Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Przypomnijmy, że w graniastosłupach mamy trzy rodzaje przekątnych:

  • przekątną podstawy nazywamy przekątną wielokąta, który jest podstawą graniastosłupa,

  • przekątną ściany bocznej jest przekątna równoległoboku będącego ścianą boczną tego graniastosłupa,

  • przekątną graniastosłupa nazywamy odcinek łączący wierzchołki różnych podstaw graniastosłupa, które nie należą do jednej ściany bocznej.

Przykład 1
R1AwSkOkDuy2D

Odcinek AC jest przekątną podstawy, CH jest przekątną ściany bocznej, CE jest przekątną graniastosłupaprzekątna graniastosłupaprzekątną graniastosłupa.

Zapamiętaj

W graniastosłupie prostym krawędź podstawy, krawędź boczna i przekątna ściany bocznejprzekątna ściany bocznej graniastosłupaprzekątna ściany bocznej są bokami trójkąta prostokątnego.

R1f051YSLRBgJ
Przykład 2

Sinus kąta nachylenia przekątnej ściany bocznej do płaszczyzny podstawy w graniastosłupie prawidłowym czworokątnym wynosi 817, a krawędź podstawy ma długość 7,5. Obliczymy długość krawędzi bocznej i przekątnej ściany bocznej tego graniastosłupa.

Rozwiązanie

Przypomnijmy, że w graniastosłupie prostym kąt między przekątną ściany bocznej, a podstawą jest kątem między przekątną ściany bocznej, a krawędzią podstawy.

Zrobimy rysunek pomocniczy, uwzględniając znany sinus:

Rnippx2SjpIZN

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy 17x2=8x2+7,52. Wykonując dalsze przekształcenia mamy 225x2=56,25. Ostatecznie x2=0,25, co daje x=0,5.

Oznacza to, że krawędź boczna ma długość 4, a przekątna ściany bocznej 8,5.

Zapamiętaj

W graniastosłupie prostym (co najmniej czworokątnym) trójkąt, którego bokami są przekątna graniastosłupa, przekątna podstawy i krawędź boczna jest prostokątny.

RkXj4dCjlidzr
Przykład 3

W graniastosłupie prostym o podstawie rombu tangens kąta nachylenia dłuższej przekątnej graniastosłupa do podstawy wynosi 34, krótsza przekątna podstawy ma długość 5, a krawędź podstawy 6,5. Obliczymy długość krótszej przekątnej tego graniastosłupa.

Rozwiązanie

Dłuższa przekątna graniastosłupa, dłuższa przekątna podstawy i krawędź podstawy tworzą trójkąt prostokątny, jednym z kątów tego trójkąta jest kąt, którego tangens znamy.

R5khRoSWmIGDE

Obliczymy długość dłuższej przekątnej podstawy.

RrsaBT969r76a

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa mamy 2,52+x2=6,52, co po przekształceniach daje x2=36. A zatem x=6. Stąd dłuższa przekątna podstawy ma długość 12.

Obliczymy długość h korzystając z funkcji trygonometrycznych dla trójkąta BDH. Mamy tgα=h12.

Czyli 34=h12 i stąd h=9.

Obliczymy teraz długość krótszej przekątnej graniastosłupa korzystając z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta CAE:52+92=CE2. A zatem krótsza przekątna graniastosłupa ma długość CE=106.

Zapamiętaj

Wysokość graniastosłupa jest odcinkiem łączącym płaszczyzny podstaw, którego długość jest równa odległości między tymi płaszczyznami, oznaczamy ją przez H. Ponadto w graniastosłupach prostych każda z krawędzi bocznych jest wysokością tego graniastosłupa.

Przykład 4

W graniastosłupie pochyłym o podstawie sześciokąta foremnego (jak na rysunku) krawędź podstawy ma długość 2, a krawędź boczna 213. Obliczymy długość przekątnej BG oraz wysokość tego graniastosłupa, jeżeli wiemy, że wysokość ta, poprowadzona z punktu G, przecina płaszczyznę podstawy w punkcie M, który jest współliniowy z prostymi ABCD.

R1UJxm5LbM3nc

Rozwiązanie

Ponieważ punkty A, B, M oraz punkty D, C, M leżą na jednej prostej, to kąty MBCBCM mają 60°. A zatem trójkąt BCM jest równoboczny. Czyli BM=2, a stąd AM=4.

Obliczymy długość wysokości z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta MAG:

42+h2=2132

Wykonując dalsze przekształcenia, otrzymamy, że wysokość graniastosłupawysokość graniastosłupawysokość graniastosłupa ma długość h=6.

Obliczymy teraz długość przekątnej ściany bocznej BG z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta GBM:

22+62=BG2

I stąd BG=210.

Słownik

wysokość graniastosłupa
wysokość graniastosłupa

odcinek łączący płaszczyzny podstaw, którego długość jest równa odległości między płaszczyznami podstaw

przekątna ściany bocznej graniastosłupa
przekątna ściany bocznej graniastosłupa

przekątna równoległoboku, który jest ścianą boczną graniastosłupa

przekątna graniastosłupa
przekątna graniastosłupa

odcinek łączący dwa wierzchołki nie leżące na jednej ścianie graniastosłupa