Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑pink

Planula

PlanulaplanulaPlanula jest larwą wielkości ok. 0,2–0,3 mm, zbudowaną z dwóch warstw komórek: ektodermy i gastrodermy. Jej ciało pokrywają rzęski, których zsynchronizowany ruch pozwala na spiralne obracanie się wokół własnej osi.

RAf9kUCJpncT01
Planula – larwa parzydełkowców.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑pink

Polip i meduza

Parzydełkowce (Cnidaria) przyjmują formę morfologiczną osiadłego polipapolippolipa lub swobodnie pływającej meduzymeduzameduzy.

W przemianie pokoleń polip jest pokoleniem rozmnażającym się bezpłciowo, a meduza jest pokoleniem rozmnażającym się płciowo.

bg‑magenta

Polip

Polip jest pierwotnie osiadłą formą morfologiczną parzydełkowców. Rozwija się z wolno pływającej planuli lub z polipa macierzystego podczas rozmnażania bezpłciowego. W przemianie pokoleń parzydełkowców jest pokoleniem rozmnażającym się bezpłciowo.

U krążkopławów (Scyphozoa) występuje strobilizacjastrobilizacjastrobilizacja – wielokrotne podziały poprzeczne polipa, u stułbiopławów (Hydrozoa) morskich – pączkowaniepączkowaniepączkowanie.

bg‑magenta

Meduza

Meduza jest pierwotnie swobodną, pływającą formą morfologiczną parzydełkowców. U krążkopławów powstaje na drodze strobilizacji – wielokrotnych podziałów poprzecznych polipa, u stułbiopławów morskich przez pączkowanie.

W przemianie pokoleń parzydełkowców meduza jest pokoleniem rozmnażającym się płciowo.

bg‑pink

Przemiana pokoleń - metageneza

W cyklu życiowym parzydełkowców, występuje przemiana pokoleńprzemiana pokoleńprzemiana pokoleń.

Pokolenie bezpłciowe i płciowe występują po sobie, nie towarzyszy im przemiana faz jądrowych.

Polip i meduza są formami diploidalnymi, fazę haploidalną reprezentują jedynie gamety.

Występowanie na przemian po sobie diploidalnego pokolenia bezpłciowego – polipadiploidalnego pokolenia płciowego – meduzy nosi nazwę metagenezymetagenezametagenezy.

R14IyEOelhDK11
Przemiana pokoleń u  obelii (Obelia) należącej do stułbiopławów (Hydrozoa).
Źródło: Englishsquare.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Więcej na temat parzydełkowców w e‑materiale: Środowisko życia, budowa i czynności życiowe parzydełkowcówŚrodowisko życia, budowa i czynności życiowe parzydełkowców.

Słownik

efyra
efyra

forma larwalna meduzy, powstająca w wyniku strobilizacji polipa (u krążkopławów) lub pączkowania polipa (u morskich stułbiopławów)

meduza
meduza

pierwotnie swobodna, pływająca forma morfologiczna parzydełkowców, najczęściej występująca w formie dwuwarstwowego parasola lub dzwonu; rozmnaża się płciowo

metageneza
metageneza

rodzaj przemiany pokoleń u danego gatunku, polegający na występowaniu na przemian pokoleń rozmnażających się płciowo (za pomocą gamet) i bezpłciowo (przez podział, pączkowanie); charakterystyczna dla krążkopławów

pączkowanie
pączkowanie

rodzaj rozmnażania bezpłciowego; z organizmu macierzystego powstaje i rozwija się organizm potomny, mający postać pęcherzyka – pączka, który może oderwać się od organizmu rodzicielskiego i funkcjonować jako odrębny osobnik lub pozostać z nim związany, tworząc kolonię

planula
planula

orzęsiona, wolno pływająca larwa charakterystyczna dla parzydełkowców

ploidalność
ploidalność

termin używany dla określenia liczby genomów w komórce. Stopnie ploidalności: haploid (1n), diploid (2n), poliploid (triploid, tetraploid)

polip
polip

pierwotnie osiadła forma morfologiczna parzydełkowców, najczęściej w kształcie dwuwarstwowego worka; rozmnaża się bezpłciowo

przemiana pokoleń
przemiana pokoleń

występowanie dwóch lub więcej pokoleń różniących się budową anatomiczną i sposobem rozmnażania w cyklu rozwojowym danego gatunku

strobilizacja
strobilizacja

wielokrotny podział poprzeczny polipa, w wyniku którego powstają talerzykowate, larwalne postacie meduzy – efyry