RolnictworolnictwoRolnictwo, ze względu na poziom uprzemysłowienia produkcji rolnej, można podzielić na uprzemysłowione i ekologiczne. Oba typy są charakterystyczne dla krajów wysoko rozwiniętych.
RFYLxVGl0n8Za
Rolnictwo uprzemysłowione Ukształtowało się w wyniku postępu w zakresie produkcji
rolnej. Cechami charakterystycznymi tego rodzaju działalności rolniczej są: duża chemizacja
(stosowanie nawozów mineralnych, środków ochrony roślin itp.), mechanizacja oraz
komputeryzacja produkcji, stosowanie coraz to wydajniejszych odmian roślin i ras zwierząt,
dobra organizacja pracy, duża wydajność, wysoka towarowość i niewielkie zatrudnienie w
sektorze rolniczym., Zalety rolnictwa uprzemysłowionego Wysoki poziom chemizacji prowadzi do ograniczenia chorób zwierząt i roślin, umożliwia uprawianie roślin w mniej korzystnych warunkach środowiskowych oraz wpływa na szybszy przyrost tuszy zwierząt, duży poziom mechanizacji podnosi efektywność produkcji rolnej, sprzyja rozwojowi przemysłu maszynowego i – dzięki mniejszemu zapotrzebowaniu na siłę roboczą – powoduje zróżnicowanie zatrudnienia ludzi na wsi w kierunku działalności nierolniczej, większe plony przyczyniają się do zmniejszenia problemu głodu i niedożywienia, duże zbiory sprzyjają obniżce cen, co z kolei powoduje większy popyt na produkty rolne, zastosowanie systemu melioracji i irygacji zwiększa powierzchnię obszarów nadających się do zagospodarowania pozarolniczego., Wady rolnictwa uprzemysłowionego Duży poziom chemizacji wpływa na pogorszenie się jakości gleb i wód, z których
korzystają nie tylko zwierzęta i rośliny, ale również ludzie, mechanizacja pociąga za sobą większe zanieczyszczenie powietrza (w wyniku
spalania paliw)rozwój dużych gospodarstw rolnych wpływa na zmianę krajobrazu z typowo wiejskiego na nieładny, monotonny krajobraz, wzrost cen produktów wywołany monopolizacją dużych gospodarstw rolnych, źle prowadzona melioracja wodna może wywołać wyjałowienie gleby lub jej nadmierne wysuszenie., Zalety rolnictwa ekologicznego Niestosowane chemizacji, która wpływałaby negatywnie na środowisko,
wytwarzanie smacznych i wartościowych produktów, mniejsze zużycie energii elektrycznej, utrzymanie na dobrym poziomie cech fizycznych gleby w wyniku niestosowania ciężkich maszyn i urządzeń,rozwój agroturystyki i dzięki temu różnicowanie działalności gospodarczej na wsi., Wady rolnictwa ekologicznego Występowanie szkodników oraz chorób roślin i zwierząt w wyniku braku stosowania
chemizacji, zmniejszenie plonów, zwiększenie kosztów produkcji i cen wytwarzanych towarów, mniej korzystny wygląd zewnętrzny produktów, spadek zapotrzebowania na wyroby przemysłu maszynowego i środków transportu.
Rolnictwo uprzemysłowione Ukształtowało się w wyniku postępu w zakresie produkcji
rolnej. Cechami charakterystycznymi tego rodzaju działalności rolniczej są: duża chemizacja
(stosowanie nawozów mineralnych, środków ochrony roślin itp.), mechanizacja oraz
komputeryzacja produkcji, stosowanie coraz to wydajniejszych odmian roślin i ras zwierząt,
dobra organizacja pracy, duża wydajność, wysoka towarowość i niewielkie zatrudnienie w
sektorze rolniczym., Zalety rolnictwa uprzemysłowionego Wysoki poziom chemizacji prowadzi do ograniczenia chorób zwierząt i roślin, umożliwia uprawianie roślin w mniej korzystnych warunkach środowiskowych oraz wpływa na szybszy przyrost tuszy zwierząt, duży poziom mechanizacji podnosi efektywność produkcji rolnej, sprzyja rozwojowi przemysłu maszynowego i – dzięki mniejszemu zapotrzebowaniu na siłę roboczą – powoduje zróżnicowanie zatrudnienia ludzi na wsi w kierunku działalności nierolniczej, większe plony przyczyniają się do zmniejszenia problemu głodu i niedożywienia, duże zbiory sprzyjają obniżce cen, co z kolei powoduje większy popyt na produkty rolne, zastosowanie systemu melioracji i irygacji zwiększa powierzchnię obszarów nadających się do zagospodarowania pozarolniczego., Wady rolnictwa uprzemysłowionego Duży poziom chemizacji wpływa na pogorszenie się jakości gleb i wód, z których
korzystają nie tylko zwierzęta i rośliny, ale również ludzie, mechanizacja pociąga za sobą większe zanieczyszczenie powietrza (w wyniku
spalania paliw)rozwój dużych gospodarstw rolnych wpływa na zmianę krajobrazu z typowo wiejskiego na nieładny, monotonny krajobraz, wzrost cen produktów wywołany monopolizacją dużych gospodarstw rolnych, źle prowadzona melioracja wodna może wywołać wyjałowienie gleby lub jej nadmierne wysuszenie., Zalety rolnictwa ekologicznego Niestosowane chemizacji, która wpływałaby negatywnie na środowisko,
wytwarzanie smacznych i wartościowych produktów, mniejsze zużycie energii elektrycznej, utrzymanie na dobrym poziomie cech fizycznych gleby w wyniku niestosowania ciężkich maszyn i urządzeń,rozwój agroturystyki i dzięki temu różnicowanie działalności gospodarczej na wsi., Wady rolnictwa ekologicznego Występowanie szkodników oraz chorób roślin i zwierząt w wyniku braku stosowania
chemizacji, zmniejszenie plonów, zwiększenie kosztów produkcji i cen wytwarzanych towarów, mniej korzystny wygląd zewnętrzny produktów, spadek zapotrzebowania na wyroby przemysłu maszynowego i środków transportu.
R1GDZVnFOnfBU
Zdjęcie przedstawia żywność ekologiczną. Znajduje się na nim pęczek rzodkiewek – korzeń i liście. Są one ubrudzone piachem. Na rzodkiewkach umieszczona jest etykieta z napisem EKOLOGICZNA RZODKIEWKA PĘCZEK – 4,99 zł.
Żywność ekologiczna
Źródło: dostępny w internecie: pexels.com, domena publiczna.
Zasady i cele rolnictwa ekologicznego – tekst źródłowy
1
Zasada zdrowotności
Rolnictwo ekologiczne ma na celu potęgowanie zdrowotności gleby, roślin, zwierząt, człowieka i Ziemi, jako elementów niepodzielnej jedności. […]
Zasada ekologii
Rolnictwo ekologiczne funkcjonuje na wzór systemów ekologicznych, mając na uwadze obieg materii i przepływ energii w przyrodzie; wpisuje się w te procesy i pomaga je podtrzymywać. […]
Zasada sprawiedliwości
Rolnictwo ekologiczne jest kształtowane w oparciu o relacje, które gwarantują godne życie ludzi we wspólnym środowisku. […]
Zasada troskliwości
Rolnictwo ekologiczne jest prowadzone przezornie, w poczuciu odpowiedzialności za zdrowie i dobrostan współczesnych i przyszłych pokoleń oraz za równowagę przyrodniczą w środowisku. […]
Indeks dolny Źródło: IFOAM Organics International, Zasady i cele rolnictwa ekologicznego – wprowadzenie, IFOAM.bio (dostęp 28.04.2021). Indeks dolny koniecŹródło: IFOAM Organics International, Zasady i cele rolnictwa ekologicznego – wprowadzenie, IFOAM.bio (dostęp 28.04.2021).
Sposoby oznaczania produktów ekologicznych
Nie wszystkie produkty zapakowane w szary papier i mające w nazwie „bio” lub „eko” są produktami ekologicznymi. Muszą one spełniać określone kryteria i być odpowiednio oznakowane.
R1YTedL4Hq7ik
Ilustracja przedstawia unijne logo produkcji ekologicznej. Jest w kształcie prostokąta, posiada zielone tło. W centralnej jego części widać dwanaście gwiazd układających się w kształt podłużnego liścia. Przez jego środek przebiega biała linia symbolizująca łodygę.
Unijne logo produkcji ekologicznej
Źródło: domena publiczna.
Europejskie logo żywności ekologicznej daje pewność co do pochodzenia i jakości kupowanej żywności i napojów. Obecność tego logo na produktach zapewnia nas o ich zgodności z rozporządzeniem UE w sprawie rolnictwa ekologicznego. Według norm UE, produkt przetworzony musi składać się w co najmniej 95% z surowców pochodzących z rolnictwa ekologicznego.
R1EvTLHgadmLz
Ilustracja przedstawia logo certyfikatu BIO Siegel. Logo ma kształt sześciokąta z białym środkiem i grubą, zieloną obwódką. Pośrodku widoczny jest duży napis BIO. Litera B oraz O są czarne. Literę I imituje zielona podobizna łodygi, na jej szczycie jest czarna kropka. Pod spodem są czarne napisy w języku niemieckim: nach EG- Öko-Verordnung.
BIO Siegel to niemiecki certyfikat rolnictwa ekologicznego. Towary z tym znakiem pochodzą z produkcji zgodnej z unijnymi normami.
Źródło: domena publiczna.
R12HsoMKNcoGn
Ilustracja przedstawia znak ekologiczny. Ma okrągły kształt, w środku znajduje się biały okrąg. Na nim narysowana jest zielona żaba. Na zewnątrz białego okręgu jest zielona otoczka, a na niej białe napisy RAINFOREST ALLIANCE. Pod podobizną żaby jest wstęga z napisem CERTIFIED. Logo posiada białą, cienką obwódkę, otoczoną kolejnym okręgiem zbudowanym z trójkątów skierowanych wierzchołkami na zewnątrz.
Znak ekologiczny znajdujący się na wyrobach z drewna i produktach spożywczych, pochodzących z upraw prowadzonych według standardów SAN (Sustainable Agriculture Network). Informuje on, że w związku z produkcją nie doszło do zanieczyszczenia wód, zniszczenia lasów oraz wyzyskiwania pracowników.
Źródło: Lovipedi, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
Obowiązki jednostki certyfikującej
Funkcjonowanie systemu kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym jest dla konsumenta gwarancją, że środki spożywcze znajdujące się na rynku wyprodukowane zostały zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego i są wolne od zakazanych substancji chemicznych, a podczas ich produkcji nie stosowano niedozwolonych nawozów sztucznych, środków ochrony roślin oraz organizmów zmodyfikowanych genetycznie.
W praktyce obowiązki jednostki certyfikującej sprawowane są poprzez:
przeprowadzanie fizycznej kontroli wszystkich producentów ekologicznych przynajmniej raz w roku,
pobieranie próbek i poddawanie ich analizie celem wykrycia pozostałości środków niedozwolonych w produkcji ekologicznej,
pobieranie próbki w każdym przypadku stwierdzenia podejrzenia stosowania środków niedozwolonych w rolnictwie ekologicznym,
sprawdzanie technologii produkcji – czy jest zgodna z zasadami rolnictwa ekologicznego, określonymi w przepisach prawa,
wydawanie świadectwa/certyfikatu każdemu podmiotowi, który podlega kontroli i który spełnia w obszarze swej działalności wymogi określone w przepisach o rolnictwie ekologicznym,
prowadzenie wykazu zawierającego nazwy i adresy podmiotów gospodarczych objętych kontrolą i posiadających certyfikat.
Wykres słupkowy przedstawia procentowy udział gospodarstw ekologicznych we wszystkich gospodarstwach rolnych w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2018 roku. Wymieniono kolejno: Austria – 24,1; Estonia – 20,6; Szwecja – 20,3; Włochy – 15,2; Czechy – 14,8; Łotwa – 14,5; Finlandia – 13,1; Słowenia – 10,0; Słowacja – 9,9; Dania – 9,8; Grecja – 9,3; Hiszpania – 9,3; Litwa – 8,1; Niemcy – 7,3; Francja – 7,0; Chorwacja – 6,9; Belgia – 6,6; Portugalia – 5,9; Cypr – 4,6; Luxemburg – 4,4; Węgry – 3,9; Polska – 3,3; Niderlandy – 3,2; Wielka Brytania – 2,6; Irlandia – 2,6; Bułgaria – 2,6; Rumunia – 2,4; Malta – 0,4; Szwajcaria – 15,4; Norwegia – 4,7; Islandia – 0,4.
Procentowy udział gospodarstw ekologicznych we wszystkich gospodarstwach rolnych w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2018 roku
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie danych Eurostatu, licencja: CC BY-SA 3.0.
W 2018 roku największym procentem gospodarstw ekologicznych we wszystkich gospodarstwach rolnych mogły pochwalić się takie kraje Unii Europejskiej, jak: Austria (24,1%), Estonia (20,6%), Szwecja (20,3%), Włochy (15,2%) czy Czechy (14,8%). Spośród krajów europejskich nienależących do UE najwyższą wartość zaobserwowano w Szwajcarii (15,4%). Polska znalazła się na dość odległym miejscu, w 2018 roku tylko 3,3% gospodarstw rolnych naszego kraju były gospodarstwami ekologicznymi.
Słownik
chów ekstensywny
chów ekstensywny
chów zwierząt polegający na ich wypasie na naturalnych terenach zielonych
chów przemysłowy (intensywny)
chów przemysłowy (intensywny)
chów zwierząt polegający na utrzymywaniu inwentarza w budynkach gospodarczych
GMO
GMO
inaczej żywność modyfikowana, jest to żywność wyprodukowana z roślin lub zwierząt (albo przy ich użyciu), które zostały wcześniej ulepszone za pomocą technik inżynierii genetycznej Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecŹródło: Encyklopedia PWN
irygacja
irygacja
nawadnianie pól
mozaikowy system gospodarowania
mozaikowy system gospodarowania
pole podzielone na mniejsze fragmenty, na których uprawia się różne rośliny
melioracja
melioracja
(w węższym znaczeniu) odwadnianie pól
nawóz mineralny (sztuczny)
nawóz mineralny (sztuczny)
sole mineralne lub inne związki chemiczne dodawane do gleby w celu wyrównania ubytku niektórych pierwiastków Indeks dolny Źródło: SJP PWN Indeks dolny koniecŹródło: SJP PWN
rolnictwo
rolnictwo
dziedzina gospodarki obejmująca uprawę ziemi i roślin oraz hodowlę zwierząt Indeks dolny Źródło: SJP PWN Indeks dolny koniecŹródło: SJP PWN
