R1BLHuwGdoxXC1

Zdjęcie przedstawia kilka różnej wielkości grzybów kapeluszowych jednego gatunku. Mają kolor pomarańczowy.

Grzyby należą do organizmów beztkankowych. Ich ciało, nazywane grzybniągrzybniagrzybnią, ma postać plechyplechaplechy, która zbudowana jest najczęściej ze strzępek. Strzępki są nitkowatymi, prostymi lub rozgałęzionymi tworami, które mogą być utworzone z jednej dużej wielojądrowej komórki (strzępki komórczakowe) lub z wielu komórek zawierających jedno jądro komórkowe (strzępki jednojądrowe) bądź pary jąder sprzężonych (strzępki dikariotyczne). Strzępki w grzybni mogą być luźno ułożone lub ściśle splatać się ze sobą, tworząc nibytkankę, tzw. plektenchymę, z której zbudowane są występujące u niektórych grzybów owocniki – części grzybni, w których powstają zarodnikizarodnikizarodniki. W nielicznych przypadkach (np. u drożdży) grzybnia nie jest zbudowana ze strzępek i tworzą ją pojedyncze lub pączkujące komórki.

W komórkach grzybów mogą występować silne trucizny, np. amanitynaamanitynaamanityna i falloidyna. Jako materiał zapasowy gromadzone są tłuszcz, glikogen (wielocukier) oraz wolutyna (ziarna polifosforanu). Ściany komórkowe zbudowane są z wielocukru chityny (polimer N‑acetyloglukozaminy). Podobnie jak u zwierząt w komórkach grzybów nigdy nie ma plastydów, natomiast mogą występować centriole.

Grzyby, bez wyjątku, są cudzożywne (heterotroficzne) – odżywiają się, wydzielając do środowiska enzymy trawienne, a następnie wchłaniając strawione poza komórkami substancje pokarmowe. Mogą one pochodzić z martwej materii organicznej (saprofity) lub z tkanek innego żywego organizmu (pasożyty). Wyróżniamy również grzyby drapieżne, które są w stanie chwytać małe zwierzęta żyjące w glebie za pomocą strzępek grzybni. Następnie wydzielają enzymy trawienne, które trawią ciało ofiary.

Wiele grzybów to symbionty współżyjące ze zwierzętami, roślinami czy bakteriami.

Najważniejsze związki symbiotyczne grzybów to:

• porosty – zespolenie grzyba (workowca lub podstawczaka) z sinicą bądź zielenicą;

• współżycie z przedroślami widłaków;

• mikoryzy – rodzaj symbiozy pomiędzy korzeniami roślin nasiennych a grzybami.

R1XTm2HDewhRf1

Zdjęcie mikroskopowe przedstawia strzępki grzyba z rodzaju Amanita tworzące ektomikoryzę. Strzępki rozgałęziają się nieregularnie.

W mikoryzie grzyb korzysta z produktów fotosyntezy wytworzonych przez roślinę, a sam ułatwia jej pobieranie wody i soli mineralnych z otoczenia oraz dostarcza substancji wzrostowych i witamin produkowanych w grzybni. Związki mikoryzowe często są kluczowe dla rośliny, np. storczyki nie mogą się rozwijać bez partnera grzybowego.

Grzyby rozmnażają się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo.

Rozmnażanie bezpłciowe obejmuje:

• podział komórki lub pączkowaniepączkowaniepączkowanie (formy jednokomórkowe);

• fragmentację plechy (grzyby wielokomórkowe);

• rozmnażanie przez zarodniki (grzyby wielokomórkowe).

Rozmnażanie płciowe grzybów może mieć postać gametogamii, gametangiogamii lub somatogamii.

• Gametogamia

Polega na fuzji uwicionych gamet wytwarzanych w jednokomórkowych gametangiach (skoczkowce [Chytridiomycota]). W zależności od wyglądu gamet jest to przykład izogamii, anizogamii lub oogamii.

R1Zb1OLC5eHrJ

Ilustracja przedstawia dwie pary gamet, oznaczone plusem i minusem. Wszystkie są tej samej wielkości. Para A ma kształty owalne zakończone dwoma nitkowatymi wiciami. Para B to dwa owalne kształty bez wici.

R1JaWQh3Vbz9D

Ilustracja przedstawia trzy pary gamet. W parze A gameta żeńska jest większa, owalna i posiada dwie wici. Gameta męska jest mniejsza, owalna i ma dwie wici. W parze B gameta żeńska jest większa, okrągła, bez wici. Gameta męska jest mniejsza, owalna i ma dwie wici. W parze C gameta żeńska jest większa okrągła, bez wici. Gameta męska jest mniejsza, okrągła, bez wici.

• Gametangiogamia

Polega na łączeniu się ze sobą całych gametangiów (lęgni i plemni), a następnie przelaniu zawartości plemni do lęgni. U grzybów rozmnażających się w ten sposób (sprzężniowce [Zygomycetes], workowce [Ascomycetes]) nie powstają gamety, a ich funkcje przejmują zróżnicowane płciowo haploidalne jądra komórkowe, oznaczane symbolami „+” i „–”.

R19Y83nwjf6ND

Ilustracja przedstawia dwie końcówki strzępek grzybni, zwrócone ku sobie. Jedna z nich jest oznaczona plusem, druga minusem. Oznacza to, iż strzępki grzybni są różnopłciowe.

RdzkNksqj9EwI

Na ilustracji widać dwie końcówki strzępek grzybni zwrócone ku sobie, zakończone prostokątnymi komórkami gametangiów.

• Somatogamia

Polega na zrośnięciu się ze sobą dwóch zróżnicowanych płciowo strzępek zawierających odmienne płciowo jądra, oznaczane jako „+” i „–” (podstawczaki [Basidiomycetes]). U tych grzybów nie występują ani gamety, ani gametangia.

R1Ty7I89KXtAE

Na ilustracji widnieją dwie oddzielne rozgałęzione, złożone z wielu stykających się ze sobą komórek strzępki grzybni. Jedna ze strzępek oznaczona jest plusem, a druga minusem.

RnHN1FLoLWQz2

Na ilustracji widnieją dwie rozgałęzione, złożone z wielu stykających się ze sobą komórek strzępki grzybni. Oba strzępki stykają się ze sobą w jednym miejscu.

Słownik