Chów zwierzątchów zwierzątChów zwierząt gospodarskich jest drugim, obok uprawy roślin, kierunkiem produkcji rolniczej. Jego rozwój uwarunkowany jest jednak możliwością pozyskania paszy dla zwierząt, dlatego w większości rozwija się w obszarach, gdzie występują jej nadwyżki lub naturalne formacje roślinne dostarczające pożywienia (np. trawiasta roślinność stepów, sawanny). Produkcja zwierzęca wymaga dużych nakładów na przygotowanie zabudowań inwentarskich, rozmnożenie zwierząt i dbanie o ich dobrą kondycję, dlatego na większą skalę rozwija się w krajach o wyższym poziomie rozwoju gospodarczego. Największe znaczenie na świecie ma chów bydłabydłobydła, trzody chlewnejtrzoda chlewnatrzody chlewnej, owiec, kóz, drobiu, koni, wielbłądów oraz osłów. Zaspokaja różne potrzeby ludności – dostarcza mięsa, mleka, jaj, włókien, skór i futer. Zwierzęta służą także do celów rekreacyjnych lub jako siła pociągowa. Dostarczają cennego nawozu naturalnego wykorzystywanego do użyźniania pól uprawnych. Chów zwierząt może być prowadzony w sposób intensywny lub ekstensywny.

Polecenie 1

Wymień różnice między intensywnym i ekstensywnym typem chowu zwierząt.

R18ZMpGGRRF0i

(Uzupełnij).

---

RTeFAtXoY1oMx

Schemat przedstawia typ chowu zwierząt gospodarskich. Pierwszy typ to typ chowu zwierząt intensywny. Cechy charakterystyczne: duże nakłady kapitału, mechanizacja i komputeryzacja procesu hodowlanego, zwierzęta przebywają głównie w zabudowaniach inwentarskich, odżywianie się paszami treściwymi, duża produkcja płodów rolnych, wysoka towarowość, występuje głównie w krajach wysoko rozwiniętych. Drugi typ chowu zwierząt gospodarskich to ekstensywny. Cechy charakterystyczne typu: niewielkie nakłady kapitału, małe wykorzystanie budynków gospodarczych, zwierzęta często przebywają na wolnym wybiegu, wykorzystanie naturalnych zasobów paszowych, pozyskanych w środowisku przyrodniczym lub jako odpadki w gospodarstwie, mała produkcja płodów rolnych, płody rolne przeznaczone są znacznej części na potrzeby własne, występuje głównie w krajach słabo rozwiniętych.

Chów drobiu

Hodowla drobiu obejmująca kury, kaczki, gęsi, indyki i strusie dostarcza jaj, mięsa, pierza oraz nawozu. Rozwija się na farmach zlokalizowanych na gęsto zaludnionych obszarach w sąsiedztwie dużych miast, które stanowią szeroki rynek zbytu. Mała powierzchnia dobrze wyposażonych budynków oraz szybki przyrost wagi drobiu w krótkim czasie sprawiają, że hodowla jest stosunkowo tania i dynamicznie się rozwija. Najwięcej drobiu hoduje się w: Chinach, Stanach Zjednoczonych, Indiach, Japonii, Rosji, Meksyku oraz Brazylii.

RJw99OX1ZNr2P

Zdjęcie przedstawia kury i koguty siedzące obok siebie na betonowym murku. Ptaki mają czerwone grzebienie na głowach, żółte łapki, upierzenie brązowe i białe.

Najbardziej rozpowszechniony na świecie jest chów bydła. W chowie mieszanym pozyskuje się mleko i mięso tych zwierząt, a także: skór, kości na mączki kostne, nawozu. Często też zwierzęta wykorzystywane są jako siła pociągowa oraz dostarczają nawozu naturalnego. Współcześnie, dzięki wyhodowaniu nowych ras, coraz częściej obok zwierząt ogólnoużytkowych występuje chów bydła na kierunku typowo mlecznym lub mięsnym. O rozprzestrzenieniu chowu bydła decyduje występowanie naturalnych łąk i pastwisk o wysokiej jakości trawy oraz dostęp do wody. Uwarunkowana jest to także kulturowo. W hinduizmie obowiązuje zakaz zabijania krów, które uznawane są za święte. Stosunkowo niewielki jest udział tego chowu w strefie międzyzwrotnikowej. Gorący i wilgotny klimat ogranicza możliwości przechowywania i transportu mięsa i nabiału oraz sprzyja rozwojowi bakterii i pasożytów chorobotwórczych (np. mucha tse‑tse w Afryce). PogłowiepogłowiePogłowie bydła na świecie zwiększa się z powodu wzrostu zapotrzebowania na wysokiej jakości mięso oraz przetwory mleczne. Produkcja mleczna odbywa się głównie w klimacie umiarkowanym wilgotnym pozwalającym na intensywny wzrost roślin pastewnych i w pobliżu chłonnych rynków zbytu aby zapewnić szybki transport. Bydło znajdujące się w hodowli ekstensywnej wypasane jest na ogromnych powierzchniowo pastwiskach (obsada bydła często poniżej 30 szt./100 ha) i przeznaczane na mięso; występuje głównie w krajach: Brazylia, Argentyna, USA, Rosja, Kazachstan, Australia oraz Afryce środkowej i wschodniej. Hodowla średnio intensywna - bydło (obsada 30‑60 szt./100 ha) wypasane jest na pastwiskach naturalnych, a jego żywienie opiera się o wykorzystanie roślin z prowadzonych upraw pastewnych; najczęściej prowadzony ten typ hodowli występuje w: Europie środkowej i południowej, Skandynawii, Nowej Zelandii oraz Wenezueli. Hodowla intensywna bydła (obsada często ponad 160 szt./100 ha) jest zautomatyzowana oraz wykorzystuje pasze do żywienia bydła, które jest przeznaczone do produkcji mleka lub mięsa i mleka; występuje w krajach: Europy zachodniej, Australii oraz w części Chin.

RgPoBSo5IM0BW

Zdjęcie przedstawia afrykańskie bydło na pastwisku. Zwierzęta mają długie rogi. Ze względu na region świata, pastwisko nie jest zielone, w głównej mierze piaszczyste.

Chów trzody chlewnej prowadzony jest głównie w kierunku pozyskania mięsa i tłuszczu, ubocznie wykorzystuje się skórę czy szczecinę i kości na mączkę kostną. Jest ściśle związany z uprawą roślin, głównie zbóż i ziemniaków, które stanowią podstawową paszę. Zwierzęta cechują się dużą wydajnością, która wynika z szybkiego przetwarzania paszy roślinnej na mięso i znacznej plenności, dlatego ich chów jest tańszy niż bydła, a inwestycje szybko się zwracają. W krajach słabo rozwiniętych przeważa ekstensywny chów trzody chlewnej w niewielkich gospodarstwach rolnych na potrzeby własne. Często jako pasza wykorzystywane są odpadki. Natomiast w regionach o wyższym poziomie rozwoju chów prowadzony jest na dużą skalę w przemysłowych tuczarniach. Na rozmieszczenie chowu trzody chlewnej wpływa wielkość zapotrzebowania na wieprzowinę i tłuszcze zwierzęce, występowanie nadwyżek paszowych, natomiast ograniczają go wierzenia religijne (islam, judaizm i hinduizm), w których zakazuje się spożycia wieprzowiny. Hodowla intensywna trzody chlewnej pokrywa się z występowaniem klimatu umiarkowanego w i krajach takich jak: Europy zachodniej, USA i Argentyny. Ekstensywna hodowla trzody chlewnej związana jest z występowaniem klimatu tropikalnego w krajach: Azji Wschodniej, Ameryki środkowej, Brazylii wschodniej oraz Europy wschodniej.

RhjsCd3wp3SPt

Zdjęcie przedstawia gospodarstwo rolne. Dom zbudowany jest z liści i gałęzi. Umieszczony jest na niewysokich palach. Wokół domu rosną drzewa, siedzi pies i chodzi kilka świń - jedna z nich je z metalowej miski.

Najważniejszymi produktami chowu owiec są wełna i mleko. Malejące zapotrzebowanie na wyroby wełniane powoduje zmniejszanie się pogłowia owiec hodowanychhodowla zwierząthodowanych w tym kierunku. Systematycznie wzrasta natomiast produkcja mięsa i mleka owczego, które wykorzystywane jest do wytwarzania serów. W ostatnich latach wprowadzono nowe, typowo mięsne rasy owiec. Zwierzęta te hoduje się niemal na całym świecie z wyłączeniem obszarów występowania  gorącego i wilgotnego klimatu. Może rozwijać się na pastwiskach o gorszej jakości traw, bardziej suchych i położonych na większych wysokościach niż te, na których prowadzony jest chów bydła.  Zdolność przystosowania się do różnych środowisk oraz wytrzymałość owiec powoduje, że w wielu krajach ich chów spychany jest na obszary o najmniej korzystnych warunkach naturalnych. Duże natężenie chowu owiec występuje w krajach muzułmańskich, w których religia zakazuje spożycia innych gatunków mięs.

R1AX6WjUMqkgm

Zdjęcie przedstawia stado owiec, które pasą się na zielonym pastwisku górskim.

Kozy są jednymi z najwcześniej udomowionych zwierząt gospodarskich, jednak zasięg ich chowu na świecie jest stosunkowo niewielki. Liczbę tych zwierząt szacuje się na ok. 1034 mln, a największa koncentracja zaznacza się w Azji Południowej, Afryce i Ameryce Łacińskiej. Kozy są najczęściej hodowane równocześnie na mleko, mięso i skóry, a niektóre odmiany również na wełnę. Znaczenie ma tu przede wszystkim moher, delikatna wełna pozyskiwana z kóz angorskich i kaszmir pozyskiwany z kóz hodowanych w Indiach i zachodnich Chinach. Kozy nie mają dużych wymagań żywieniowych. Mogą korzystać z pastwisk o niskiej jakości, spożywają również młode pędy drzew i krzewów. Ze względu na straty, jakie może przynosić to w leśnictwie, w wielu regionach swobodny wypas jest zakazany. Natomiast kozy o wysokiej produktywności np. mleka, których wydajność często wielokrotnie przewyższa wydajność mleczną kóz utrzymywanych w gospodarstwach tradycyjnych, wymaga dużej wiedzy z zakresu ich utrzymania, żywienia i fizjologii. Ze względu na bardzo korzystne wartości odżywcze koziego mleka w krajach wysoko rozwiniętych rozwija się intensywny chów tych zwierząt.

RuV8RXfmATTmh

Zdjęcie przedstawia kozę, która zjada rośliny wraz z pędami. Koza ma charakterystycznie wygięte do tyłu głowy rogi.

Indeks dolny Na podstawie danych Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa. Indeks dolny koniec_{Na podstawie danych Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa.}

Słownik