Śnieg i lód występuje na lądach i pod ich powierzchnią, w atmosferze oraz na obszarze mórz i innych zbiorników wodnych. Obszar pokryty lądolodamilądolódlądolodami, lodowcami górskimilodowiec górskilodowcami górskimi i stałą pokrywą śnieżną nazywamy kriosferąkriosferakriosferą. Współczesne lodowce górskie zajmują ok. 1,3% całej powierzchni zlodowaconej. Położone są w wyższych partiach gór i tworzą się powyżej granicy wieloletniego (wiecznego) śniegugranica wieloletniego śniegugranicy wieloletniego (wiecznego) śniegu. Na ich kształt, formę oraz rozprzestrzenienie wpływa rzeźba terenu, dlatego wyróżnia się kilka typów lodowców górskich.

Kontynentem o największej powierzchni zajmowanej przez lodowce górskie jest Ameryka Północna (75 tys. km²) . Występują głównie na zachodzie w Kordylierach, zwłaszcza w pasmach rozciągających się wzdłuż wybrzeża Pacyfiku. Powierzchnia zajmowana przez lodowce zmniejsza się w kierunku południowym, w wyniku wzrostu temperatur powietrza oraz zmniejszania się rocznych sum opadów atmosferycznych. Silnie zlodowacona jest zwłaszcza południowa część Alaski. W tym obszarze znajduje się jeden z największych lodowców górskich położony poza strefami podbiegunowymi, tworzący system Seward‑Malaspina.

W Azji największą powierzchnię zajmują lodowce górskie położone w Himalajach (33 tys. km²). Ich rozprzestrzenieniu sprzyja duża wysokość bezwzględna tych gór oraz intensywne opady atmosferyczne w monsunowym klimacie. Poza tym obszarem występują w większości pasm górskich Azji, jednak z powodu narastającego kontynentalizmu, który wpływa na zmniejszenie się opadów, zasięg pokryw lodowych zmniejsza się w kierunku środka kontynentu. Znaczną powierzchnię zajmują w Karakorum, Kunlun, Pamirze, na Wyżynie Tybetańskiej oraz w Hindukuszu i Kaukazie.

RLVAbEbFoskl5

Na zdjęciu jęzor lodowca górskiego w Kaukazie. Jęzor znajduje się w centralnej części fotografii, po jego obu stronach są strome wzniesienia skalne częściowo pokryte śniegiem. Na pierwszym planie wzniesienie skalne przechodzi w bardziej łagodny spadek i pojawia się na nim roślinność. Jęzor lodowca także staje się płaski, z barwy białej przyjmuje kolor szary. Przed lodowcem znajduje się łąka koloru zielonego, na której znajdują się kamienie.

W Europie lodowce występują w Górach Skandynawskich, Alpach i Pirenejach. Największy europejski lodowiec (lądolód) Vatnajökul zajmujący 8,8 tys. km² znajduje się na Islandii. Z kolei największym europejskim lodowcem górskim jest norweski lodowiec Jostedalsbreen, który pokrywa 487 km² powierzchni.

R1XPzXF6AMZqj

Na zdjęciu lodowiec Mont Blanc w Alpach. Widoczne są wysokie wzniesienia górskie. Mają one ostre szczyty. Pomiędzy nimi znajduje się lodowiec. Biała warstwa lodu pokrywa góry i w postaci jęzora opada po zboczach.

RuSr74mjDd4Dk

Na zdjęciu widoczny jest lodowiec Aletsch w Alpach. Znajduje się on pomiędzy skalnymi wzniesieniami górskimi. Szeroka pokrywa lodowa ciągnie się między górami niczym droga. Nie jest zbyt stroma, chociaż widać lekki spadek. Wzniesienia po bokach lodowców są częściowo pokryte śniegiem i odłamkami skał.

Współczesne obszary zlodowacone w Ameryce Południowej znajdują się wyłącznie w Andach, zwłaszcza w ich południowej części. Znajduje się tu m.in. Lądolód Patagoński Południowy o powierzchni 24 tys. km². W północnej części gór lodowce występują na szczytach o wysokościach przekraczających 4500–5000 m n.p.m., np.: Cotopaxi, Chimborazo. W środkowej części Andów brak jest zlodowaceń mimo dużych wysokości bezwzględnych, ale granica wieloletniego śniegu osiąga tu najwyższe położenie na kuli ziemskiej (6750 m n.p.m.).

R1IsbjPbjxrDK

Zdjęcie przedstawia lodowiec górski w Andach Argentyńskich. Znajduje się u podnóży szczytu górskiego. Ze zbocza dochodzi do jego głównej części jęzor lodowy, który znajduje się pomiędzy dwoma wzniesieniami, jednym ostrzejszym, a drugim łagodniejszym. Lodowiec ma postać złączonych ze sobą pionowych, białobłękitnych kawałków lodu. Góra na drugim planie pokryta jest częściowo śniegiem.

Położenie Afryki w gorących okołorównikowych i zwrotnikowych szerokościach geograficznych spowodowało, że praktycznie brak tu lodowców górskich. Jedyne, niewielkie powierzchnie znajdują się na trzech szczytach o wysokościach przekraczających 5000 m n.p.m. w pobliżu równika: Ruwenzori, Kenia i Kilimandżaro. Granica wieloletniego śniegu obniża się w tym obszarze do 4500–5000 m n.p.m. ze względu na intensywne opady w klimacie równikowym.

RVFkvB8kxAij1

Na zdjęciu widoczna jest pokrywa lodowa na górze Kenia. Góra ma budowę skalistą, ostre szczyty i niejednolitą powierzchnię. Na tej powierzchni zbierają się niewielkie fragmenty lodu.

Położenie Australii i Oceanii przede wszystkim w strefie zwrotnikowej uwarunkowało dominację suchego klimatu. We wschodniej części ciągnie się pasmo Wielkich Gór Wododziałowych, położone w klimacie zwrotnikowym morskim, ale jego nieznaczna wysokość n.p.m. nie wpływa na powstawanie lodowców górskich. Lodowce górskie występują natomiast w Nowej Zelandii. Szczególnie silnie zlodowacona jest zachodnia część Wyspy Południowej, co jest efektem zwiększonych opadów przynoszonych przez dominujące wiatry zachodnie.

RgUO3tnvlNceX

Fotografia przedstawia lodowiec Tasmana na Nowej Zelandii. Zdjęcie jest wykonane z perspektywy bocznej z lotu ptaka. Lodowiec znajduje się w dolinie pomiędzy dwoma zboczami górskimi. Ciągnie się na całej długości równolegle do szczytów gór i stopniowo opada w dół.

Słownik