Przeczytaj
Główną funkcją mięśni poprzecznie prążkowanych, zwanych też szkieletowymi, jest poruszanie ciałem. Dzięki tym mięśniom możemy chodzić, wykonywać skomplikowane ruchy, one również warunkują m. in. mimikę naszej twarzy czy przełykanie pokarmów. W ciele człowieka występuje szacunkowo od 400 do 500 mięśni poprzecznie prążkowanych!
Działanie antagonistyczne mięśni
Wiele mięśni działa antagonistycznie wobec siebie. Oznacza to, że odpowiadają za przeciwstawne względem siebie ruchy ciała. Takie mięśnie zaliczamy odpowiednio do grupy zginaczy (przywodzicieli) lub prostowników (odwodzicieli). Przykładem przeciwstawnego działania mięśni są mięsień dwugłowy ramienia (biceps) i mięsień trójgłowy ramienia (triceps). Pierwszy, kurcząc się, powoduje zginanie ręki, natomiast skurcz tricepsu sprawia, że możemy wyprostować kończynę. Inny przykład to mięśnie proste brzucha, warunkujące zginanie tułowia, oraz prostowniki grzbietu, powodujące jego wyprostowanie. Dzięki współpracy obu tych grup mięśni możliwe jest wykonywanie przeciwstawnych ruchów ciała.
Więcej informacji na temat budowy i funkcjonowania mięśni człowieka znajdziesz w e‑materiałach pt. Mięśnie szkieletowe człowieka i ich lokalizacjaMięśnie szkieletowe człowieka i ich lokalizacja oraz Biomechanika mięśni i stawówBiomechanika mięśni i stawów.
Wpływ treningu na tkankę mięśniową
Mięsień poprzecznie prążkowany składa się z dwóch rodzajów włókien, wyróżnianych na podstawie budowy i szybkości ich skurczu. Są to włókna szybkokurczliwe i wolnokurczliwe. Ich wzajemny stosunek ilościowy jest specyficzny dla danej osoby i często wpływa na jej predyspozycje sportowe. Włókna szybkokurczliwe (zwane też białymi, ponieważ zawierają mniej mioglobinymioglobiny, niż drugi typ włókien) kurczą się szybko i silnie, natomiast stosunkowo szybko się męczą. Są wykorzystywane w szczególności w trakcie krótkotrwałych wysiłków, o dużej intensywności. Osoby mające większą liczbę tych włókien będą dobre np. w sprincie, rzucie młotem, skokach w dal i innych sportach szybkościowo‑siłowych. Z kolei włókna wolnokurczliwe (czerwone, zawierające dużo mioglobiny) kurczą się znacznie wolniej, ale są bardzo wytrzymałe i wolniej się męczą. Dlatego dominują u osób, które mają predyspozycje do sportów, wymagających długotrwałego wysiłku, np. maraton, wioślarstwo, kolarstwo czy triathlon. Trenując tylko jeden rodzaj sportu, wykonując tę samą aktywność fizyczną, wpływamy na rozwój tylko jednego rodzaju włókien, dodatkowo często tylko w określonej partii mięśni. Dlatego dla prawidłowego rozwoju i utrzymania dobrej sprawności fizycznej, konieczne jest różnicowanie aktywności fizycznych, które będą oddziaływały na pracę różnych partii mięśni i stymulowały przerost obu rodzajów włókien.
Regularna aktywność fizyczna sprzyja również wzrostowi liczby mitochondriów we włóknach mięśniowych, a tym samym powoduje zwiększenie intensywności produkcji enzymów, uczestniczących w oddychaniu tlenowymoddychaniu tlenowym. Zwiększa to przyswajalność tlenu i intensyfikuje wzrost masy mięśniowej.
Zakwasy
Po bardzo intensywnym treningu mogą pojawić się tzw. zakwasy, czyli uczucie bólu mięśni. Jeszcze do niedawna uważano, że jest to związane z produkcją i odkładaniem się w tkance mięśniowej kwasu mlekowego. Obecnie wiadomo, że intensywny wysiłek może prowadzić do mikrouszkodzeń sarkomerów (jednostek kurczliwych mięśni), nieprzystosowanych do tak wytężonej pracy. Uszkodzenia te polegają na przerywaniu błon otaczających włókna mięśniowe, w wyniku zerwania połączeń między włóknami aktyny i miozyny. Powoduje to miejscowy stan zapalny, odczuwany w postaci bólu. Procesy regeneracji mięśni powodują zanikanie tego nieprzyjemnego uczucia.
Więcej na ten temat przeczytasz w materiale pt. Zmęczenie mięśnia i dług tlenowyZmęczenie mięśnia i dług tlenowy.
Wpływ diety na tkankę mięśniową
Tkanka mięśniowa, tak jak wszystkie pozostałe tkanki organizmu, wymaga stałych dostaw składników odżywczych, by prawidłowo się rozwijać i pracować. Jednak ze względu na pełnione funkcje i dużą intensywność pracy zapotrzebowanie na te składniki jest dużo wyższe, niż w przypadku wielu innych tkanek, np. chrzęstnej czy tłuszczowej. Głównymi składnikami, budującymi tkankę mięśniową są białka – aktyna i miozyna – zaliczane do białek prostych.
Słownik
choroba, spowodowana niedoborem witamin
proces rozkładu glikogenu do glukozy (w wątrobie i nerkach) oraz do glukozo‑6-fosforanu (w mięśniach szkieletowych); odpowiedź organizmu na szybkie zapotrzebowanie na energię
białko, należące do hemoprotein; zbudowane z pojedynczego łańcucha peptydowego i hemu, biorące udział w magazynowaniu tlenu w mięśniach poprzecznie prążkowanych
utlenianie biologiczne; zachodzące w komórkach procesy rozkładu różnych substancji organicznych, dostarczające organizmowi niezbędnej energii