W materiale omówimy przekształcenie wykresu funkcji w symetrii względem osi rzędnychodbicie symetryczne wykresu funkcji względem osi rzędnych układu współrzędnychsymetrii względem osi rzędnych układu współrzędnych
Symetria wykresu funkcji względem osi
Twierdzenie: Symetria wykresu funkcji względem osi
Wykres funkcji otrzymujemy przez symetryczne odbicie wykresu funkcji względem osi .
Do naszkicowania wykresu funkcji w symetrii względem osi wystarczy skorzystać z poniższej własności.
Współrzędne punktu w symetrii względem osi rzędnych układu współrzędnych
Własność: Współrzędne punktu w symetrii względem osi rzędnych układu współrzędnych
Obrazem punktu w symetrii względem osi układu współrzędnych jest punkt .
Odbicie symetryczne wykresu funkcji względem osi przedstawiono na poniższym rysunku.
RwEeLXUJvNPrp
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 1 do sześciu oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono funkcję f będącą w połowie parabolą, a od punktu o współrzędnych staje się prostą. Funkcja g zachowuję się tak samo, jednak jest odbiciem symetrycznym funkcji względem osi Y dlatego od punktu staje się prostą.
Jeżeli po przekształceniu wykresu funkcji przez symetrię względem osi układu współrzędnych, otrzymamy wykres funkcji , to dziedziny tych funkcji mogą się różnić, ale zbiory wartości są takie same.
Przykład 1
Dziedziną funkcji jest zbiór .
Wyznaczymy dziedzinę funkcji określonej wzorem .
Rozwiązanie:
Dziedziną funkcji określonej wzorem jest zbiór .
Jeżeli przekształcimy wykres funkcji w symetrii względem osi rzędnych układu współrzędnych, otrzymując w ten sposób wykres funkcji , to funkcje te mogą mieć inne przedziały monotoniczności oraz miejsca zerowe (o ile istnieją).
Przykład 2
Na rysunku przedstawiono wykres funkcji .
RzrWKpjdt4tGr
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 2 do sześciu oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono parabolę f z ramionami skierowanymi w dół oraz wierzchołkiem w pierwszej ćwiartce.
Naszkicujemy wykres funkcji określonej , a następnie dla funkcji określimy:
a) dziedzinę i zbiór wartości,
b) miejsca zerowe,
c) przedziały monotoniczności.
Rozwiązanie:
Przekształcając wykres funkcji w symetrii względem osi , otrzymamy wykres funkcji taki, jak na poniższym rysunku:
R1EGlHy2RcUgp
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 2 do sześciu oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono parabolę f z ramionami skierowanymi w dół oraz wierzchołkiem w pierwszej ćwiartce. W drugiej zaznaczono taka samą parabolę g. jest ona odbiciem symetrycznym względem osi Y.
Dla funkcji określamy:
a) dziedzinę: oraz zbiór wartości: ,
b) miejsca zerowe: oraz ,
c) przedziały monotoniczności: funkcja jest rosnąca w przedziale oraz malejąca w przedziale .
Przykład 3
Na rysunku przedstawiono wykres funkcji określonej dla liczb nie mniejszych od .
R14OQIQ1HB5wy
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 2 do trzech oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono funkcję zaczynającą się w punkcie . Rosnącą i przechodzącą przez trzecią, drugą oraz pierwszą ćwiartkę.
Naszkicujemy wykres funkcji określonej wzorem , a następnie określimy miejsca zerowe i przedziały monotoniczności tej funkcji.
Rozwiązanie:
Wykres funkcji przedstawia się następująco:
R16OSMxHogJh8
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 2 do trzech oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono funkcję f zaczynającą się w punkcie . Rosnącą i przechodzącą przez trzecią, drugą oraz pierwszą ćwiartkę. Oraz funkcję malejącą g kończącą się w punkcie .
Z wykresu odczytujemy miejsce zerowe: .
Funkcja jest malejąca w przedziale .
Przykład 4
Na rysunku przedstawiono wykres funkcji .
RDaebBByo6CFR
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 1 do sześciu oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono wykres funkcji f malejący od drugiej ćwiartki w formie hiperboli, potem w punkcie zaczyna gwałtownie rosnąć.
Naszkicujemy wykres funkcji określonej wzorem , a następnie wyznaczymy:
a) ,
b) .
Rozwiązanie:
Wykres funkcji przedstawia się następująco:
R1bgXyK4NLesg
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z osią pionową Y od minus 1 do sześciu oraz osią poziomą od minus 5 do pięciu. Zaznaczono wykres funkcji f malejący od drugiej ćwiartki w formie hiperboli, potem w punkcie zaczyna gwałtownie rosnąć. Wykres funkcji g gwałtownie rosnący do punktu , od tego momentu funkcja powoli rośnie na kształt hiperboli.
a) dla ,
b) .
Przy przekształcaniu wykresu funkcji w symetrii względem osi zmienia się wzór funkcji.
Mając dany wzór funkcji , możemy wyznaczyć wzór funkcji .
Przykład 5
Dana jest funkcja . Wyznaczymy wzór funkcji , jeżeli:
a) ,
b) .
Rozwiązanie:
a) ,
b) .
Słownik
odbicie symetryczne wykresu funkcji względem osi rzędnych układu współrzędnych
odbicie symetryczne wykresu funkcji względem osi rzędnych układu współrzędnych
przekształcenie wykresu funkcji względem osi - otrzymanie wykresu funkcji