Przeczytaj
Na początku przypomnimy różne metody rozkładu wielomianu na czynniki:
wykorzystanie wzorów skróconego mnożenia;
wyłączanie wspólnego czynnika przed nawias;
grupowanie wyrazów;
szukanie pierwiastków wymiernych.
W tym materiale skupimy się na analizie rozwiązań kilku ciekawszych i być może trochę trudniejszych zadań. Każde zadanie jest opatrzone pełnym rozwiązaniem i wyjaśnieniami.
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Skorzystajmy ze wzoru skróconego mnożenia
Po wyłączeniu przed nawias uzyskujemy postać iloczynową
(występujący w rozkładzie wielomian drugiego stopnia jest nierozkładalnynierozkładalny).
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Skorzystajmy ze wzorów skróconego mnożenia
Możemy teraz wykorzystać wzór na różnicę kwadratów
Po uporządkowaniu
Uzyskaliśmy iloczyn dwóch wielomianów drugiego stopnia. Drugi z nich jest nierozkładalnynierozkładalny (), natomiast pierwszy można sprowadzić do postaci iloczynowej tak, jak to robimy dla funkcji kwadratowej.
Po wykonaniu dość żmudnych obliczeń uzyskamy zapis w postaci iloczynu wielomianów nierozkładalnychwielomianów nierozkładalnych
.
Sprowadzimy do postaci iloczynu czynników nierozkładalnych wielomian
.
Rozwiązanie
Na początek wymnóżmy parami nawiasy - pierwszy z ostatnim oraz dwa środkowe:
.
Zauważmy, że uzyskane dwa nawiasy można wymnożyć używając wzoru skróconego mnożenia na różnicę kwadratów:
Pierwszy z uzyskanych wielomianów drugiego stopnia można rozłożyć za pomocą wyróżnika , drugi jest nierozkładalny:
.
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Dla ułatwienia obliczeń podstawmy zmienną pomocniczą
Możemy teraz zauważyć wzór skróconego mnożenia na kwadrat sumy i powrócić do zmiennej
przy czym uzyskany wielomian drugiego stopnia jest nierozkładalnynierozkładalny.
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Pogrupujmy wyrazy wielomianu dążąc do użycia wzorów skróconego mnożenia i wyłączenia wspólnego czynnika przed nawias:
.
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Pogrupujmy wyrazy wielomianu
Podstawmy dla ułatwienia pomocniczą zmienną :
Korzystając z rozkładu funkcji kwadratowej na czynniki możemy zapisać
czyli wracając do niewiadomej
Drugi wielomian jest nierozkładalny, po rozłożeniu pierwszego na czynniki uzyskamy rozkład wielomianu :
.
Rozłożymy na czynniki nierozkładalne wielomian
.
Rozwiązanie
Zauważmy, że wyrażenie w trzecim nawiasie jest sumą wyrażeń w dwóch poprzednich nawiasach.
Podstawmy pomocniczo , .
Zatem po wykorzystaniu wcześniejszego podstawienia i wykonaniu obliczeń
,
przy czym uzyskany wielomian drugiego stopnia jest nierozkładalny.
Słownik
wielomian stopnia dodatniego, którego nie można przedstawić w postaci iloczynu co najmniej dwóch wielomianów stopnia dodatniego
jedyne wielomiany nierozkładalne stopnia dodatniego o współczynnikach rzeczywistych to wszystkie wielomiany pierwszego stopnia oraz wielomiany drugiego stopnia z ujemnym wyróżnikiem ;
każdy wielomian stopnia większego od można zapisać w postaci iloczynu wielomianów nierozkładalnych i niezerowej stałej;
zapis w postaci iloczynu jest jednoznaczny z dokładnością do przemnożenia czynników przez stałą niezerową