Przeczytaj
Tropizmy serca to wrodzona skłonność tego narządu do zmian sposobu pracy, pod wpływem odbioru określonych bodźców (w postaci neuroprzekaźników lub hormonów).
Układ autonomiczny a tropizm serca
Układ autonomicznyUkład autonomiczny (wegetatywny) można podzielić na układ współczulny, który mobilizuje nasz organizm (zwłaszcza w sytuacji stresowej, wymagającej szybkich reakcji organizmu), oraz układ przywspółczulny, działający przeciwstawnie do współczulnego.
W odniesieniu do tropizmu serca te dwa układy działają antagonistycznie (przeciwstawnie). NoradrenalinaNoradrenalina i adrenalinaadrenalina, będące neuroprzekaźnikami układu współczulnego, wykazują tropizm dodatni na serce, natomiast acetylocholinaacetylocholina, będąca przekaźnikiem układu przywspółczulnego, charakteryzuje się tropizmem ujemnym.
Inotropizm serca
Działanie inotropowe oznacza wpływ danej substancji na siłę skurczu mięśnia sercowego. Działanie inotropowe ujemne wykazuje uwalniana z zakończeń neuronów przywspółczulnych acetylocholina. Oznacza to, że zmniejsza ona siłę skurczu mięśnia sercowego. Przeciwstawnie działa uwalniana z zakończeń neuronów współczulnych noradrenalina. Zwiększa ona siłę skurczu mięśnia sercowego, co znaczy, że działa inotropowo dodatnio.
Substancje nazywane glikozydami nasercowymi mają zdolność do zwiększania siły skurczu mięśnia sercowego, czyli działają inotropowo dodatnio. Glikozydy nasercowe znajdziemy w liściach konwalii majowej, naparstnicy purpurowej i naparstnicy wełnistej.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DR2VD9vZG
Film zawiera trójwymiarowy model serca ludzkiego, ukazujący anatomiczne szczegóły tego narządu.
Chronotropizm serca
Działanie chronotropowe oznacza wpływ danej substancji na częstotliwość skurczów serca. Na przykład acetylocholina działa chronotropowo ujemnie, ponieważ prowadzi do zmniejszenia częstotliwości skurczów serca. Przeciwnie działa noradrenalina, która powoduje zwiększenie częstotliwości skurczów serca. Noradrenalina działa więc chronotropowo dodatnio.
Wspomniane wcześniej glikozydy nasercowe, oprócz działania inotropowo dodatniego, wykazują również działanie chronotropowo ujemne.
Dromotropizm serca
Działanie dromotropowe określa wpływ danej substancji na szybkość przewodzenia impulsów w węźle przedsionkowo‑komorowymwęźle przedsionkowo‑komorowym w układzie bodźcotwórczo‑przewodzącymukładzie bodźcotwórczo‑przewodzącym serca. Substancja o działaniu dromotropowo dodatnim powoduje przyspieszenie przewodzenia w węźle przedsionkowo‑komorowym, co oznacza, że pobudzenie szybciej dotrze z przedsionka do komór i szybciej nastąpi skurcz komór serca. W taki sposób działa uwalniana z zakończeń neuronów współczulnych noradrenalina. Przeciwnie działa acetylocholina, która wykazuje dromotropizm ujemny. Obniża szybkość przewodzenia w węźle przedsionkowo‑komorowym, co powoduje późniejsze wystąpienie skurczu komór serca.
Batmotropizm serca
Działanie batmotropowe oznacza wpływ na pobudliwość komórek mięśnia sercowego. Noradrenalina działa w sposób batmotropowo dodatni, co oznacza, że zwiększa pobudliwość komórek mięśnia sercowego. Przeciwstawne działanie wykazuje acetylocholina, która zmniejsza pobudliwość komórek mięśnia sercowego – działa więc batmotropowo ujemnie.
Adrenalina a tropizm serca
Adrenalina to hormon wytwarzany w rdzeniu nadnerczy oraz neuroprzekaźnik uwalniany przez zakończenia nerwowe włókien układu współczulnego. Adrenalina działa na serce w sposób podobny do noradrenaliny:
chronotropowo dodatnio – zwiększa częstość skurczów serca;
inotropowo dodatnio – zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego;
dromotropowo dodatnio – przyspiesza przewodzenie w węźle przedsionkowo‑komorowym;
batmotropowo dodatnio – zwiększa pobudliwość komórek mięśnia sercowego.
Znane są również inne niż wymienione powyżej rodzaje tropizmu. Należą do nich:
lusitropizm – oznacza wpływ na długość fazy rozkurczu serca. Substancje o działaniu lusitropowym dodatnim powodują przyspieszenie rozkurczania się serca, natomiast działanie lusitropowe ujemne oznacza zwolnienie rozkurczania się mięśnia sercowego. Substancją o działaniu lusitropowo dodatnim jest adrenalina;
tonotropizm – oznacza wpływ na napięcie komórek. Tonotropizm dodatni oznacza zwiększenie napięcia komórek, natomiast tonotropizm ujemny – zmniejszenie tego napięcia.
Słownik
ester choliny i kwasu octowego, chemiczny przekaźnik impulsów w układzie nerwowym; jest ściśle związana z funkcją układu przywspółczulnego i odpowiedzialna za objawy jego pobudzenia
(epinefryna), hormon i neuroprzekaźnik z grupy amin katecholowych; wytwarzany w rdzeniu nadnerczy, a także w niektórych neuronach ośrodkowego układu nerwowego
(z gr. antagōnisma, czyli „opozycja”); przeciwstawne działanie dwóch substancji lub układów
dzieli się na układ współczulny i przywspółczulny, a jego rola polega na regulowaniu i koordynowaniu funkcjonowania narządów wewnętrznych, takich jak serce
(norepinefryna) amina katecholowa należąca do substancji neuroprzekaźnikowych układu współczulnego oraz ośrodkowego układu nerwowego
grupa komórek znajdujących się w sercu, która wytwarza oraz rozprowadza impulsy elektryczne prowadzące do skurczu przedsionków i komór serca
część układu bodźcoprzewodzącego serca, zlokalizowana w przegrodzie przedsionkowo‑komorowej; przewodzi bodźce elektryczne z przedsionków do komór