Krew jest mieszaniną osocza, erytrocytówerytrocytyerytrocytów, leukocytówleukocytyleukocytów i trombocytówtrombocytytrombocytów. Osocze krwi stanowi jej płynną część. Jest to wodny roztwór, który zawiera w sobie białka, sole mineralne oraz glukozę, mocznik i różne aminokwasy. W osoczu krwi mogą znajdować się hormony czy lipidy związane z białkami osocza. Jednakże osocze aż w 90 proc. składa się z wody, natomiast pozostałe składniki stanowią tylko 10 proc. całkowitego składu surowicysurowicasurowicy.

Osocze krwi zawiera ok. 700 rodzajów białek. Ze względu na zróżnicowanie właściwości fizykochemicznych i funkcji białka osocza krwi zostały podzielone na trzy grupy. Pierwszą grupę stanowią główne białka osocza, czyli albuminy, oraz αalfa- i βbeta‑globuliny. Druga grupa białek osocza to białka o funkcjach ochronnych, do których należą m.in. γgamma‑globuliny. Trzecią grupę stanowią białka odpowiadające za krzepnięcie krwi, czyli fibrynogenyfibrynogenyfibrynogeny.

Albuminy, produkowane w wątrobie, stanowią główną część białek (ok. 63 proc.) osocza krwi. Mają one zdolność do zatrzymywania wody we krwi. W zapobieganiu utracie wody z naczyń krwionośnych ważną rolę odgrywa odpowiednie ciśnienie onkotyczne – odpowiadają za nie albuminy. W stanach chorobowych zmniejszone ciśnienie onkotyczne, będące wynikiem niskiego stężenia albumin we krwi, powoduje powstawanie obrzęków. Albuminy mogą również pełnić funkcje transportowe (patrz wykres poniżej) – przenoszą wiele różnych związków, m.in. witaminy, kwasy tłuszczowe, hormony, bilirubinębilirubinabilirubinę.

Globuliny to białka, wśród których można wyróżnić odrębne grupy. Zarówno αalfa-, jak i βbeta‑globuliny należą do głównych białek transportujących i są syntetyzowane w wątrobie. Z kolei γgamma‑globuliny są zaangażowane w reakcje obronne organizmu i powstają w śledzionie. Główną funkcją białek osocza z grupy globulin jest transport lipidów, hormonów tarczycy oraz związków steroidowych. Niektóre z αalfa- i βbeta‑globulin pełnią ściśle określone funkcje, które przedstawiono w poniższej tabeli.

Immunoglobuliny, zwane inaczej γgamma‑globulinami, pełnią funkcje ochronne. Wytwarzane są przez limfocyty B i plazmocyty. Odpowiedź z udziałem immunoglobulin (Ig, przeciwciał) nazywana jest odpowiedzą swoistą. U ludzi wyodrębniono pięć klas przeciwciał: IgG, IgM, IgA, IgD oraz IgE. Pełnią one zróżnicowane funkcje i w surowicy występują w różnych ilościach. Immunoglobuliny klasy IgG stanowią 80 proc. wszystkich przeciwciał obecnych w surowicy, a ich funkcją jest aktywacja układu dopełniaczaukład dopełniaczaukładu dopełniacza. Przeciwciała IgA (13 proc. zawartości w surowicy) chronią organizm przed infekcjami w miejscu zakażenia. Przeciwciała IgM (6 proc.) są głównymi przeciwciałami immunologicznej odpowiedzi pierwotnej. Immunoglobuliny IgD stanowią maksymalnie 1 proc. wszystkich przeciwciał występujących w surowicy i biorą udział w różnicowaniu się limfocytów. Natomiast przeciwciała IgE biorą udział w reakcjach alergicznych (0,002 proc. surowicy). Ważną rolę w osoczu pełnią białka układu dopełniacza, których zadaniem jest niszczenie zainfekowanych komórek organizmu.

W osoczu występuje również białko zwane fibrynogenem. Jest ono odpowiedzialne za krzepnięcie krwi. Białko to jest włókniste i nie jest rozpuszczalne w wodzie, co odróżnia je od pozostałych białek obecnych w osoczu. 

Słownik