Pamięć jest procesem zapisywania, przechowywania i odtwarzania doświadczeń z naszej aktywności. Żyjąc gromadzimy ślady pamięciowe – engramyengramengramy. Wykorzystujemy je planując i działając. Różnice między engramami, procesami ich tworzenia i czasem ich przechowywania w układzie nerwowym są przyczyną powstania kilku klasyfikacji pamięci.

W związku z różnym czasem przechowywania śladów pamięciowych w ośrodkowym układzie nerwowym, wyróżnia się cztery rodzaje pamięci: sensoryczną, krótkotrwałą, długotrwałą oraz operacyjną.

Powyższy podział na rodzaje pamięci opiera się na rozróżnieniu powstawania krótkotrwałych, wielotygodniowych i wieloletnich śladów pamięciowych. Pamięć można jednak dzielić także ze względu na to, który ze zmysłów dostarcza jej materiału.

Z kolei w zależności od charakteru informacji przechowywanych w ośrodkowym układzie nerwowym, pamięć podzielono na dwie podstawowe kategorie: deklaratywną oraz proceduralną.

Pamięć deklaratywna (opisowa) to pamięć zdarzeń, faktów i doznań, o których można świadomie opowiedzieć albo przywołać jako wspomnienie. Uczenie się oparte na pamięci deklaratywnej jest świadome, zachodzi szybko, ale równie szybko przychodzi zapominanie. Upośledzenie tego rodzaju pamięci określane jest mianem amnezjiamnezjaamnezji. W obrębie pamięci deklaratywnej wyróżniono dwa podtypy – pamięć epizodyczną i semantyczną.

• pamięć epizodyczna to pamięć zdarzeń zachodzących z naszym udziałem, w określonym miejscu i czasie, np. wspomnienia z wyjazdu do Sopotu.

• pamięć semantyczna to pamięć znaczenia słów, stałych zasad, faktów, pojęć. Gromadzimy ją przez całe życie. Można powiedzieć, że jest to pamięć rodzaju „wiem że...”, np.: wiem, że Sopot jest częścią Trójmiasta, leży nad Bałtykiem, ma piękne molo. Nie trzeba jechać do Sopotu, aby zdobyć te informacje i je zapamiętać.

Pamięć proceduralna określana również jako zapamiętywanie sposobów postępowania. Ten rodzaj pamięci ma charakter nieświadomy, tworzy się wolno, wymaga wielu powtórzeń i poprawia się z czasem przy kolejnych powtórzeniach. Pamięć ta gromadzi ślady pamięciowe dotyczące umiejętności i sprawności ruchowej. Wyuczone umiejętności i zachowania zapamiętywane są na lata albo nawet całe życie. Czynności wykonywane w oparciu o pamięć proceduralną to np.: chodzenie, pływanie, jazda na rowerze, czy gra na gitarze.

Słownik