Zaprojektuj doświadczenie pozwalające otrzymać mydło, wiedząc, że Fenicjanie do tego celu używali mieszanki tłuszczu, ługu sodowego i substancji zapachowych.
R1Px1WpuXnXz3
R1OX9Ydrfvuh9
Tłuszcze to estryestryestry glicerolu i wyższych kwasów karboksylowych. W cząsteczkach tłuszczówtłuszczetłuszczów mogą występować reszty kwasowe różnych kwasów tłuszczowych.
RbIB9Iqkrb43a
Tłuszcze ulegają ważnej reakcji chemicznej zwanej zmydlaniemzmydlanie tłuszczówzmydlaniem. Polega ona na ogrzewaniu tłuszczów w obecności wodorotlenku sodu lub potasu. Produktem tej reakcji są sole sodowe i potasowe wyższych kwasów karboksylowych, czyli mydłamydłamydła.
R183h1p8Z3u5T
Reakcja zmydlania tłuszczów stosowana jest także na skalę przemysłową i polega na długotrwałym gotowaniu tłuszczów ze stężonym roztworem wodorotlenku sodu. Substratami są zazwyczaj tłuszcze nasycone, a drugim produktem, oprócz mydeł, jest glicerol, nazywany potocznie gliceryną, mający działanie natłuszczające.
Ciekawostka
RI8bMo1Gj1aho
Mydła znane są od starożytności i już od tamtego czasu służą jako środki myjące i piorące. Natomiast samą ich, jak i gliceryny produkcję, jako proces ciągły, opracowano około roku. Obecnie realizacja wytwarzania mydła trwa około sześć godzin, w porównaniu do dawnych czasów, gdy trwała od czterech nawet do jedenastu dni. Współcześnie, zamiast czystych kwasów tłuszczowych stosuje się w różnych proporcjach naturalne oleje i tłuszcze, z których, w procesie zmydlania, powstają sole odpowiednich kwasów tłuszczowych. Do nich dodawane są substancje zapachowe, barwniki oraz dodatki pielęgnacyjne lub lecznicze.
Ciekawostka
RXGId6x106BzF
Francuski chemik Michel Eugéne Chevreul w roku wyjaśnił budowę tłuszczów i zasadę procesu zmydlania. W wieku lat nadal pracował naukowo. To on przywrócił funkcję mydła we Francji, gdzie przykry zapach próbowano zamaskować dużymi ilościami perfum.
Słownik
estry
estry
związki chemiczne zawierające grupę estrową
kwas palmitynowy
kwas palmitynowy
nasycony wyższy kwas karboksylowy o wzorze
kwas stearynowy
kwas stearynowy
nasycony wyższy kwas karboksylowy o wzorze
kwas oleinowy
kwas oleinowy
nienasycony wyższy kwas karboksylowy o wzorze , zawierający jedno wiązanie podwójne między a atomem węgla
mydła
mydła
sole metali grupy i (głównie sodu, potasu, magnezu) oraz wyższych kwasów karboksylowych, najczęściej kwasu palmitynowego, stearynowego oraz oleinowego
tłuszcze
tłuszcze
estry glicerolu i wyższych kwasów karboksylowych
zmydlanie tłuszczów
zmydlanie tłuszczów
proces otrzymywania mydła w reakcji tłuszczu z zasadą sodową lub potasową, w wyniku czego jako drugi produkt powstaje glicerol
Bibliografia
Atkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004.
Czaja M., Karawajczyk B., Ortyl J., Smaga A., Chemia 2.Podręcznik dla szkółponadgimnazjalnych, Gdynia 2013.
Czerwiński A., Czerwińska A., Jeziorna M., Kańska M., Chemia 2.Podręcznik dla liceumogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, Warszawa 2004.
Encyklopedia PWN
Hassa R., Mrzigod A., Mrzigod J., Sułkowski W., Chemia 2. Podręcznik i zbiór zadańw jednym, Warszawa 2003.
Król I., Mazur P., Repetytorium maturzysty, Kraków 2017.
Krygowski T. M., Chemia.Słownik szkolny, Warszawa 2004.
Litwin M., Styka–Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 2, Warszawa 2013.