Przeczytaj
Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
-
Art. 4.1 Każda osoba należąca do mniejszości ma prawo do swobodnej decyzji o traktowaniu jej jako osoby należącej bądź też nienależącej do danej mniejszości i nie może pociągać to za sobą jakichkolwiek niekorzystnych skutków.
-
Art. 5 Zabroniona jest przymusowa (wbrew woli) asymilacja oraz stosowanie środków (np. przesiedleń) mających na celu zmianę proporcji narodowościowych lub etnicznych na danym obszarze.
-
Art. 6 Organy państwa stoją na straży pełnego włączenia osób należących do mniejszości na równych prawach w życie ekonomiczne, społeczne, polityczne i kulturalnego w naszym kraju.
-
Art. 6.1 Zabrania się dyskryminacji wynikającej z faktu bycia członkiem mniejszości.
-
Art. 7 Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do pisowni swoich imion i nazwisk (w tym w dokumentach tożsamości, aktach stanu cywilnego) zgodnie z zasadami własnego języka.
-
Art. 8 Osoby należące do mniejszości mają prawo do swobodnego posługiwania się językiem mniejszości prywatnie i publicznie, publikacji informacji w języku mniejszości oraz nauki języka mniejszości lub w języku mniejszości.
-
Art. 9.1 W gminach, w których liczba mieszkańców gminy należących do danej mniejszości jest nie mniejsza niż 20% ogólnej liczby mieszkańców, przed organami gminy, obok języka urzędowego może być używany, jako język pomocniczy, język mniejszości.
-
Art. 18 Przyznawane są dotacje na działalność instytucji kulturalnych i oświatowych.
-
Art. 23 i 24 Powołana została Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych jako organ opiniodawczo‑doradczy Prezesa Rady Ministrów, w której zasiadają przedstawiciele mniejszości.
Kodeks wyborczy
W podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których listy otrzymały co najmniej 5% (lub 8% dla koalicji) ważnie oddanych głosów w skali kraju. Zgodnie z art. 197 Konstytucji RP, komitety wyborcze utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowychmniejszości narodowych mogą jednak korzystać ze zwolnienia z tego warunku, jeżeli złożą w Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie w tej sprawie najpóźniej w piątym dniu przed dniem wyborów.
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Jedną ze sfer zadań publicznych, na które można uzyskać dofinansowanie, np. od urzędu miasta, urzędu marszałkowskiego lub różnego rodzaju ministerstw, jest działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznychetnicznych oraz języka regionalnego i działalność na rzecz integracjiintegracji cudzoziemców. Na tej podstawie stowarzyszenia i fundacje organizują w różnych miastach w Polsce rozmaite przedsięwzięcia lub wydarzenia kulturalne, np. dni kultury ukraińskiej, łemkowskiej itd.
Ustawa o systemie oświaty
Zgodnie z art. 13 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Szkoła i placówka publiczna umożliwia uczniom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej,tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury
. Jest ona prowadzona na wniosek rodziców w osobnych grupach lub szkołach. Minister Edukacji podejmuje działania w celu zapewnienia możliwości kształcenia nauczycieli (art. 13 pkt 6). Podręczniki dla uczniów mniejszości mogą być dofinansowywane z budżetu państwa (art. 68 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych).
W okresie międzywojennym w Polsce działało wiele szkół powszechnych przeznaczonych wyłącznie dla mniejszości żydowskiej, zwanych potocznie szabasówkami. Obecnie szkoły żydowskie, w których prowadzona jest nauka kultury żydowskiej, znajdują się m.in. we Wrocławiu, choć większość uczęszczających do nich uczniów nie jest pochodzenia żydowskiego.
Kodeks pracy
Jakakolwiek dyskryminacja, bezpośrednia lub pośrednia, związana z zatrudnieniem osób należących do mniejszości, jest niedopuszczalna. Jest to uregulowane w Kodeksie pracy, w rozdziale IIa o równym traktowaniu w zatrudnieniu.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracyArt. 183 a
Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 13.05.2020 r.].
Ustawa o radiofonii i telewizji
Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizjiArt. 21
Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych mają prawo dostępu do publicznego radia i telewizji. Do zadań publicznej radiofonii i telewizji wynikających z realizacji misji (…) należy w szczególności: uwzględnianie potrzeb mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, w tym emitowanie programów informacyjnych w językach mniejszości narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym.
Źródło: Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 13.05.2020 r.].
Telewizja Białystok prowadzi programy skierowane aż do sześciu mniejszości narodowych i etnicznych: Białorusinów, Rosjan, Litwinów, Ukraińców oraz Tatarów i Romów.
Jakie programy skierowane do mniejszości etnicznych prezentowane są w twojej telewizji regionalnej?
Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karnyArt. 256
Kto publicznie (…) nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot zawierający taką treść. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego (…), jeżeli dopuścił się tego czynu w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej lub naukowej. (…)
Art. 257
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 13.05.2020 r.].
Słownik
przystosowanie się do życia w obcej grupie przez przyjęcie jej kultury i przyswojenie cech właściwych jej członkom
działania na rzecz poprawy ważnych aspektów życia społecznego osób należących do mniejszości, w szczególności warunków bytowych oraz dostępu do systemu oświaty, rynku pracy, systemu zabezpieczenia społecznego, a także opieki zdrowotnej
grupa ludności danego państwa różniąca się od większości obywateli swoją przynależnością narodową, językową, wyznaniową lub rasową
mniejszość mieszkająca na terenie Polski, składająca się z polskich obywateli, identyfikująca się z jakimś innym państwem i jego kulturą
mniejszość mieszkająca na terenie Polski, składająca się z polskich obywateli, nieidentyfikująca się z jakimś innym państwem i jego kulturą
zbiór przekonań, postaw i emocji, który zostaje ukształtowany w związku z poczuciem więzi z narodem, opartej na wspólnocie pochodzenia i wspólnocie ziemi