Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Jeżeli równanie kwadratowe ax2+bx+c=0, gdzie a0, ma pierwiastki x1, x2, to możemy obliczyć ich sumę i iloczyn, bez konieczności obliczania samych pierwiastków. Pomocne w tym  wzory  noszą nazwę wzorów Viete’a.

Wzory Viete’a
Twierdzenie: Wzory Viete’a

Jeżeli równanie kwadratowe ax2+bx+c=0, gdzie a0, ma pierwiastki x1, x2, to:

x1+x2=-ba oraz x 1 x 2 = c a .

Dzięki tym wzorom możemy, bez obliczenia rozwiązań równania obliczyć kwadrat różnicy, sumę kwadratów, czy sumę odwrotności pierwiastków. Do przekształceń będziemy wykorzystywać również wzory skróconego mnożenia.

Na przykład, aby obliczyć wartość bezwzględną różnicy pierwiastków skorzystamy z następującego przekształcenia.

x1-x2=x1-x22=x12-2·x1·x2+x22=

=x1+x224x1x2=-ba24ca

Przykład 1

Wyznaczymy współczynniki bc równania kwadratowego x2+bx+c=0, jeżeli wiadomo, że rozwiązania tego równania x1, x2 x10, x20 spełniają warunki x1+x2=-61x1+1x2=-34.

Najpierw zajmiemy się przekształceniem wyrażenia algebraicznegowyrażenie algebraicznewyrażenia algebraicznego 1x1+1x2 tak, abyśmy mogli wykorzystać wzory Viète’awzory Viete’awzory Viète’a.

1x1+1x2=x2+x1x1·x2

Czyli:

x1+x2=-6x1+x2x1·x2=-34

-6x1·x2=-34

-3x1·x2=-24

x1·x2=8

x1·x2=cc=8

x1+x2=-bb=6

Współczynniki równania kwadratowego są równe: b=6, c=8. Zauważmy, że dla wyznaczonych liczb, wyróżnik równania jest dodatni, zatem spełniony jest warunek posiadania przez równanie kwadratowe dwóch różnych pierwiastków.

Wyznaczone liczby są zatem współczynnikami liczbowymi rozpatrywanego równania.

Przykład 2

Wiedząc, że x1, x2 są pierwiastkami równania kwadratowego x2-3x+1=0 obliczymy wartość wyrażenia x1-x2.

Najpierw sprawdzimy, czy istotnie równanie kwadratowe ma dwa rozwiązania.

=-32-4·1=9-4=5>0

Korzystając z własności wartości bezwzględnej wiemy, że x2=x.

x1-x2=x1-x22=x12-2x1x2+x22=

=x1+x24x1x2=-ba24ca

Czyli x1-x2=32-4·1=9-4=5.

Wartość wyrażenia jest równa 5.

Przykład 3

Liczby x1x2 są rozwiązaniami  równania kwadratowego. Wykażemy, że

x13+x23=x1+x23-3·x1+x2·x1·x2

L=x13+x23=x1+x2x12-x1·x2+x22=x1+x2x12+2x1x2+x22-3x1x2=

=x1+x2x1+x22-3x1x2=x1+x23-3·x1+x2·x1·x2=P

L=P

Przykład 4

Obliczymy, dla jakich wartości parametru m równanie x2+mx+4=0 ma dwa różne rozwiązania jednakowych znaków.

Aby równanie x2+mx+4=0 miało dwa różne rozwiązania jednakowych znaków muszą być spełnione następujące warunki:

1. >02. x1·x2>0

1. =m2-4·4=m2-16
m2-16>0
m-4m+4>0
m-, -44, +

2. x1·x2=4>0 dla m
Zatem aby równanie miało dwa różne rozwiązania jednakowych znaków
m-, -44, +.

Przykład 5

Obliczymy, dla jakich wartości parametru k suma kwadratów różnych pierwiastków x1x2 równania x2+k+1x+14=0 jest równa 6k-312.

Z treści zadania wynika, że muszą być spełnione warunki:

>0

x 1 2 + x 2 2 = 6 k 3 1 2

=k+12-4·14=k2+2k+1-1=k2+2k

>0k2+2k>0

kk+2>0

k-, -20, +

x12+x22=x1+x22-2x1x2=-ba2-2·ca

-k+12-2·14=k2+2k+1-12=k2+2k+12

Otrzymujemy równanie:

k2+2k+12=6k-312

k2-4k+4=0

k-22=0

k=2

Parametr k=2-, -20, +, zatem spełnia warunki zadania.

Słownik

wzory Viete’a
wzory Viete’a

jeżeli równanie kwadratowe ax2+bx+c=0, gdzie a0, ma pierwiastki x1, x2, to:

x1+x2=-ba oraz x1·x2=ca

wyrażenie algebraiczne
wyrażenie algebraiczne

wyrażenie złożone z jednego lub więcej symboli algebraicznych połączonych znakami działań