Wzajemne wpływy tekstu poetyckiego i dzieła plastycznego

Utwór poetycki oraz dzieło plastyczne (np. malarskie), choć posługują się odmiennymi formami wyrazu, materiałami, poetyką, często też podejmują różną tematykę – są tekstami kultury, co oznacza, że możemy posłużyć się podobnymi narzędziami przy ich analizie i interpretacji. Wchodzą ze sobą we wzajemne relacje, czego przykładem jest ekfraza, czyli poetycki opis dzieła malarskiego. Bywa też, że to obraz ilustruje motyw bądź utwór literacki.

Opracowanie interpretacji tekstu poetyckiego i dzieła plastycznego

Interpretowanie jest zadaniem kompleksowym, które można ująć w kilku etapach. Na początku warto zadać kilka podstawowych pytań. Odnoszą się one zarówno do dzieła literackiego, jak i plastycznego.

• Jak dzieło oddziałuje na mnie?

• Co jest jego tematem?

• Jak zostało napisane/namalowane/narysowane/stworzone?

• Dlaczego zostało napisane/namalowane/narysowane/stworzone właśnie w taki sposób?

• Czy wprowadza coś nowego w stosunku do innych dzieł (np. powstałych wcześniej tego samego artysty lub dzieł innych twórców podejmujących ten sam temat)?

• Jakie znaczenie ma dla mnie?

R14uQGTzzD7AU

Obraz przedstawia wnętrze pracowni malarskiej. Na podłodze leży wyprawiona skóra zwierzęcia. Przy ścianie po lewej stronie stoi kanapa. Siedzi na niej kobieta w sile wieku. Postać ma długie włosy opadające na ramiona. Jest ubrana w długą, wzorzystą suknię. Po prawej stronie stoi trójnożna, drewniana sztaluga. Stoi na niej częściowo zmalowane płótno. Obok sztalugi stoi krzesło, na którym siedzi młoda kobieta. Postać pochyla się do przodu. Opiera ręce na kolanach Jest ubrana w długą suknię. Na głowie ma kapelusz. O sztalugę opiera się inna kobieta. Jest ubrana w fartuch malarski. W lewej dłoni trzyma paletę i pędzel. Ma włosy upięte w górę. Ukazuje lewy profil. Patrzy w swoją prawą stronę, na modelkę. Na ścianie wiszą obrazy, wachlarze i owalne lustro.

Powyższe pytania pomogą stworzyć schematy interpretacji. Są one do siebie zbliżone, a ich konstrukcja wynika z przekonania, że mimo autonomii sztuk możliwe jest interpretowanie każdego dzieła według pewnego modelu. Warto w tym miejscu zacytować zdanie współczesnego francuskiego estetyka Henri Focillona:

Badacz zwraca uwagę na pozorną sprzeczność, jaka się pojawia: choć każdy tekst kultury jest unikatowy, można go jednak analizować i interpretować według znanych modeli, przykładając pewne narzędzia, sposoby myślenia o danym dziele.

Oznacza to, że większość analiz i interpretacji można sprowadzić do schematu, wedle którego należy postępować, by w pełni odczytać znaczenia kryjące się za opisywanymi dziełami.

RoZRUXRUpdYSp

Ilustracja przedstawia wnętrze sali muzealnej. Pośrodku na długiej ławce siedzi młoda kobieta. Obok niej stoi druga kobieta w sile wieku. Są ubrane w długie suknie. Na głowach mają kapelusze. Zadzierają głowy. Siedząca kobieta trzyma w dłoni przewodnik lub program. Obie podziwiają obrazy wiszące przed nimi. Obrazy są oprawione w bogato zdobione ramy.

RRtCqrTe7tPhl

Obraz przedstawia wnętrze sali muzealnej. Stoi w niej młoda kobieta. Jest ubrana w długą suknię. Jej włosy są upięte. Na głowie ma kapelusz. Zadzierają głowy. Podziwia obrazy wiszące przed nią. Obrazy są oprawione w bogato zdobione ramy.

Słownik

W słowniku zwarto pojęcia związane z plastyką, które mogą być przydatne przy tworzeniu interpretacji dzieł malarskich.