Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

W rozwiązywaniu zadań geometrycznych będziemy korzystać z kilku twierdzeń i własności, które ułatwią nam rozwiązanie zadań. Oto najważniejsze z nich.

Twierdzenie cosinusów
Twierdzenie: Twierdzenie cosinusów

W dowolnym trójkącie, kwadrat długości dowolnego boku jest równy sumie kwadratów długości pozostałych boków pomniejszonej o podwojony iloczyn długości tych boków i cosinusa kąta zawartego między nimi.

RHEhklTSKNsTT
c2=a2+b2-2·a·b·cosγ
Czworokąt  opisany na okręgu
Własność: Czworokąt  opisany na okręgu

W czworokącie opisanym na okręgu sumy długości przeciwległych boków tego czworokąta są równe.

RNCmem3IdjAeB
a+c=b+d
Przykład 1

W czworokąt ABCD wpisano koło, którego pole jest równe 121π cm2. Obliczymy pole czworokąta ABCD, jeżeli wiadomo, że AB+CD=100 cm.

Korzystając ze wzoru na pole koła, obliczymy długość promienia.

Pk=πr2

πr2=121π |:π

r2=121

r2-121=0

r-11r+11=0

r=11 lub r=-11 – nie spełnia warunków zadania bo r>0

Aby na kole można było opisać czworokąt ABCD, musi zachodzić warunek:

AB+CD=BC+AD.

Czyli AB+CD jest połową obwodu czworokąta ABCD.

12L=100

Korzystając ze wzoru  na pole czworokąta opisanego na okręgu, możemy obliczyć pole czworokąta ABCD.

P=12L·r

P=100·11

P=1100

Pole czworokąta ABCD jest równe 1100 cm2.

Przykład 2

W trójkącie ABC dane są AC=3, BC=12, CAB=60°. Obliczymy długość boku AB.

Korzystając z twierdzenia cosinusówtwierdzenie cosinusówtwierdzenia cosinusów wyznaczymy długość boku x=AB.

122=32+x2-2·3·x·cos60°

144 = 9 + x 2 6 x 1 2

x2-3x-135=0

Δ=-32-4·-135=9+540=549Δ=549=361

x1=3-3612<0

x2=3+3612

Długość boku AB jest równa  3 + 3 61 2   .

Przykład 3

Odcinek  AB o długości 1 podzielono na dwie części tak, że stosunek dłuższej części tego odcinka do krótszej części jest równy stosunkowi długości całego odcinka do dłuższej części odcinka. Obliczymy długość każdej części odcinka.

R1583Vyhra9R3

Z treści zadania możemy zapisać proporcję:

x1-x=1x

Z własności proporcji otrzymujemy:

x2=1-x

x2+x-1=0

Δ=1+4=5Δ=5

x1=-1-52<0 – nie spełnia warunków zadania, bo x>0

x2=-1+52

AC=5-12

CB=1-5-12=2-5+12=3-52

Odcinek podzielono na części o długości 5-123-52.

Przykład 4

Pole prostokąta jest równe 63 cm2. Obliczymy obwód tego prostokąta jeżeli wiadomo, że długości boków tego prostokąta różnią się o 2 cm.

Niech:
x – pierwszy bok prostokąta,
x+2 – drugi bok prostokąta.

Zapiszemy równanie opisujące pole prostokąta:

xx+2=63

x2+2x-63=0

Δ=22-4·-63=4+252=256Δ=16

x1=-2-162

x2=-9<0 – nie spełnia warunków zadania, bo x>0

x2=-2+162

x2=7

Boki prostokąta mają długość 7 cm9 cm.

Przykład 5

Różnica długości przyprostokątnych w trójkącie prostokątnych jest równa 7, a przeciwprostokątna jest o 8 dłuższa od krótszej przyprostokątnej. Obliczymy długości boków tego trójkąta.

Niech:
x – długość krótszej przyprostokątnej,
x+7 – długość dłuższej przyprostokątnej,
x+8 – długość przeciwprostokątnej.

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy:

x2+x+72=x+82

x2+x2+14x+49=x2+16x+64

x2-2x-15=0

Δ=-22-4·-15=4+60=64Δ=8

x1=2-82=-3<0

x2=2+82=5

x 2 + 7 = 12

x2+8=13

Trójkąt ma boki długości 5, 12, 13.

Słownik

twierdzenie cosinusów
twierdzenie cosinusów

w dowolnym trójkącie, kwadrat długości dowolnego boku jest równy sumie kwadratów długości pozostałych boków pomniejszonej o podwojony iloczyn długości tych boków i cosinusa kąta zawartego między nimi