Prawidłowo funkcjonujący układ krążenia człowieka jest warunkiem sprawnego działania wszystkich pozostałych narządów. Wszelkie zaburzenia tego układu i dotykające go długotrwałe, postępujące zmiany chorobowe stanowią zagrożenie dla życia. Według statystyk choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie.

Wśród chorób układu krążenia za największą liczbę zgonów odpowiada choroba niedokrwienna serca. Na drugim miejscu plasują się choroby naczyń mózgowych. Pierwotną przyczyną obu grup schorzeń jest miażdżyca tętnicmiażdżycamiażdżyca tętnic, która może się rozwijać w każdej tętnicy, ale najczęściej atakuje naczynia mózgowe i wieńcowenaczynia wieńcowewieńcowe, aortę oraz tętnice kończyn dolnych.

Innym czynnikiem wpływającym na występowanie zawałów mięśnia sercowego lub udarów mózgu jest pierwotne nadciśnienie tętnicze, którego przyczyny jak dotąd nie zostały dobrze poznane. W przewlekłej postaci nadciśnienie uszkadza śródbłonek wyściełający tętnice, co powoduje tworzenie się blaszek miażdżycowych. Ich powstawanie wiąże się ze zmniejszaniem światła naczyń i sprzyja nadciśnieniu wtórnemu, które może być przyczyną np. udaru krwotocznegoudar krwotocznyudaru krwotocznego mózgu.

Choroby układu krążenia powstają w wyniku działania różnych czynników, nazywanych czynnikami ryzyka. Ich występowanie pozwala przewidzieć prawdopodobieństwo rozwoju choroby. Szczególnie narażone na jej rozwój są te osoby, u których występuje kilka czynników ryzyka jednocześnie.

Choroby takie jak miażdżycamiażdżycamiażdżyca czy nadciśnienie tętnicze rozwijają się już w dzieciństwie. Przez wiele lat nie dają żadnych objawów, a ujawniają się dopiero w razie groźnych powikłań.

R1Hpo9zvBedYT1

Zdjęcie przedstawia aortę - jest w niej warstwa żółtej masy, przypomina ona tłuszcz.

Nieleczona miażdżyca prowadzi do zwężenia tętnic. W wyniku pęknięcia odkładającej się w naczyniach blaszki miażdżycowej i powstania zakrzepicy dochodzi do niedrożności żył i tętnic. Wystąpienie zakrzepicy w żyłach powoduje ich nadmierne rozciąganie w wyniku gromadzenia się krwi, która nie może swobodnie przepływać. Z kolei możliwą konsekwencją zwężenia lub zablokowania przepływu krwi w tętnicach jest choroba wieńcowa serca, podczas której dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego i jego niewydolności. W skrajnych przypadkach zatrzymanie przepływu krwi może być przyczyną martwicy mięśnia sercowego (zawału serca). Jeśli zostaną zablokowane tętnice mózgowe, dochodzi do niedokrwiennego udaru mózguudar niedokrwiennyniedokrwiennego udaru mózgu. Z kolei najczęstszą przyczyną krwotocznego udaru mózgu jest nadciśnienie tętnicze i związane z nim stale podwyższone ciśnienie tętnicze, które prowadzi do pękania tętnic i wylewu krwi do mózgu. Choroby układu krwionośnego rozwijają się w dzieciństwie, a ich następstwa mogą być widoczne dopiero w późniejszych latach życia. Dlatego ważne jest, aby działania mające na celu zapobieganie tym chorobom (czyli ich profilaktyka) nie ograniczały się tylko do osób starszych.

Wczesne i konsekwentne eliminowanie czynników ryzyka daje szansę na skuteczną profilaktykę i leczenie chorób układu krążenia. Profilaktyka chorób układu krążenia polega przede wszystkim na prawidłowym odżywianiu, unikaniu używek takich jak tytoń, powstrzymaniu się od nadużywania alkoholu oraz codziennej aktywności fizycznej i umiejętności radzenia sobie ze stresem.

Żylaki obserwuje się częściej u kobiet niż u mężczyzn. Pierwsze objawy występują u co drugiej kobiety i u co piątego mężczyzny po 40. roku życia. Powstawaniu żylaków sprzyjają: siedzący i stojący tryb życia, nieodpowiedni ubiór (noszenie uciskających naczynia krwionośne ubrań) oraz palenie papierosów.

Aby przeciwdziałać powstawaniu żylaków:

Słownik

kwasy tłuszczowe omega‑3

kwasy tłuszczowe omega‑3

nienasycone kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne w łańcuchu węglowym znajduje się przy trzecim od końca atomie węgla; ich spożycie wiąże się z obniżeniem poziomu triglicerydówtriglicerydytriglicerydów we krwi, a regularne przyjmowanie zmniejsza ryzyko zawałów mięśnia sercowego

R1gIrmBZPRdG9

Na ilustracji znajduje się wzór strukturalny przykładowego kwasu tłuszczowego omega-3 – kwasu α-linolenowego. Atom węgla w pozycji 1 jest związany z grupą karboksylową COOH i ten koniec cząsteczki oznaczony jest jako koniec alfa. Drugi koniec cząsteczki oznaczony jest jako koniec omega. Atomy węgla w pozycjach 9, 12 i 15 licząc od końca alfa (lub w pozycjach 3, 6 i 9 licząc od końca omega) tworzą trzy wiązania podwójne.