takie, których przedstawiciele żyją głównie w środowisku słodkowodnym, lecz tarło odbywają w morzu.

Większość gatunków odbywa tylko jedną wędrówkę w ciągu życia (przykładem jest łosoś pacyficzny (Oncorhynchus)). Nieliczne, jak jesiotr zachodni (Acipenser sturio), robią to wielokrotnie.

Ryby bytujące i odbywające wędrówki w obrębie jednego środowiska klasyfikuje się jako ryby jednośrodowiskowe, a wśród nich wyróżnia się ryby morskie (oceanodromiczne) oraz ryby słodkowodne (potamodromiczne). Do ryb jednośrodowiskowych morskich zaliczane są masowo wędrujące śledziowate (Clupeidae), płastugowate (Pleuronectidae) i makrelowate (Scombridae), a przykładem ryb jednośrodowiskowych słodkowodnych są karpiowate (Cyprinidae).

To ryby żyjące w morzu, a rozmnażające się w wodach śródlądowych, zwykle w rzekach, i stąd często zaliczane są do fauny słodkowodnej. Należą do nich w większości ryby łososiowate (Salmonidae) i jesiotrowate (Acipenseridae).

Łososie pacyficzne właściwe (Oncorhynchus) to ryby odbywające tarło jesienią. Występują wzdłuż wybrzeży północnej części Oceanu Spokojnego, od Japonii do Kalifornii, i w przyległych częściach Oceanu Arktycznego. Zawsze wracają na tarło do tej samej rzeki, w której się wylęgły. U wszystkich gatunków łososi pacyficznych właściwych zmiany w organizmie spowodowane przemieszczaniem się do rzek są nieodwracalne – ryby giną po pierwszym tarle.

RefVbyGSQWRWv

Ryba ma ubarwienie zielonkawe w okolicach głowy, reszta ciała ma kolor czerwonawy. Na grzbiecie ryba ma niewielki garb, to samiec. Szczęki ryby są wygięte i przypominają szczypce.

RTt8q3VvRJim41

Ryba ma niewielki rozmiar i ubarwienie wzorzyste. Wzdłuż lini bocznej na przemian widoczne są ciemne plamki i czerwone kropki. Na zdjęciu widocznych jest kilka ryb. To młode osobniki.

Łosoś atlantycki (Salmo salar) zamieszkuje zlewiska północnej części Oceanu Atlantyckiego; w Polsce występuje w Morzu Bałtyckim oraz w dorzeczach Wisły i Odry. Na tarło ryby te płyną z morza do rzek. Narybek w stadium „parrparrparr” przebywa do 3 lat w rzekach, a w stadium „smoltsmoltsmolt” wraca do morza. Po 1–3 latach dorosłe osobniki, jako tarlaki „grilse”, powracają do tej samej rzeki, w której się wylęgły. Po tarle większość łososi ginie; tylko nieliczne, zwane „kelt”, wracają do morza i mogą drugi, a nawet trzeci raz wpłynąć do rzek.

R643I0c9BMJ8c1

Ryba ma duży rozmiar i szarozielone ubarwienie. Wzdłuż lini bocznej, brzucha i grzbietu widoczne są kolce. Pysk ryby jest szpiczasty i wydłużony. Z boku pyska wystają wąsiki. Tylna płetwa jest duża i ostro wygięta w górę.

Jesiotr zachodni (Acipenser sturio) zamieszkuje wody północnej strefy umiarkowanej, a na tarło wędruje do rzek, niekiedy daleko od ujścia. W Polsce wpływa do Wisły. Jest gatunkiem późno osiągającym dojrzałość (samce w wieku ok. 7‑9 lat, a samice ok. 8‑14 lat) oraz wielokrotnie odbywa tarło.

Ryby katadromiczne to ryby odbywające wędrówki z wód śródlądowych do mórz w celu złożenia ikry (niektóre gatunki przemierzają w tym celu wiele tysięcy kilometerów). Należy do nich np. węgorz europejski.

R1ah3M5lKT4tT1

Ryba ma podłużny, wężowaty kształt. Łuski są bardzo drobne, ma się wrażenie, że węgorz ma gładką skórę. Otwór gębowy końcowy, silnie uzębiony sięgający tylnej krawędzi dużego oka. Węgorz nie ma płetw brzusznych. Ubarwienie ryby jest ciemnoszarozielone.

Węgorz europejski (Anguilla anguilla) zamieszkuje stojące i wolno płynące, zarośnięte wody słodkie, a tarło odbywa w morzu. Samce dojrzewają po 5–7 latach życia w wodzie słodkiej. Samice po 7–9 latach wędrują do Morza Sargassowego – obszaru Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Ameryki Północnej – na tarło na głębokości ok. 1000 m. Wylęgłe larwy (leptocefaleleptocefalleptocefale) są pelagicznepelagial pelagiczne: przez ok. 3 lata są biernie unoszone przez Prąd Zatokowy w kierunku wybrzeży europejskich – w tym czasie przekształcają się stopniowo w tzw. węgorzyki szkliste. Następnie zyskują ubarwienie i gdy osiągną długość 6–20 cm, samice przedostają się do rzek, samce zaś pozostają w wodach przyujściowych. Tarło u węgorzy odbywa się tylko raz w ciągu całego życia.

Słownik