Początki atomizmu

R1ABdt42gwxvi

Obraz przedstawia dwie latające postaci z pochodnią na tle nocnego nieba. Na ziemi leży martwy, nagi mężczyzna. Oddala się od niego mężczyzna przepasany szatą. Niebo jest ciemne, pełnia księżyca.

R1QmT4RCckn8M1

Ilustracja przedstawia rzeźbę popiersia dojrzałego mężczyzny. Jest on łysiejący, ma owalną twarz, zmarszczki oraz gęstą brodę z wąsami. Szczerzy zęby, ma zmarszczone brwi. Ubrany jest w togę.

Rozważania Leucypa i Demokryta wiążą się ściśle z zagadnieniami rozpatrywanymi przez eleatów. Twórca szkoły elejskiejszkoła elejskaszkoły elejskiej, Parmenides, przedstawił swoje twierdzenia w postaci poematu stanowiącego zapis objawienia przekazanego mu przez boginię sprawiedliwości, Dike. Główna myśl zaprezentowana przez filozofa brzmi: byt jest i nie może nie istnieć, nie‑bytu nie ma i nie może on istnieć. Z prawdy objawionej przez boginię filozof wyprowadził wnioski, które wzbudzały wątpliwości oraz sprzeciw przedstawicieli innych szkół. Parmenides twierdził, że istnieje jeden, niepodzielny, statyczny byt o kulistej postaci. Zatem w związku z tym wielość istnień oraz ich ruch musi być czymś złudnym.

Rozważania Parmenidesa spowodowały, że przedstawiciele innych nurtów filozoficznych odnosili się bardzo krytycznie do podstawowych założeń szkoły elejskiej. Uczniowie myśliciela, Zenon i Melissos, starali się za pomocą różnych metod dialektycznychdialektykadialektycznych potwierdzić tezy swojego mistrza.

R10IbMtE8kNXj1

Ilustracja przedstawia lewy profil twarzy dojrzałego mężczyzny. Ma krótkie, zaczesane do tyłu włosy oraz brodę z wąsami. Ma poziome zmarszczki na czole oraz prosty nos. Ubrany jest w togę.

Stanowisko zaproponowane przez Leucypa wywodzi się od greckiego słowa átomos, tłumaczonego jako „niepodzielny”. Twórca atomizmu pragnął pogodzić ze sobą rozważania eleatów dotyczące jedności bytu i powiązane z równoczesnym podawaniem w wątpliwość zjawiska ruchu oraz wielości rzeczy. Leucyp doszedł do wniosku, że istnieją byty jakościowo identyczne, których ilość jest nieskończona. Podobnie jak Parmenides, założyciel szkoły w Abderze uważał, że głównymi właściwościami tego, co istnieje, są jedność, niepodzielność i niezniszczalność, które to przypisywał właśnie atomomatomatomom. Czy zachodziły zatem jakieś różnice pomiędzy bytami zaproponowanymi przez Leucypa? Atomy pomimo tego, że są jednym, mają różne kształty, a ich liczba jest nieskończona.

Wszystkie atomy pozostają w nieustannym ruchu, którego same są przyczyną. Stanowisko zaproponowane przez Leucypa i rozwijane przez jego ucznia Demokryta stanowi przykład naturalizmunaturalizmnaturalizmu ontologicznegoontologiaontologicznego, czyli założenia o istnieniu jedynie obiektów materialnych, wytworów natury. Rozważania atomistów mogą skłaniać nas do zastanowienia się nad odpowiedziami na pytanie o to, czy wszelkie rodzaje zjawisk można wyjaśnić na sposób materialistyczny.

Współczesny atomizm

R1NBqZ2iXDkDr1

Ilustracja przedstawia dojrzałego mężczyznę, który siedzi na krześle przy biurku. Ma krótkie włosy, owalną twarz oraz okulary w okrągłych oprawkach. Głowę podpiera ręką. Ma założoną nogę na nogę. Ubrany jest w surdut.

W wyniku prowadzonych przez siebie badań z zakresu chemii, Dalton doszedł do wniosku, że wszystkie pierwiastki zbudowane są z niepodzielnych atomów. Ich połączenia wytwarzają różnego rodzaju cząsteczki. Atomy tego samego pierwiastka wykazują identyczne właściwości, natomiast składające się z nich cząsteczki mają taki sam skład. W czasach Daltona nie istniała jeszcze aparatura, która pozwoliłaby empirycznie stwierdzić istnienie atomów. W tym kontekście naukowiec przedstawiał poszczególne pierwiastki jako koliste byty o różnych wielkościach i stosunkach wagowych. Wiek XX to czas powstania kolejnych propozycji modelu atomu przedstawianych między innymi przez fizyków Josepha Johna Thomsona, Ernesta Rutherforda oraz Nielsa Bohra.

Słownik