Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Przeczytaj lub posłuchaj

RqTD8YQ7i7Cbe
Nagranie dźwiękowe lekcji dotyczące dwudziestowiecznej poezji.
R1SqUY5FSgHvo1
Ławeczka Jana Twardowskiego w Warszawie.
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.

Poezja XX w. obciążona jest brzemieniem bolesnych doświadczeń człowieka współczesnego, stąd tyle w niej żalu, buntu, wątpliwości i trudnych pytań, na które nie ma odpowiedzi. Twórczość Jana Twardowskiego (1915–2006), choć ukazuje ten sam świat ze wszystkimi jego ciemnymi stronami, jest inna – pełna pogody, nadziei, akceptacji i prostoty.

Poeta‑kapłan zgodnie z nauką chrześcijańskąchrześcijaństwochrześcijańską, ale bez cienia moralizatorstwa czy kaznodziejskiego tonu pomaga inaczej spojrzeć na swoje życie. Nie daje jednak gotowej recepty na przezwyciężenie bólu i cierpienia. Uświadamia tylko ich sens.

RcXQhfruEbR5s1
Motyw samotności często pojawia się również w samej twórczości księdza Twardowskiego. Znamy go najlepiej z popularnego wiersza śpieszmy się, w którym pustkę powstałą po odejściu najbliższych wymownie symbolizują pozostawione buty i telefon głuchy. O opuszczeniu przejmująco pisze poeta również w wierszach telefon milczy, bliscy i obcy, różne samotności.

Samotność pochodzi z tomu znaki ufności (1970), jednego z pierwszych zbiorów księdza Twardowskiego. Tytuł liryku sugeruje, że będziemy mieć do czynienia z opisem doświadczenia zespolonego od wieków z ludzką egzystencją. Już w biblijnej Księdze Rodzaju Stwórca dostrzega, że samotność przynosi cierpienie: orzeka, iż Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam (Rdz 2,18), dlatego daje mu towarzyszkę życia. 
Od tamtej pory człowiek żyje wśród innych ludzi, a jednak poczucie osamotnienia pozostaje jednym z najbardziej dotkliwych problemów jego bytu. To zarazem odwieczny motyw literacki, znany nam z dzieł najdawniejszych aż po literaturę najnowszą. Wystarczy przejrzeć same tytuły wierszy powstałych w wieku XX (sam Józefa Czechowicza, Samotność Anny Świrszczyńskiej, Moja samotność Ewy Lipskiej, Kto wybiera samotność Ryszarda Krynickiego), żeby przekonać się, jak ważny jest to wątek w literaturze współczesnej.

1
Jan Twardowski Samotność
RwnPej9BHoIU91
Źródło: Stephen Gidley, Czyżyk, dostępny w internecie: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.0.

Nie proszę o tę samotność najprostszą 
pierwszą z brzega   
kiedy zostaję sam jeden jak palec 
kiedy nie mam do kogo ust otworzyć 
nawet strzyżyk cichnie choć mógłby mi ćwierkać przynajmniej jak pół wróbla 
kiedy żaden pociąg pośpieszny nie śpieszy się do mnie 
zegar przystanął żeby przy mnie nie chodzić   
od zachodu słońca cienie coraz dłuższe   
nie proszę Cię o tę trudniejszą   
kiedy przeciskam się przez tłum 
i znowu jestem pojedynczy   
pośród wszystkich najdalszych bliskich   
proszę Ciebie o tę prawdziwą   
kiedy Ty mówisz przeze mnie   
a mnie nie ma

tw Źródło: Jan Twardowski, Samotność.

Słownik

teologia
teologia

(łac. theos - bóg + logos - słowo) dziedzina ludzkiej aktywności intelektualnej, polegająca na rozważaniach dotyczących rzeczywistości pozaempirycznej w świetle przekonań metafizycznych określonej religii, w szczególności – na temat Boga, bytów duchowych, losów człowieka po śmierci

chrześcijaństwo
chrześcijaństwo

największa z religii monoteistycznych, mająca związki z judaizmem (w obu postawą wiary jest Stary Testament, ale chrześcijanie w skład Biblii wliczają też Nowy Testament); podstawą chrześcijaństwa jest przekazane w czterech Ewangeliach nauczanie Jezusa Chrystusa – Syna Bożego, który (przyjąwszy postać człowieka) oddał życie na krzyżu dla zbawienia ludzi