Przeczytaj
(z łac. conservare — dążyć do zachowania, obrony, ocalenia) jeden z najważniejszych nurtów nowożytnej filozofii politycznej; powstał w XVIII w. i dojrzewał na tle wydarzeń związanych z rewolucją francuską; główne założenia tego nurtu są kształtowane i rozwijane od XIX wieku aż do czasów współczesnych, terminem konserwatyzm określa się rodzaj postawy przyjmowanej wobec rzeczywistości społeczno‑politycznej. Postawa konserwatywna charakteryzuje się umacnianiem tradycyjnych wartości takich jak: rodzina, autorytety, naród, państwo czy religia. Cechuje ją przekonanie o ewolucyjnym charakterze zmian społecznych. Postawa ta jest odbiciem założeń nurtu filozoficznego w praktyce; konserwatyzm jako filozofia polityczna jest odpowiedzią na zmiany społeczne, zwłaszcza te wyrastające ze spojrzenia na człowieka jako na indywidualną jednostkę, której przynależy wolność i samodzielność
Historyczne źródła konserwatyzmu
Główne założenia i cechy
Nurt konserwatywny jest bardzo niejednorodny wewnętrznie, gdyż z biegiem czasu podlegał głębokiemu zróżnicowaniu. Jednak dla myśli konserwatywnej charakterystyczne są następujące założenia i postawy:
1. Rzeczywistość jest autonomiczna – człowiek zastał konkretne realia i tylko w ograniczony sposób może je współtworzyć.
2. Człowiek charakteryzuje się niedoskonałością, a idea osiągnięcia doskonałości jest z góry skazana na niepowodzenie.
3. Człowiek nie jest indywidualną jednostką, lecz częścią większej całości.
4. Przywiązanie do religii i tradycji jest podstawą ładu społecznego.
5. Społeczeństwo jest organiczną całością, wyrosłą na przeszłych pokoleniach i dającą początek przyszłym.
6. Trwanie jest wartością samą w sobie, a jeśli może zajść zmiana, to raczej ewolucyjna niż rewolucyjna.
7. Wartości są absolutne, nie podlegają relatywizacji.
8. Zobowiązani mają pierwszeństwo przed uprawnieniami.
Wybierz cztery z prezentowanych założeń myśli konserwatywnej i zanotuj przykłady ich przejawów w codziennym życiu.
Przedstawiciele
Czym się różni konserwatyzm status quostatus quo od konserwatyzmu ewolucyjnego?
Jakie elementy są charakterystyczne dla konserwatyzmu? Uzupełnij mapę myśli.
Słownik
(łac. absolutus – bezwzględny, całkowity, totalny) stanowisko w filozofii i etyce głoszące, iż istnieje jeden, powszechnie obowiązujący system oraz hierarchia wartości; przeciwieństwo relatywizmurelatywizmu
(łac. decisio – postanowienie, rozstrzygnięcie) nurt myśli konserwatywnej, opierający się na koncepcji władcy autorytarnego (suwerena), który wprowadza ład konserwatywny (porządek prawny i faktyczny), ponieważ posiada moc sprawczą. Decyzja suwerena, wynikająca z jego woli, ma zatem w tej koncepcji moc ustanawiania ładu politycznego (rozstrzygania wszelkich sporów, wydobycia państwa z chaosu)
(łac. relatio – zdanie sprawy) stanowisko w filozofii i etyce mówiące, iż wartości obowiązują w danym układzie odniesienia, nie istnieją zdania niosące absolutną treść, których ocena byłaby identyczna i niezależna od jej kontekstu
(łac. istniejący obecnie stan rzeczy) wyrażenie oznaczające zastany, niezmieniony stan rzeczy, np: obecny ład
(łac. transcendere – przekraczać) istnienie na zewnątrz, poza granicami czegoś, filozoficzny termin mający wiele różnych, spokrewnionych znaczeń, np: ,,istnienie przedmiotu poznania poza umysłem poznającym, bądź bytu absolutnego poza rzeczywistością poznającego''