Kwas siarkowy($\text{VI}$) jest mocniejszym kwasem od kwasu fluorowodorowego, więc wypiera go z soli. Powstaje wówczas kwas fluorowodorowy oraz sól mocnego kwasu – siarczan($\text{VI}$) sodu.

Kwas chlorowodorowy (solny) jest mocniejszym kwasem od kwasu etanowego (octowego), więc wypiera go z roztworu soli. Powstaje zatem kwas etanowy oraz sól mocnego kwasu – chlorek sodu.

Natomiast taka reakcja, jak kwasu azotowego($\text{III}$) z bromkiem sodu nie zachodzi, ponieważ kwas azotowy($\text{III}$) jest słabszym kwasemkwas słabysłabszym kwasem niż kwas bromowodorowy.

Porównując wartości stałych dysocjacji kwasów, zawarte w tablicach chemicznych, można z łatwością określić, czy dana reakcja zachodzi, czy nie. Im większa stała dysocjacji, tym mocniejszy kwas. Jeżeli zatem kwas, którym działamy na sól, ma większą stałą dysocjacji niż kwas budujący tę sól, to oznacza, że reakcja zachodzi.

• kwas siarkowy($\text{VI}$) wyprze kwas fluorowodorowy z jego soli:

  • ${\text{H}}_2{\text{SO}}_4$ $\left(K_{{\text{a}}_1}={10}^3\right)$

  • $\text{HF}$ $\left(K_{{\text{a}}_1}=\mathrm{6,3}·{10}^{-4}\right)$

• kwas chlorowodorowy wyprze kwas etanowy z jego soli:

  • $\text{HCl}$ $\left(K_{\text{a}}={10}^7\right)$

  • ${\text{CH}}_3\text{COOH}$ $\left(K_{\text{a}}=\mathrm{1,8}·{10}^{-5}\right)$

• kwas azotowy($\text{III}$) nie wyprze kwasu bromowodorowego z soli:

  • ${\text{HNO}}_2$ $\left(K_{\text{a}}=2·{10}^{-4}\right)$

  • $\text{HBr}$ $\left(K_{\text{a}}=3·{10}^9\right)$

Najbardziej znanymi nietrwałymi kwasamikwas nietrwałynietrwałymi kwasami są kwas siarkowy($\text{IV}$) oraz kwas węglowy. Rozkładają się niemal natychmiast do odpowiednich tlenków (swoich bezwodników kwasowych) oraz wody.

Dla przykładu – działając kwasem siarkowym($\text{VI}$) na węglan wapnia, wyparty zostaje kwas węglowy, który rozkłada się do tlenku węgla($\text{IV}$) oraz wody.

Z kolei w reakcji kwasu bromowodorowego z siarczanem($\text{IV}$) sodu wyparty zostaje kwas siarkowy($\text{IV}$), który rozkłada się do tlenku siarki($\text{IV}$) oraz wody.

Kwasem lotnymkwas lotnyKwasem lotnym jest np. kwas siarkowodorowy, charakteryzujący się bardzo nieprzyjemnym zapachem zgniłych jaj. Powstaje w reakcjach kwasów z solami kwasu siarkowodorowego. Dla przykładu – w wyniku działania kwasem azotowym($\text{V}$) na siarczek wapnia otrzymuje się azotan($\text{V}$) wapnia oraz kwas siarkowodorowy, który ulatnia się w postaci siarkowodoru.

Kwasem bardzo trudno rozpuszczalnym w wodzie jest kwas krzemowy, dlatego nie można go otrzymać w wyniku reakcji bezwodnika kwasowego (tlenku krzemu($\text{IV}$)) z wodą. Metodą otrzymywania kwasu krzemowego jest zatem reakcja mocnego kwasu z krzemianem, polegająca na strącaniu kwasu krzemowego.

Dla przykładu – w wyniku działania kwasem siarkowym($\text{VI}$) na krzemian sodu otrzymuje się biały osad, czyli kwas krzemowy, oraz rozpuszczalną sól mocnego kwasu – siarczan($\text{VI}$) sodu.

Możliwe są również reakcje mocnych kwasów z solami innych mocnych kwasów, jeżeli w reakcji powstaje trudno rozpuszczalna sól.

Dla przykładu – w wyniku działania kwasem chlorowodorowym na azotan($\text{V}$) srebra($\text{I}$) otrzymuje się biały osad, brunatniejący na powietrzu, czyli chlorek srebra($\text{I}$).

Słownik

Bibliografia

Bielański A., Podstawy Chemii nieorganicznej, t. 1‑2, Warszawa 2010.

Cox P. A., Krótkie wykłady. Chemia nieorganiczna, Warszawa 2012.

Pazdro K., Chemia. Podręcznik do kształcenia rozszerzonego w liceach, Część IV. Chemia nieorganiczna, Warszawa 2009.